नि.नं. ३८
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सांगली यांचेसमोर
मा.अध्‍यक्ष – अनिल य.गोडसे
मा.सदस्‍या - श्रीमती गीता घाटगे
ग्राहक तक्रार अर्ज क्र. २०७६/२००९
----------------------------------------------
तक्रार नोंद तारीख – २६/०८/२००९
तक्रार दाखल तारीख – ०३/०९/२००९
निकाल तारीखः - १०/०२/२०१२
----------------------------------------------
१. सौ.आशादेवी पांडुरंग खराडे
वय सज्ञान, धंदा – घरकाम
२. प्रविणकुमार पांडुरंग खराडे
वय सज्ञान, धंदा – नोकरी
३. पांडुरंग राजाराम खराडे
वय सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
सर्व रा.श्री गणपती गृहनिर्माण सोसायटी,
प्‍लॉट नं.१९, गव्‍हर्मेंट कॉलनी, दत्‍त मंदिराजवळ,
विश्रामबाग, सांगली ..... तक्रारदार
विरुध्‍द
१. सर्वोदय नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्या.सांगली.
दिनानाथ चौक, मॉर्डन बेकरीसमोर, एस.टी.स्‍टॅंड रोड, सांगली.
तर्फे चेअरमन/सेक्रेटरी यांचेवर बजावावी.
२. श्री सुनिल प्रल्‍हाद भोसले (संस्‍थापक/चेअरमन)
वय सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.हरीपूर रोड, गोपाळनगर, सांगली.
३. श्री सुरेश राजाराम भोसले (व्‍हाईस चेअरमन)
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.कोल्‍हापूर रोड, दिनानाथ पतसंस्‍थेसमोर, सांगली.
४. श्री तानाजी बाबूराव भोसले,
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.मा.दिनानाथ चौक, भोसले वाडा, गावभाग, सांगली.
५. श्री चंद्रकांत बापूसो कर्नाळे
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.गणेश कॉलनी, एस.टी.स्‍टॅंडमागे, सांगली.
(मंचाच्‍या दि.०३/१०/२०१२ च्‍या आदेशान्‍वये वगळले.)
६. श्री सुरेश बाळासाहेब नाईक
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा. नाईक बुक डेपो, एस.टी.स्‍टॅंडमध्‍ये, सांगली.
७. श्री रफिक चॉंदसो तांबोळी
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.कर्नाळ नाका, बुरुड गल्‍ली, सांगली.
८. श्री विकास शामकांत कोरे
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.कोल्‍हापूर रोड, सुरेश भोसले बिल्‍डींग, सांगली.
९. श्री बाळगोंडा भाऊ पाटील,
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.त्रिमुर्ती चौक, राजाराजाबापू बॅंक, गावभाग, सांगली.
१०. श्री उदय रामचंद्र सुतके
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.कोटणीस मंदीरसमोर, गावभाग, सांगली.
११. श्री बाळासो विठ्ठल वडर
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.सर्वोदय शाळेजवळ, वडर कॉलनी, सांगली.
१२. श्री रविंद्र महादेव पोळ
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.अजय चौक, गावभाग, सांगली.
१३. सौ इंदूमती प्रकाश क्षिरसागर,
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.ढवळे तालिमीजवळ, गावभाग, सांगली
१४. श्रीमती सुनिता दिलीप पाटील
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.शामराव नगर, जनलक्ष्‍मी पतसंस्‍थेजवळ, सांगली ..... जाबदार
तक्रारदार तर्फेः +ìb÷. श्री डी.एम.धावते
जाबदार क्र.१, ३, ४, ६, ७ व ९ ते १४ –एकतर्फा
जाबदार क्र.२–+ìb÷. श्री. डी.टी.पवार
जाबदार क्र.८ - +ìb÷. श्री जी.व्‍ही.माईणकर
जाबदर क्र.५ – वगळले.
नि का ल प त्र
द्वारा- मा. सदस्‍या- गीता घाटगे
१. प्रस्‍तुत प्रकरणातील जाबदार पतसंस्‍थेने बचत खात्‍यान्‍वये गुंतविलेल्‍या रकमा परत दिल्‍या नाहीत म्‍हणून तक्रारदारांनी सदरहू तक्रार अर्ज दाखल केला आहे. याबाबत थोडक्‍यात हकीकत अशी की, तक्रारदार यांनी जाबदार सर्वोदय नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्या. सांगली (ज्‍यांचा उल्‍लेख यापुढे ‘पतसंस्‍था’ असा केला जाईल) यांचेकडे रक्‍कम गुंतविलेली होती. तक्रारदारांनी गुंतविलेल्‍या रकमांची पतसंस्‍थेकडे मागणी केली असता पतसंस्‍थेने ती देण्‍यास नकार दिला अशी तक्रारदारांची तक्रार आहे. सबब, आपल्‍याला रकमा देवविण्‍यात याव्‍यात अशी तक्रारदारांनी विनंती केली आहे. तक्रारदारांनी तक्रार अर्जाचे पुष्‍टयर्थ प्रतिज्ञापत्र व नि.५ अन्‍वये एकूण ४ कागदपत्रे मंचापुढे दाखल केली आहेत.
२. प्रस्‍तुत प्रकरणातील जाबदार क्र.१, ३, ४, ६, ७ व ९ ते १४ यांचेवर मंचाच्‍या नोटीसीची बजावणी होवूनदेखील ते प्रस्‍तुत प्रकरणी हजर झाले नाहीत. सबब त्‍यांचेविरुध्‍द नि.१ वर “ एकतर्फा ” आदेश करण्‍यात आले. तर जाबदार क्र.५ यांना दि.०३/१०/२०१२ च्‍या मंचाच्‍या आदेशान्‍वये वगळण्‍यात आले.
३. मंचाच्‍या नोटीशीची बजावणी जाबदारांवर झाल्‍यानंतर जाबदार क्र.२ व ८ यांनी विधिज्ञांमार्फत हजर होवून त्‍यांचे म्‍हणणे प्रस्‍तुत प्रकरणी दाखल केले. जाबदार क्र.२ व ८ यांनी त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यामध्‍ये तक्रारदार हे जाबदारांचे ग्राहक नाहीत असा आक्षेपाचा मुद्दा उपस्थित केलेला आहे. तसेच सदरहू पतसंस्‍थेवर अवसायकांची नेमणूक झाली असल्‍याने प्रस्‍तुत प्रकरणी अवसायकांनादेखील जाबदार म्‍हणून सामिल करणे आवश्‍यक होते. तथापी तक्रारदारांनी अवसायकांना प्रस्‍तुत प्रकरणी जाबदार म्‍हणून सामिल केलेले नाही. आणि म्‍हणून सदरहू तक्रार अर्जास Non Joinder of Necessary Parties या न्‍यायतत्‍वाचा बाध येतो. त्‍याचप्रमाणे ही पतसंस्‍था दि.१३/०२/२००९ रोजी अवसायनात गेल्‍याने तीचा सर्व कारभार हा अवसायकच पहात आहेत आणि त्‍यामुळे तक्रारदारांच्‍या गुंतविलेल्‍या रकमांची जबाबदारी या जाबदारांवर येत नाही असे म्‍हणणे मांडले आहे. आणि या कारणांचा विचार करुन सदरहू तक्रार अर्ज खर्चासह नामंजूर करण्‍यात यावा अशी त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यामध्‍ये विनंती केली आहे. त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍याच्‍या पुष्‍ठयर्थ जाबदारांनी प्रतिज्ञापत्र दाखल करुन उपनिबंधक, सहकारी संस्‍था, मिरज यांचा अवसायकांच्‍या नेमणूकीचा अंतिम आदेश दाखल केला आहे.
४. तक्रार अर्जात तक्रारदार यांनी सर्व संचालकाविरुध्‍द आदेश करावा अशी जी मागणी केलेली आहे त्‍या मागणीचा विचार करता तक्रारदार यांची रक्‍कम देण्‍यास सर्व संचालक वैयक्तिक व संयुक्तिक जबाबदार राहतील किंवा कसे हा मुद्दा उपस्थित होतो. या मुद्याच्‍या अनुषंगाने सन्‍मा. मुंबई उच्‍च न्‍यायालयाच्‍या औरंगाबाद खंडपीठाने रिट पिटीशन नं. ५२२३/०९ सौ.वर्षा इसाई विरुध्‍द राजश्री चौधरी या कामी दिनांक २२ डिसेंबर २०१० रोजी जो निर्णय दिला आहे. त्‍याचे अवलोकन करता त्‍यामध्‍ये पुढील प्रमाणे निष्‍कर्ष काढल्‍याचे दिसून येते. However, So far as members of the managing committee/directors are concerned, they stand on different footing and unless the procedure prescribed under the special enactment i.e. Maharashtra co. op. societies act 1960 is followed and unless the liability is fixed against them they cannot be held responsible in respect of payment of any dues recoverable from the society.
सन्‍मा. उच्‍च न्‍यायालयाने वर दिलेल्‍या या निष्‍कर्षाचा विचार करता तक्रारदारांनी महाराष्‍ट्र सहकार कायदयातील कलम ८८ अन्‍वये चौकशी होऊन सर्व संचालकांना जबाबदार धरुन त्‍यांचे दायित्‍व निश्चित केल्‍याबाबत कोणताही पुरावा दाखल केलेला नाही. ही बाब प्रस्‍तुत प्रकरणी लक्षात घेणे अत्‍यंत महत्‍वाचे असल्‍याचे मंचास वाटते आणि म्‍हणून जाबदार क्र.२ ते ४ व ६ ते १४ यांना पुराव्‍या अभावी तक्रारदाराची रक्‍कम देण्‍यास संयुक्तिक अथवा वैयक्तिकरित्‍या जबाबदार धरता येणार नाही असा मंचाचा निष्‍कर्ष निघतो.
५. प्रस्‍तुत प्रकरणी दाखल जाबदार क्र.२ व ८ यांच्‍या म्‍हणण्‍याचे व त्‍यांनी दाखल केलेल्‍या उपनिबंधक, सहकारी संस्‍था, मिरज यांच्‍या आदेशाचे अवलोकन करता मंचास सदरहू पतसंस्‍थेवर दि.१३/०२/२००९ रोजी मध्‍यंतरीय आदेशाने अवसायकांची नेमणूक झाली. व ही नेमणूक व हा आदेश दि.२३/७/२००९ रोजी कायम करण्‍यात आला असे दिसून येते. सदरहू तक्रारअर्ज हा या आदेशानंतर म्‍हणजेच दि.२६/८/२००९ रोजी दाखल करण्‍यात आलेला आहे. अशा परिस्थितीमध्‍ये ज्‍या पतसंस्‍थेवर अवसायकांची नेमणूक झालेली आहे त्‍या पतसंस्‍थेविरुध्‍द तक्रार दाखल करताना, तसेच तक्रार दाखल असल्‍यास ती पुढे चालविण्‍यासाठी महाराष्‍ट्र सहकारी कायदा कलम १०७ नुसार प्रथम अवसायकांची परवानगी घेणे अत्‍यंत आवश्‍यक आहे. याबाबतची मार्गदर्शक तत्‍वे सन्‍मा.राज्‍य आयोग, मुंबई यांच्‍या अपिल क्र.६४८/२०१०, ६४९/२०१०, ८५४/२०१० आणि ८५५/२०१० मध्‍ये दि.२०/९/२०११ रोजी पारीत करण्‍यात आलेल्‍या निकालपत्रात स्‍पष्‍टपणे नमूद करण्‍यात आलेली आहेत. प्रस्‍तुत तक्रार अर्जाचे अवलोकन करता त्‍यामध्‍ये उपनिबंधक, सहकारी संस्‍था यांची पतसंस्‍थेविरुध्‍द तक्रार दाखल करण्‍याची किंवा ती पुढे चालविण्‍याची परवानगी असल्‍याचे दाखल कागदपत्रांवरुन दिसून येत नाही. त्‍यातूनही तक्रारअर्ज दाखल करताना तक्रारदारांना या बाबीची जाणीव नसल्‍यास, जेव्‍हा जाबदारांनी त्‍यांचे म्‍हणणे दाखल करुन, अवसायकांच्‍या नेमणुकीची वस्‍तुस्थिती कागदोपत्री पुराव्‍याच्‍या आधारे निदर्शनास आणून दिली, त्‍यानंतर तरी तक्रारदारांनी तक्रारअर्ज पुढे चालू ठेवण्‍यासाठी उपनिबंधक, सहकारी संस्‍था, मिरज यांची परवानगी प्रस्‍तुत प्रकरणी दाखल करणे अपेक्षित होते व तसे ते तक्रारदारांवर कायद्यानेही बंधनकारक होते. परंतु तक्रारदारांनी त्‍यांना संधी मिळनूही तसे काहीही केलेले नाही. या वस्‍तुस्थितीच्‍या पार्श्‍वभूमीवर पतसंस्‍थेवर अवसायक असताना तक्रार अर्ज दाखल करण्‍यापूर्वी जी कायदेशीर बाबींची पूर्तता करणे आवश्‍यक असते ती सर्व कायदेशीर पूर्तता करुन गुंतविलेल्‍या रकमांबाबत दाद मागणेची मुभा तक्रारदारांना ठेवून तक्रारअर्ज काढून टाकणे योग्‍य व न्‍याय्य ठरेल असा मंचाचा निष्‍कर्ष निघतो.
वर नमूद विवेचन व निष्‍कर्षाच्‍या आधारे सदरहू तक्रार अर्ज काढून टाकणेत येत असल्‍याने, जाबदारांनी उपस्थित केलेल्‍या त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यातील आक्षेपाच्‍या अन्‍य मुद्दयांचा ऊहापोह प्रस्‍तुत निकालपत्रात करणेत येत नाही व प्रस्‍तुत प्रकरणी खालीलप्रमाणे आदेश पारीत करण्‍यात येतात.
सबब, मंचाचा आदेश की,
आदेश
१. तक्रारदारांचा तक्रार अर्ज काढून टाकणेत येत आहे.
२. खर्चाबाबत कोणतेही आदेश नाहीत.
सांगली
दिनांकò: १०/०२/२०१२
(गीता सु.घाटगे) (अनिल य.गोडसे÷)
सदस्‍या अध्‍यक्ष
जिल्‍हा मंच, सांगली जिल्‍हा मंच, सांगली.
