तक्रार क्र. 242/2015.
तक्रार दाखल दि.03-10-2015.
तक्रार निकाली दि.27-04-2016.
दिपाली रमेश सावंत,
रा. मु.पो.जिंती,
ता.फलटण, जि.सातारा. .... तक्रारदार.
विरुध्‍द
1. श्रीमंत मालोजीराजे सहकारी गृहतारण संस्‍था मर्या.,
लक्ष्‍मीनगर,फलटण, ता. फलटण, जि.सातारा, तर्फे
चेअरमन, दुर्योधन दत्‍तात्रय रणनवरे,
2. संस्‍थापक चेअरमन, दुर्योधन दत्‍तात्रय रणनवरे,
3. चेअरमन, शंतनु दुर्योधन रणनवरे,
नं.2 व 3 रा. दत्‍तात्रय कृपा, गोळीबार मैदान,
संभाजीनगर,फलटण, ता. फलटण, जि.सातारा.
4. व्‍हा.चेअरमन, श्री. देवराज विश्‍वासराव जाधव,
रा. प्रसाद व्हिला, संभाजीराजेनगर, फलटण,
ता.फलटण, जि.सातारा
5. संचालक, प्रकाश प्रतापराव जाधव,
रा. संभाजीराजेनगर, फलटण,
ता.फलटण, जि.सातारा
6. संचालक, पुरुषोत्‍तम लक्ष्‍मण बक्षी,
रा. रॉयल रेसिडेन्‍सी, फलटण,
ता.फलटण, जि.सातारा.
7. संचालक,श्री. पोपट आण्‍णा जाधव,
रा. मारवाड पेठ, फलटण,
ता.फलटण,जि.सातारा.
8. संचालक,श्री. सदाशिव गोविंद घोलप,
रा.मु.पो. ठाकुरकी,ता.फलटण,जि.सातारा
9. संचालक, श्री. बबन भिकू चव्‍हाण,
रा.मु.पो. ठाकुरकी,ता.फलटण,जि.सातारा
10. संचालिका,सौ.शारदादेवी दुर्योधन रणनवरे,
रा. दत्‍तकृपा,गोळीबार मैदान,संभाजीनगर,
फलटण, ता.फलटण,जि.सातारा .... जाबदार
तक्रारदारातर्फे –अँड.पी.आर.इनामदार.
जाबदार क्र.1 ते 10 तर्फे अँड.अरविंद कदम.
न्‍यायनिर्णय
सदर न्‍यायनिर्णय मा.सौ.सविता भोसले, अध्‍यक्षा यानी पारित केला
1. तक्रारदाराने सदरचा तक्रारअर्ज ग्राहक संरक्षण कायदा कलम 12 नुसार दाखल केला आहे. तक्रारअर्जातील थोडक्‍यात कथन खालीलप्रमाणे-
तक्रारदार हे त्‍यांचे कुटूंबियांसह मु.पो. जिंती, फलटण, ता. फलटण जि.सातारा येथील कायमस्‍वरुपी रहिवासी आहेत. जाबदार क्र.1 ही सहकार कायद्याप्रमाणे स्‍थापन झालेली सहकारी पतसंस्‍था असून ग्राहकांकडून ठेवीस्‍वरुपात रक्‍कम स्विकारुन मुदतीनंतर किंवा मुदतीपूर्वी ग्राहकांनी रक्‍कम मागीतल्‍यास, सदर रक्‍कम परत देणे तसेच संस्‍थेच्‍या सभासदांना घर बांधणेकरिता व घर दुरुस्‍तीकरीता कर्ज देणे, कर्जाची वसूली करणे अशा उद्देशाने स्‍थापन झाली आहे. तक्रारदाराने जाबदार पतसंस्‍थेत त्‍यांचे स्‍वतःचे नावे दि.4/9/2007 रोजी ठेवपावती क्र. 026621 ने रक्‍कम रु.50,000/- (रुपये पन्‍नास हजार मात्र) मुदत ठेव स्‍वरुपात रक्‍कम गुंतविलेली होती व आहे.
जाबदार हे तक्रारदाराची रक्‍कम रु.50,000/- (रुपये पन्‍नास हजार मात्र) व त्‍यावरील आजअखेरचे व्‍याज जाबदार हे तक्रारदार यांना देणे लागत आहेत आणि प्रस्‍तुत मुदत ठेवीची मुदत संपल्‍यानंतर व्‍याजासह रक्‍कम जाबदारानी तक्रारदार यांना देणे बंधनकारक होते व आहे. परंतू तक्रारदाराने प्रस्‍तुत मुदत ठेवीची मुदत संपलेनंतर व्‍याजासह रक्‍क्‍म जाबदार यांचेकडे मागणी केली असता जाबदार यांनी रक्‍कम देणेस टाळाटाळ केली व आजअखेर तक्रारदार यांना ठेवीची रक्‍कम अदा केलेली नाही. त्‍यामुळे जाबदाराने तक्रारदाराला सदोष सेवा पुरविली आहे. जाबदार यांचेकडून सदर मुदत ठेवीची रक्‍कम ठेवपावतीवर नमूद व्‍याजदराने होणा-या व्‍याजासह रक्‍कम वैयक्‍तीक व संयुक्तिकरित्‍या वसूल होऊन मिळावी तसेच मानसिक व शारिरीक त्रासाकरीता व तक्रार अर्जाचा खर्च मिळावा म्‍हणून तक्रारदाराने प्रस्‍तुत तक्रार अर्ज मे मंचात दाखल केला आहे.
2. तक्रारदाराने प्रस्‍तुत कामी जाबदार यांचेकडून वैयक्तिक व संयुक्तिकरित्‍या मुदत ठेव पावतीवरील रक्‍कम रु.50,000/- (रुपये पन्‍नास हजार मात्र) ठेवपावतीवरील नमूद व्‍याजदराने होणा-या व्‍याजासह एक महिन्‍याच्‍या आत वसूल होवून मिळावी व त्‍यावर दि.4/3/2013 पासून प्रत्‍यक्ष रक्‍कम मिळेपर्यंत द.सा.द.शे. 15 टक्‍के व्‍याज मिळावे व शारीरिक व मानसिक त्रासापोटी रक्‍कम रु.25,000/- मिळावेत तसेच तक्रार अर्जाचा खर्च रु.5,000/- जाबदार यांचेकडून मिळावा अशी विनंती तक्रारदाराने या कामी केली आहे.
3. तक्रारदार यांनी नि. 2 कडे तक्रार अर्जाचे पृष्‍ठयर्थ अँफीडेव्‍हीट, प्रस्‍तुत कामी नि.5 चे कागदयादीसोबत नि.5/1 कडे ठेवपावती क्र.026621 ची सत्‍यप्रत, नि.19 कडे तक्रारदारांनी तक्रार अर्जासोबत दिलेले अँफीडेव्‍हीट तसेच दाखल केलेले कागद हाच पुराव्‍याचा भाग समजणेत यावा व याऊपर तक्रारदार यांना पुरावा देणेचा नाही अशी पुरसिस, तसेच नि.21 चे कागदयादीसोबत नि.21/1 कडे संचालक यादी इत्‍यादी कागदपत्रे तक्रारदाराने याकामी दाखल केली आहे.
4. प्रस्‍तुत कामी जाबदार क्र. 1 ते 10 यांना मंचाने काढलेली नोटीस लागू झालेनंतर जाबदार क्र. 1 ते 10 यांनी मंचात हजर होवून नि. 18 कडे म्‍हणणे व नि. 22 कडे महाराष्‍ट्र सहकारी संस्‍था अधिनियम 1960 चे कलम 78 अन्‍वये आदेश दि.4/9/2009 ची झेरॉक्‍स प्रत, व याव्‍यतिरिक्‍त कोणताही पुरावा देणेचा नाही व या जाबदारांनी दिलेले म्‍हणणे हाच त्‍यांचा लेखी युक्‍तीवाद समजणेत यावा अशी पुरसीस दाखल केली आहे.
जाबदार क्र. 1 ते 10 यांनी त्‍यांचे म्‍हणण्‍यामध्‍ये तक्रारदाराची कथने नाकारलेली आहेत. त्‍यांचे कथनानुसार, श्रीमंत मालोजीराजे सहकारी गृहतारण संस्‍था लि., फलटण या संस्‍थेचे संचालक मंडळ म्‍हणजेच या कामातील जाबदार हे दि. 2/9/2009 रोजी मा. सह. निबंधकसो, सहकारी संस्‍था फलटण,जि.सातारा यांचे आदेशाने बरखास्‍त केलेले आहे त्‍याचदिवशी श्री. पी.एन.रणनवरे व श्री. एस.पी. कुलकर्णी व श्री. व्‍ही.जी जाधव या तिघांचे प्रशासक मंडळ जाबदार 1 संस्‍थेवर त्‍याचदिवशी त्‍याच आदेशाने दि.4/9/2009 रोजी प्रशासकीय मंडळाची नेमणूक झाली आहे. याचाच अर्थ असा आहे की, तक्रारदार यांनी ज्‍या दिवशी ठेव पावती केली व ज्‍या तारखेस सदर ठेवीची मुदत संपली व ज्‍या तारखेस ठेवीची मुदत संपली त्‍या संपूर्ण कालावधीमध्‍ये जाबदार क्र. 2 ते 10 यांचे संचालक मंडळ सदर सहकारी संस्‍थेवर कार्यरत नव्‍हते व नाही. तक्रारदारांकडील मुदत ठेव पावती ज्‍या तारखेस ठेवली त्‍याचे अगोदर एक वर्षापूर्वीच प्रस्‍तुत जाबदार यांचे संचालक मंडळ मा. सहा.निबंधक सहकारी संस्‍था, फलटण यांनी बरखास्‍त केलेले आहे. त्‍यामुळे तक्रारदारांच्‍या मुदत ठेवींबद्दल या जाबदारांना कोणत्‍याही प्रकराची व्‍यक्‍तीशः माहीती नव्‍हती तसेच सदरील ठेवपावत्‍यांच्‍या मुदतीअखेरच्‍या देय रकमेस, सदर मुदतीपूर्वीच बरखास्‍त झालेल्‍या संचालक मंडळावर कसलीही जबाबदारी कायद्याने येत नाही. तसेच सन 2009 साली प्रस्‍तुत जाबदार हे जाबदार क्र 1 संस्‍थेच्‍या संचालक मंडळाच्‍या पदावर कार्यरत नसल्‍याने व या कालावधीमध्‍ये तक्रारदाराच्‍या झालेल्‍या कोणत्‍याही व कसल्‍याही व्‍यवहाराशी संबंध नसल्‍याने तक्रारदार यांना या जाबदारांकडे कथील ठेवपावत्‍यांच्‍या संदर्भात भेटण्‍याचा अगर तथाकथीत रक्‍कम जाबदारांकडे मागणी करण्‍याचा कोणताही व कसलाही प्रश्‍नच उदभवत नाही. महाराष्‍ट्र सहकार कायदा कलम 82,83 व 88 प्रमाणे चौकशी होवून जोपर्यंत सामनेवाला याची जबाबदारी ठरविण्‍यात येत नाही. सदरील मुदत ठेवींच्‍या पावत्‍यांची अंतीम मुदत संपल्‍याचे ज्ञान सदर तक्रारदार यांना ज्‍या-त्‍या दिवशीच होते व आहे. ही बाब तक्रारदारांनी त्‍यांच्‍या अर्जात मान्‍यसुध्‍दा केलेली आहे. त्‍यामुळे मुदतीच्‍या कायद्याच्‍या मुदत पूर्ण झाल्‍याचा दिवसापासून 3 वर्षाचे आत त्‍यांनी सदरचा अर्ज मुदत ठेवीच्‍या रकमेच्‍या वसुलीसाठी दाखल करणे आवश्‍यक होते म्‍हणजेच सन 2013 सालीच सदरच्‍या मुदत ठेवीच्‍या रकमेची वसुलीसाठी तक्रार दाखल करणे आवश्‍यक होते. त्‍यामुळे सदरचा अर्ज मुदतबाहय असलेने हा खर्चासह रद्द करावा. मा.ना.उच्‍च न्‍यायालय, मुंबई यांनी रिटपिटीशन नं.5223/2009 मध्‍ये दि.22/12/2012 रोजी सौ.वर्षा रविंद्र ईसार विरुध्‍द सुरेखा अरुण दिक्षित यांच्‍या निकालपत्रामध्‍ये निर्देश दिलेप्रमाणे जाबदार क्र. 2 ते 10 यांचेवर सदर तक्रारदार यांच्‍या मागणीप्रमाणे कोणतीही रक्‍कम देण्‍याची कसलीही जबाबदारी येत नाही तसेच जाबदार क्र.1 संस्‍थेवर माहे जुलै,2015 पासून लिक्विडेटरची नेमणूक झालेली आहे. जाबदार क्र.1 संस्‍थेवर प्रशासकांची नेमणूक झाल्‍यापासून आतापर्यंत 1 कोटी पेक्षाही जास्‍त रक्‍कम संस्‍थेच्‍या ठेवीदारांना संस्‍थेकडून वाटप करण्‍यात आलेल आहे. तक्रारदार यांनी मुदतठेवी ठेवलेल्‍या तारखेपासून आजपर्यंत जाबदार क्र. 2 हे जाबदार क्र. 1 पतसंस्‍थेचे चेअरमन नव्‍हते व नाही. सदरील जाबदार हे तक्रारदार यांच्‍या मुदत ठेवींच्‍या पावतीची कसलीही रक्‍कम तक्रारदारांच्‍या मागणीप्रमाणे त्‍याना देण्‍यास वैयक्तिक अगर सामुहिरित्‍या जबाबदार नाहीत तक्रारदारांचा अर्ज जाबदारांविरुध्‍द खर्चासह नामंजूर करण्‍यात यावा तसेच तक्रार अर्ज मुदतबाहय असल्‍याने प्रस्‍तुतचा तक्रार अर्ज कायद्याने चालू शकत नसल्‍याने नामंजूर करणेत यावा असे म्‍हणणे दिलेले आहे.
5. वर नमूद तक्रारदार व जाबदार यांनी दाखल केले सर्व कागदपत्रांचे अवलोकन करुन मे.मंचाने प्रस्‍तुत कामी प्रस्‍तुत तक्रारीचे निराकरणार्थ खालील मुद्दयांचा
विचार केला-
अ.क्र. मुद्दा उत्‍तर
1. तक्रारदार हे जाबदारांचे ग्राहक आहेत काय? होय.
2. जाबदार यांनी तक्रारदाराना सदोष सेवा पुरवली आहे काय? होय.
3. अंतिम आदेश काय? खालील नमूद
केलेप्रमाणे.
विवेचन
मुद्दा क्र.1 व 2-
6. वर नमूद मुद्दा क्र.1 व 2 चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत. कारण-
प्रस्‍तुत तक्रारदाराने जाबदार पतसंस्‍थेत त्‍यांचे स्‍वतःचे नावे दि.4/9/2007 रोजी ठेवपावती क्र. 026621 ने रक्‍कम रु.50,000/- (रुपये पन्‍नास हजार मात्र) मुदत ठेव स्‍वरुपात रक्‍कम गुंतविलेली होती व आहे. प्रस्‍तुत मुदत ठेव पावती क्र. 026621 ची सत्‍यप्रत याकामी तक्रारदाराने नि.5 चे कागदयादीसोबत नि. 5/1 कडे दाखल केली आहे. म्‍हणजेच तक्रारदार हे जाबदार यांचे ग्राहक आहेत व होते हे स्‍पष्‍ट होते. तक्रारदाराने याकामी नि. 21 सोबत नि. 21/1 कडे जाबदार क्र. 1 पतसंस्‍थेच्‍या संचालक मंडळाची यादी दाखल केलेली आहे. प्रस्‍तुत ठेवींची मुदत संपलेनंतर तक्रारदाराने जाबदार यांचेकडे रकमेची व्‍याजासह मागणी केली असता जाबदाराने रक्‍कम देणेस टाळाटाळ केली व रक्‍कम तक्रारदाराला अदा केली नाही हे तक्रारदाराचे कथन योग्‍य व विश्‍वासार्ह वाटते. कारण प्रस्‍तुत कामी जाबदार क्र. 1 ते 10 यांनी हजर होवून तक्रारदाराचे तक्रार अर्जावर त्‍यांचे म्‍हणणे दाखल केलेले आहे. त्‍यांनी त्‍यांचे म्‍हणण्‍यामध्‍ये संस्‍थेचे संचालक मंडळ जाबदार क्र. 2 ते 10 हे दि.2/9/2009 रोजी सहा निबंधक, सहकारी संस्‍था,फलटण यांनी बरखास्‍त केलेले आहे व संस्‍थेवर प्रशासक मंडळाची नेमणूक दि.4/9/2009 केलेली आहे. त्‍यामुळे तक्रारदाराच्‍या सदरील ठेवपावत्‍यांच्‍या मुदतीअखेरच्‍या देय रकमेस मुदतीपूर्वीच संचालक मंडळ बरखास्‍त झालेने या संचालक मंडळावर कसलीही जबाबदारी येत नाही. त्‍यामुळे तक्रारदाराने त्‍यांचे ठेवपावती क्र. 026621 ने रक्‍कम रु.50,000/- (रुपये पन्‍नास हजार मात्र) मुदत ठेव स्‍वरुपात रक्‍कम गुंतविलेली होती व आहे. प्रस्‍तुत ठेवपावतीवरील व्‍याजासह रक्‍कम मुदतीनंतर तक्रारदाराने जाबदारांकडे वारंवार मागणी करुनही जाबदारांनी अदा केलेली नाही हे स्‍पष्‍ट सिध्‍द होत आहे. त्‍यामुळे जाबदार यांनी तक्रारदार यांना सदोष सेवा पुरविली आहे असे आमचे स्‍पष्‍ट मत आहे. सबब आम्‍ही मुद्दा क्र. 1 व 2 चे उत्‍तर होकारार्थी दिलेले आहे.
जाबदार यांनी तक्रारदार यांना मुदतीनंतर ठेवींची रक्‍कम व्‍याजासह अदा करणे बंधनकारक असूनही जाबदाराने प्रस्‍तुत मुदत ठेवींची रक्‍कम तक्रारदारास अदा केलेली नाही ही सेवेतील त्रुटीच आहे असे या मंचाचे स्‍पष्‍ट मत आहे. सबब जाबदार क्र. 1 ते 10 यांना वैयक्तिक व संयुक्‍तीकपणे तक्रारदाराला वरील मुदत ठेव पावतीवरील रक्‍कम होणा-या व्‍याजासह तक्रारदारास अदा करणेसाठी Co-operative corporate veil नुसार जबाबदार धरणेत येते. सबब प्रस्‍तुत कामी आम्‍ही मा.उच्‍च न्‍यायालय मुंबई यांचे रिट पिटीशन क्र.117/2011- मंदाताई संभाजी पवार विरुध्‍द स्‍टेट बँक ऑफ महाराष्‍ट्र या न्‍यायनिवाडयाचा व त्‍यातील दंडकांचा आधार घेतला आहे.
7. सबब आम्‍ही प्रस्‍तुत कामी खालीलप्रमाणे अंतिम आदेश पारित करीत आहोत-
आदेश
1. तक्रारदाराचा तक्रार अर्ज अंशतः मंजूर करणेत येतो.
2. जाबदार क्र. 1 ते 10 यांना वैयक्तिक व संयुक्‍तीकपणे तक्रारदाराला ठेवपावती क्र. 026621 ने रक्‍कम रु.50,000/- (रुपये पन्‍नास हजार मात्र) मुदतीनंतर मिळणारी पावतीवर नमूद व्‍याजदराने रक्‍कम होणा-या व्‍याजासह तक्रारदारास अदा करणेस जबाबदार धरणेत येते.
3. जाबदार क्र. 1 ते 10 यांना वैयक्तिक व संयुक्‍तीकपणे तक्रारदाराला ठेवपावती क्र. 026621 ने रक्‍कम रु.50,000/- (रुपये पन्‍नास हजार मात्र) ठेव ठेवलेतारखेपासून मुदत संपले तारखेपर्यंत पावतीवर नमूद व्‍याजदराने होणा-या व्‍याजासह रक्‍कम तक्रारदारास अदा करावेत. तसेच प्रस्‍तुत रकमेवर मुदत संपलेतारखेपासून रक्‍कम प्रत्‍यक्ष हाती पडेपर्यंत द.सा.द.शे.6 टक्‍के दराने व्‍याज अदा करावे.
4. जाबदार क्र. 1 ते 10 यांनी वैयक्तिक व संयुक्‍तीकपणे तक्रारदाराला झाले मानसिक व शारिरीक त्रासापोटी रक्‍कम रु.10,000/- (रुपये दहा हजार मात्र) तक्रारदारांना अदा करावेत
5. जाबदार क्र. 1 ते 10 यांनी वैयक्तिक व संयुक्‍तीकपणे अर्जाचा खर्च रक्‍कम रु.5,000/- (रुपये पाच हजार मात्र) तक्रारदारांना अदा करावेत.
6. वरील सर्व आदेशाचे पालन आदेश पारित तारखेपासून 45 दिवसात जाबदार क्र. 1 ते 10 यांनी वैयक्तिक व संयुक्‍तीकपणे यांनी वैयक्तिक व संयुक्‍तीकपणे करावे.
7. आदेशाची पूर्तता विहीत मुदतीत न केलेस तक्रारदाराला ग्राहक संरक्षण कायद्यातील कलम 25 किंवा 27 नुसार वसुलीची प्रक्रिया करणेची मुभा राहील.
8. सदरचा न्‍यायनिर्णय खुल्‍या मंचात जाहीर करणेत आला.
9. सदर न्‍यायनिर्णयाच्‍या सत्‍यप्रती उभय पक्षकाराना विनामूल्‍य पाठवणेत याव्‍यात.
ठिकाण- सातारा.
दि.27-04-2016.
(सौ.सुरेखा हजारे) (श्री.श्रीकांत कुंभार) (सौ.सविता भोसले)
सदस्‍या सदस्‍य अध्‍यक्षा.
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सातारा.
