जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण न्‍यायमंच,नांदेड. प्रकरण क्रमांक :- 2009/17 प्रकरण दाखल तारीख - 19/01/2009 प्रकरण निकाल तारीख – 22/04/2009 समक्ष – मा.श्री. बी.टी.नरवाडे पाटील, - अध्‍यक्ष मा.श्री.सतीश सामते - सदस्‍य नागनाथ पि.शंकरराव येरगे, अर्जदार. वय वर्षे 35, व्‍यवसाय व्‍यापार, रा.कौठा ता. जि.नांदेड. विरुध्‍द. युनायटेड इंडिया इंशुरन्‍स कंपनी लि, गैरअर्जदार. तर्फे शाखाधिकारी/ब्रांच मॅनेजर, शाखा गुरु कॉम्‍प्‍लेक्‍स, जी.जी.रोड,नांदेड. अर्जदारा तर्फे वकील - अड. बी.व्‍ही.भुरे. गैरअर्जदार तर्फे वकील - अड.श्रीनिवास मद्ये निकालपञ (द्वारा-मा.श्री.बी.टी.नरवाडे पाटील,अध्‍यक्ष) गैरअर्जदार युनायटेड इंडिया इंशुरन्‍स कंपनी लि, यांच्‍या सेवेच्‍या त्रुटीबद्यल अर्जदाराने आपली तक्रार खालील प्रमाणे नोंदविली आहे. अर्जदार हे मोटर सायकल क्र.एम.एच.26/ई- 9101 याचे मालक असुन त्‍यांनी वाहनाच्‍या सुरक्षिततेसाठी गैरअर्जदाराकडुन विमा घेतला होता. अर्जदार हे दि.28/11/2007 रोजी कौठाहुन नांदेडकडे यत असतांना जुना मोंढा भागात समोरुन अचानक कुत्रा आल्‍यामुळे कुत्राला वाचविण्‍यासाठी म्‍हणुन सदरील मोटार सायकल सिमेंटच्‍या भिंतीवर आदळली व अर्जदाराच्‍या वाहनाचे रु.40,000/- चे नुकसान झाले. अर्जदाराने सदर घटनेची माहीती गैरअर्जदार कंपनीला दिली. त्‍यांनी सर्व्‍हेअर यांना पाठवुन वाहनाचे किती नुकसान झाले याबद्यल अहवाल दिला. यानंतर गैरअर्जदाराच्‍या सांगण्‍याप्रमाणे वाहन घटनास्‍थळावरुन काढुन त्‍याची दुरुस्‍ती केली. गैरअर्जदार कंपनीने वेळोवेळी काही ना काही कारण सांगुन नुकसान भरपाई देण्‍याचे टाळले व शेवटी दि.09/06/2008 रोजी गैरअर्जदार कंपनीने अर्जदारा जवळ वाहन चालविण्‍याचा परवाना नुतनीकरण नसल्‍याचे कारण देऊन क्‍लेम नामंजुर केला. गैरअर्जदार कंपनीकडे क्‍लेम दाखल करते वेळेस अर्जदाराचा ड्रायव्हिंग लायसन्‍स जे की, दि.29/04/1998 रोजी निगर्मीत झाले होते ते नंतर दि.28/04/2001 ते 30/05/2006 पर्यंत नुतनीकरण केले होते व यानंतर पतर लायसन्‍सचे नुतनीकरण दि.18/01/2008 ते दि.17/01/2011 पर्यंत वीधीग्राहय आहे. मुळ ड्रायव्‍हींग लायसन्‍स गैरअर्जदाराचे लॉस असेसर यांना दाखवुन त्‍यांनी चुकीचे कारण दाखवुन क्‍लेम नामंजुर केलेले आहे म्‍हणुन अर्जदाराची मागणी आहे की, त्‍यांना नुकसान भरपाई पोटी रु.30,000/- व त्‍यावर दि.29/11/2007 पासुन 18 टक्‍के व्‍याज व मानसिक त्रासापोटी रु.10,000/- व दावा खर्चापोटी रु.5,000/- देण्‍याचे आदेश व्‍हावेत. गैरअर्जदार हे वकीला मार्फत हजर झाले त्‍यांनी आपले लेखी म्‍हणणे दाखल केलेले आहे. अर्जदाराचा अर्ज हा वास्‍तविक घटनेवर आधारीत नाही. अर्जदाराने पॉलिसी क्र.230602/31/07/00003017 यातील नियम व अटी याचे उल्‍लंघन केले आहे. त्‍यामुळे वाहन क्र. एम.एच.-26 ई 9101 याबद्यल अपघाताचे नुकसान भरपाई मागण्‍याचा त्‍यांना अधिकार नाही. अर्जदाराने स्‍वतः गैरअर्जदाराकडे दाखल केलेल्‍या क्‍लेममध्‍ये सदरील अपघाताचा दि.11/11/2007 असे नमुद केलेले आहे. अपघाताचे नक्‍की कारण काय हे नमुद केले नाही. सदर मोटरसायकलचे किरकोळ नुकसान झाले आहे. अपघाताच्‍या दिवशी गाडी चालविण्‍याचा परवाना कायदेशिर,वीधीग्राहय व प्रभावी परवाना नव्‍हता म्‍हणुन गैरअर्जदारांनी क्‍लेम नामंजुर केला. वास्‍तविकता गाडी क्र.एमएच 26 ई 9101 ची अपघाताची सुचना प्राप्‍त झाल्‍या बरोबर सर्व्‍हेअर धोंडू शंकरराव नलबलवार यांना पाठवुन प्रत्‍यक्ष गाडीच्‍या नुकसान भरपाईची तपासणी केली व छायाचित्र घेतले. तसेच बिल तपासुन रु.5,258/- चे नुकसानीचे असेसमेट केले. त्‍यावर पॉलिसी एक्‍सेस, सॉलवेज व नियमानुसार घसारा याचा समावेश आहे. मोटर व्‍हेहीकल अक्‍ट 1989 चे कलम 3 नुसार संबंधीत नियमानुसार केवळ वाहन चालविण्‍याचा परवाना असणे कायदयाने पुरेसा नाही. परंतु अपघाताच्‍या दिवशी सदर परवाना वैद्य, वीधीग्राहय व प्रभावी असणे बंधनकारक आहे. सदर वाहन चालकाकडे अपघाताच्‍या दिवशी वैद्य, वीधीग्राहय व प्रभावी परवाना नव्‍हता, ही बाब लक्षात घेऊन गैरअर्जदारा विरुध्‍द अर्जदाराचा तक्रारअर्ज खर्चासह खारीज करण्‍यात यावा अशी विनंती केली आहे. अर्जदार यांनी पुरावा म्‍हणुन आपले शपथपत्र तसेच गैरअर्जदार यांनी पुरावा म्‍हणुन आपले शपथपत्र दाखल केले आहे. दोन्‍ही पक्षकार यांनी दाखल केलेले दस्‍तऐजव बारकाईने तपासुन व वकीला मार्फत केलेला युक्‍तीवाद ऐकुन खालील मुद्ये उपस्थित होतात. मुद्ये. उत्‍तर. 1. गैरअर्जदार यांच्‍या सेवेतील त्रुटी सिध्‍द होते काय ? होय. 2. काय आदेश? अंतीम आदेशा प्रमाणे. कारणे मुद्या क्र. 1 अर्जदाराचा दि.28/11/2007 रोजी कुत्रा समोर आल्‍यामुळे मोटरसायकलचा अपघात झाला. अपघाता विषयी गैरअर्जदार यांना काही वीषेश म्‍हणाव्‍हयाचे नाही. परंतु त्‍यांनी दि.09/06/2008 रोजी अर्जदाराना जे पत्र लिहीले त्‍यात at the time Accident MDL not Valid so Claim is no Claim अशा आशयाचे पत्र पाठविले आहे. यात अर्जदाराने आपले ड्रायव्‍हींग लायसेन्‍स दाखल केलेले आहे. याप्रमाणे त्‍याचा लायसन्‍स दि.09/04/1998 ते दि.28/04/2007 पर्यंत होता त्‍याच्‍या नंतर नुतनीकरण दि.30/04/2006 पर्यंत केलेले होते व यानंतर दि.18/01/2008 ला म्‍हणजे अपघाताच्‍या नंतर किमान दोन महिन्‍यांनी लायसन्‍सचे नुतनीकरण केलेले असुन ते दि.17/01/2008 ते दि.17/01/2011 पर्यंत वीधीग्राय आहे. गैरअर्जदारांनी मोटर क्‍लेम फॉर्म दाखल केलेले आहे, यात देखील लायसन्‍सचे डेट ऑफ एक्‍सपायरी मध्‍ये दि.17/01/2011 तारीख लिहीलेली आहे. मुख्‍यतः पॉलिसीतील नियमाप्रमाणे अपघाताच्‍या दिवशी वाहन चालकाकडे वैद्य व प्रभावी लायसनस असणे गरजेचे आहे पण बंधनकारक नाही. वाहन चालकाकडे परमनंट लायसन्‍स असल्‍या कारणाने अपघाताच्‍या दिवशी नुतनीकरण केलेले नसेल याचा अर्थ वाहन चालक हा वाहन चालविणे विसरुन गेला असे होत नाही व आर.टी.ओ.च्‍या नियम व कायदया प्रमाणे लायसन्‍स हे पुढील पाच वर्षापर्यंत नुतनीकरण करता येते. अर्जदार यांनी अपघताच्‍या दोन महिन्‍यानंतर त्‍यांचा लायसन्‍स नुतनीकरण करुन घेतले आहे ते आर.टी.ओ.द्वारे करुन दिलेले आहे. गैरअर्जदारांना हे दाखव‍णे आवश्‍यक आहे की, नंतर अपघाताच्‍या दिवशी वाहनाचे लायसन्‍स हे सस्‍पेंड होते व ते त्‍यासाठी काही कारण दिलेले होते व गैरअर्जदार हे लायसनस एखादया कारणामुळे सस्‍पेंड केले गेलेले होते हे पुराव्‍यासह दाखवु शकले नाही. म्‍हणजे कायदयाने अपघाताच्‍या दिवशी वाहन चालकाकडे त्‍या दिवशी वैद्य परवाना जरी नसेल व ते नंतर नुतनीकरण केले असले तरी गैरअर्जदार आपल्‍या जबाबदारीतुन मुक्‍त होऊ शकत नाहीत. सर्व्‍हेअरने दि.29/03/2008 रोजी आपला अहवाल दिलेला आहे. त्‍यात अपघाताची तारीख 28/11/2007 अशी असुन दि.29/11/2007 रोजी वाहनाची पाहणी करुन वाहनाचे कोणते पार्ट विषयी किती नुकसान झालेले आहे व वाहनाचे वय लक्षात घेऊन त्‍यावर डिप्रेसेशन, सॉलवेज कमी करुन वाहनाचे नुकसान रु.5,258/- एवढे ठरविलेले आहे व गैरअर्जदाराने आपल्‍या लेखी म्‍हणण्‍यात या गोष्‍टीचा उल्‍लेख केलेला आहे. अर्जदाराची मागणी रु.30,000/- ही गैरवाजवी आहे, कारण केवळ कुत्रा समोर आल्‍यामुळे झालेल्‍या अपघातात वाहनाचे एवढे नुकसान होणे शक्‍य नाही व सर्व्‍हेअर हा पहीला अधिकारी आहे जो की, प्रत्‍यक्ष वाहनाची तपासणी करुन वाहनाच्‍या नुकसानीबद्यल असेस करतो त्‍यामुळे त्‍यांनी दिलेला अहवाल हा खरा ग्राहय धरुन अर्जदार रु.4,880/- मिळण्‍यास पात्र आहे. यातुन पॉलिसीतील सॉलवेजचे रु.328/- पॉलिसी एक्‍सेस रु.50/- ही रक्‍कम कमी करुन रु.5,258/- अर्जदारास न देऊन सेवेत त्रुटी केली आहे. I 2007 सी.पी.जे.48, मा.पंजाब राज्‍य आयोग, सोहनसिंग विरुध्‍द ओरिएंटल इंशुरन्‍स कंपनी, यात मा.राज्‍य आयोगाने अपील खारीज केले आहे व हे प्रकरण प्रस्‍तुत प्रकरणांशी मिळत नाही कारण यात फेथ ड्रायव्हिंग लायसन्‍स असा उल्‍लेख केलेला आहे. प्रस्‍तुत प्रकरणंत खरे लायसन्‍स आहे. यासाठी I 2007 C.P.J. 74, ही पंजाब राज्‍य आयोगाचे सायटेशन पाहिले असता, ड्रायव्‍हरकडे अपघाताचे दिवशी वॅलिड लायसन्‍स नव्‍हते म्‍हणजे लायसन्‍स हे दि.17/01/1999 रोजीला एक्‍सपायर झाले. अपघात हा दि.24/03/1999 ला झाला व यानंतर दि.19/04/1999 रोजी ते लायसन्‍स रिनिव्‍ह केल्‍या गेले याचा अर्थ ड्रायव्‍हरने वाहन चालविण्‍याचे स्‍कील गमावले आहे असे होत नाही, म्‍हणुन त्‍याला क्‍लेम देणे बंधनकारक आहे, असे आदेश केले आहे. दुसरे एक रुलिंग मा.उच्‍च न्‍यायालय, जम्‍मू अन्‍ड काश्‍मीर यांचे 2007 ACJ 2784 यांच्‍या आदेशाचा उल्‍लेख करता येईल. यात देखील, Motor vehicles Act, 1988, section 149 (2) (a) (ii) read with sections 2 (10) 3,14 and 15 - Motor insurance-Driving licence- Non –renewal of—Liability of insurance company—Insurance Company disputed its liability on the ground that licence of the driver of offending vedicle had not been renewad on the date of accident and the drive is not duly licensed to drive the vehicle—Whether non—renewal of licence would disable the driver to drive the vehicle and insurance company is exempted from liability—Held : no, non—effectiveness of licence would not permit that a driver be treated as not duly licensed under section 149 (2) of the Act, a driver once licensed continues to possess the ability to drive the vehicle unless it is proved that he has incurred any physical disability to drive ; such omission entails infraction of the provisions of the Act calling for punishment. I 2007 C.P.J.26 राजस्‍थान राज्‍य आयोग, जयपुर यांचे प्रताप चांद विरुध्‍द नॅशनल इन्‍शुरन्‍स कंपनी यामध्‍ये, Consumer Protection Act, 1986—Section 2 (1)(g)—Insurance—Drioaving licence—Not valid on date of accident—Renewed subsequently—Violation of terms of policy alleged—Claim repudiated – Driver, not in any manner, disqualified from holding valid and effective licence-- Same got omission of driver to get licence renewed, cannot amount to violation of policy—Repudiation unjustified—Insurer nor exempted from liability--- Loss assessed by surveyor payable with interest @ 9 % p.a. वरील सर्व बाबींचा विचार करुन आम्‍ही खालीलप्रमाणे आदेश पारीत करीत आहोत. आदेश. 1. अर्जदाराचा तक्रारअर्ज अंशतः मंजुर करण्‍यात येते. 2. गैरअर्जदार यांनी हा निकाल लागल्‍या पासुन 30 दिवसांच्‍या आंत रु.4,880/- व त्‍यावर दि.09/06/2008 पासुन म्‍हणजे दावा नामंजुर केलेली तारखे पासुन 9 टक्‍के व्‍याजाने पुर्ण रक्‍कम मिळेपर्यंत व्‍याजासह द्यावे, असे न केल्‍यास त्‍यावर दंडनिय व्‍याज म्‍हणुन 12 टक्‍के व्‍याजाने पुर्ण रक्‍कम मिळेपर्यंत व्‍याजासह द्यावे. 3. गैरअर्जदार यांना झालेल्‍या मानसिक त्रासापोटी रु.1,000/- व दावा खर्चापोटी रु.1,000/- द्यावे. 4. संबंधीत पक्षकार यांना निकाल कळविण्‍यात यावा. (श्री.बी.टी.नरवाडे पाटील) (श्री.सतीश सामते) अध्‍यक्ष सदस्‍य गो.प.निलमवार.लघूलेखक. | 
