जिल्हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सोलापूर. ग्राहक तक्रार क्रमांक : 121/2010. तक्रार दाखल दिनांक : 10/03/2010. तक्रार आदेश दिनांक : 01/02/2011. अमोल अरुण माने, वय 24 वर्षे, व्यवसाय : शिक्षण, रा. कुर्डु, ता. माढा, जि. सोलापूर. तक्रारदार विरुध्द 1. संत रोहिदास ग्रामीण बिगरशेती सहकारी पतसंस्था मर्यादीत, बारलोणी, ता. माढा, शाखा टेंभुर्णी. (नोटीस शाखाधिकारी यांचेवर बजावण्यात यावी.) 2. सौ. मनिषा रामेश्वर लोंढे, वय सज्ञान, चेअरमन व घरकाम, रा. कुर्डुवाडी, ता. माढा, जि. सोलापूर. 3. श्री. संजय रामकृष्ण कोकाटे, वय सज्ञान, व्यवसाय : मॅनेजर, रा. बारलोणी, ता. माढा, जि. सोलापूर. 4. श्री. शिवाजी महादेव भोसले, वय सज्ञान, संचालक, रा. बारलोणी, ता. माढा, जि. सोलापूर. 5. श्री. अजिनाथ रावसाहेब मोरे, वय सज्ञान, संचालक, रा. चिंकहील (पोल्ट्री फार्म), ता. माढा, जि. सोलापूर. 6. श्री. प्रल्हाद राघु मोरे, वय सज्ञान, संचालक, रा. मु.पो. मुंगशी, ता. माढा, जि. सोलापूर. 7. श्री. संदीपान लक्ष्मण बागल, वय सज्ञान, संचालक, मु.पो. कुर्डुवाडी, म्हसोबा गल्ली, ता. माढा, जि. सोलापूर. 8. श्री. राजाराम तुकाराम उबाळे, वय सज्ञान, संचालक, मु.पो. कुर्डूवाडी, भांबुरे वस्ती, ता. माढा, जि. सोलापूर. 9. श्री. भानुदास मारुती निळ, वय सज्ञान, संचालक, मु.पो. निमगांव, पो. कोळेगांव, ता. करमाळा, जि. सोलापूर. 10. श्री. नागन्नाथ संदिपान नवले, वय सज्ञान, संचालक, रा. मु.पो. बारलोणी, ता. माढा, जि. सोलापूर. 11. श्री. आदिनाथ बर्मा लाडे, वय सज्ञान, संचालक, रा. मु.पो. भोसरे, ता. माढा, जि. सोलापूर. 12. श्री. मच्छिंद्र भगवान शिंदे, वय सज्ञान, संचालक, रा. मु.पो. कव्हे, ता. माढा, जि. सोलापूर. विरुध्द पक्ष 13. श्री. अ.मजीद बागवान, वय सज्ञान, संचालक, रा. मु.पो. पटेल चौक, कुर्डुवाडी, ता. माढा, जि. सोलापूर. 14. श्री. श्रीमंत विश्वनाथ बेडकुते, वय सज्ञान, संचालक, रा. मु.पो. वरकुटे, ता. माढा, जि. सोलापूर. 15. श्री. लक्ष्मण दिगंबर करंडे, वय सज्ञान, संचालक, रा. मु.पो. सासुरे, ता. बार्शी, जि. सोलापूर. 16. सौ. यमुना नागनाथ जाधव, वय सज्ञान, संचालक, रा. मु.पो. भांबुरे वस्ती, कुर्डुवाडी, ता. माढा, जि. सोलापूर. 17. प्रशासक, संत रोहिदास ग्रामीण बिगरशेती सहकारी पतसंस्था मर्यादीत, बारलोणी, ता. माढा, जि. सोलापूर, द्वारा : सहायक निबंधक कार्यालय, माढा, ता. माढा, जि. सोलापूर. विरुध्द पक्ष गणपुर्ती :- सौ. संगिता एस. धायगुडे, अध्यक्ष सौ. प्रतिभा प्र. जहागिरदार, सदस्य तक्रारदार यांचेतर्फे अभियोक्ता : पी.एम. पलसे विरुध्द पक्ष 8 व 16 यांचेतर्फे अभियोक्ता : लक्ष्मीकांत अ. गवई विरुध्द पक्ष 2, 4 ते 7, 9 ते 15 यांचेतर्फे अभियोक्ता : धनाजी पं. बागल आदेश सौ. प्रतिभा प्र. जहागिरदार, सदस्य यांचे द्वारा :- 1. तक्रारदार यांची थोडक्यात अशी तक्रार आहे की, त्यांच्या शिक्षणासाठी त्यांच्या वडिलांनी विरुध्द पक्ष क्र.1 पतसंस्थेमध्ये खालीलप्रमाणे रक्कम गुंतवणूक केलेली आहे. ठेव तपशील | रक्कम | पावती क्रमांक | गुंतवणूक तारीख | मुदत संपण्याची तारीख | लखपती ठेव पावती | 18,000 | 001085 | 6/8/2003 | 6/8/2013 |
2. तक्रारदार यांना त्यांच्या शिक्षणासाठी वरीलप्रमाणे नमूद ठेव रकमेची आवश्यकता भासल्यामुळे त्यांनी मुदतपूर्व मागणी केली असता, विरुध्द पक्ष हे रक्कम परत करण्यास टाळाटाळ करीत आहेत. त्यामुळे तक्रारदार यांनी ठेव रक्कम व्याजासह मिळावी आणि मानसिक त्रासापोटी रु.10,000/- व तक्रार खर्चापोटी रु.5,000/- विरुध्द पक्ष यांच्याकडून वसूल मिळावेत, अशी विनंती त्यांनी केलेली आहे. 3. विरुध्द पक्ष क्र.8 व 16 यांनी रेकॉर्डवर म्हणणे दाखल केले असून तक्रार अमान्य केली आहे. त्यांच्या म्हणण्यानुसार ते पतसंस्थेचे संचालक नाहीत आणि ठेव पावत्यांवर त्यांच्या स्वाक्ष-या नाहीत. त्यांनी अनुक्रमे दि.14/1/2007 व 10/12/2006 पासून संस्थेच्या कामकाजामध्ये सहभाग घेतलेला नसून ते संस्थेच्या सभांना गैरहजर आहेत. त्यांचा पतसंस्थेच्या कामकाजाशी व आर्थिक व्यवहाराशी संबंध नसल्यामुळे त्यांची जबाबदारी येत नाही. तसेच त्यांनी दि.16/9/2008 रोजी पतसंस्थेकडे राजीनामा दिलेला आहे. शेवटी त्यांनी तक्रार खर्चासह रद्द करण्याची विनंती केली आहे. 4. विरुध्द पक्ष 2, 4 ते 7, 9 ते 15 यांनी रेकॉर्डवर म्हणणे दाखल केले असून तक्रार अमान्य केली आहे. त्यांच्या म्हणण्यानुसार ते पतसंस्थेचे संचालक होते आणि संस्थेचा कार्यभार व्यवस्थित चालत असताना सन 2008 पासून सर्वच ठेविदारांनी एकाचवेळी मुदतपूर्व ठेवींची मागणी केल्यामुळे पतसंस्थेचे परिस्थिती नाजूक बनली. त्यामुळे ठेवीचे पैसे परत करता आले नाहीत. त्यांनी कर्ज वसुली करुन ठेवी परत केल्या आहेत. तत्पुर्वी दि.6/10/2009 रोजी जिल्हा उपनिबंधक, सहकारी संस्था, सोलापूर यांनी संचालक मंडळ बरखास्त करुन प्रशासकांची नेमणूक केली आहे. तेव्हांपासून त्यांना संस्थेच्या कामकाजामध्ये भाग घेता आलेला नाही आणि ठेवीबाबत माहिती नाही. त्यांना ठेवीकरिता जबाबदार धरु नये आणि तक्रार रद्द करण्यात यावी, अशी त्यांनी विनंती केली आहे. 5. तक्रारदार यांची तक्रार, विरुध्द पक्ष यांचे म्हणणे व दाखल कागदपत्रांचे अवलोकन करता, तसेच युक्तिवाद ऐकल्यानंतर निष्कर्षासाठी खालील मुद्दे उपस्थित होतात. मुद्दे उत्तर 1. विरुध्द पक्ष यांनी तक्रारदार यांना त्रुटीयुक्त सेवा दिली आहे काय ? होय. 2. तक्रारदार ठेव रक्कम मिळविण्यास पात्र आहेत काय ? होय. 3. काय आदेश ? शेवटी दिल्याप्रमाणे. निष्कर्ष 6. मुद्दा क्र. 1 ते 3 :- तक्रारदार यांनी आपल्या तक्रारीत नमूद केल्याप्रमाणे विरुध्द पक्ष क्र.1 पतसंस्थेच्या कुर्डुवाडी शाखेमध्ये लखपती ठेव पावतीद्वारे एकूण रु.18,000/- रक्कम गुंतविल्याचे रेकॉर्डवर दाखल पावतीवरुन निदर्शनास येते. त्यांच्या शैक्षणिक खर्चासाठी ठेव रकमेची निकड भासल्यामुळे रकमेची मागणी केली असता, विरुध्द पक्ष यांच्याकडून रक्कम परत करण्यास टाळाटाळ करण्यात येत असल्याची त्यांची प्रमुख तक्रार आहे. 7. विरुध्द पक्ष क्र.8 व 16 यांनी रेकॉर्डवर म्हणणे दाखल करुन त्यांनी पतसंस्थेचा राजीनामा दिल्याचे व ते संस्थेच्या सभांना अनुपस्थित असल्यामुळे त्यांचा संस्थेशी व तक्रारदारांच्या ठेवीशी संबंध नसल्याचे नमूद केले आहे. तसेच विरुध्द पक्ष 2, 4 ते 7, 9 ते 15 यांच्या म्हणण्यानुसार सन 2008 पासून सर्वच ठेविदारांनी एकाचवेळी मुदतपूर्व ठेवींची मागणी केल्यामुळे ठेवीचे पैसे परत करता आले नाहीत आणि पतसंस्थेचे संचालक मंडळ बरखास्त करुन प्रशासकांची नेमणूक केल्यापासून संस्थेच्या कामकाजामध्ये भाग घेता आला नसल्याचे त्यांनी नमूद केले आहे. 8. तक्रारदार यांनी रेकॉर्डवर विरुध्द पक्ष क्र.1 पतसंस्थेच्या संचालक मंडळाची यादी दाखल केलेली असून त्याप्रमाणे त्यांना तक्रारीत विरुध्द पक्ष म्हणून समाविष्ठ करण्यात आलेले आहे. तक्रारदार यांनी विरुध्द पक्ष क्र.1 पतसंस्थेच्या कुर्डुवाडी शाखेमध्ये लखपती ठेव पावतीद्वारे रु.18,000/- रक्कम गुंतवणूक करुन वित्तीय सेवा घेतलेली आहे. तक्रारदार यांना शैक्षणिक खर्चासाठी ठेव रकमेची आवश्यकता असल्यामुळे वेळोवेळी मागणी करुनही त्यांना ठेव रक्कम देण्यात आलेली नाही. विरुध्द पक्ष क्र.8 व 16 यांनी राजीनामा दिल्याचे नमूद केले असले तरी मुदत ठेवीमध्ये रक्कम गुंतवणूक करताना ते संस्थेचे संचालक होते. ठेविदारांच्या मागणीनुसार ठेव रक्कम मुदत संपल्यानंतर किंवा मुदतपूर्व परत करणे, ही विरुध्द पक्ष यांची करारात्मक जबाबदारी व कर्तव्य आहे. तक्रारदार यांना विरुध्द पक्ष यांनी ठेव रक्कम परत न करुन सेवेमध्ये त्रुटी केल्याचे स्पष्टपणे दिसून येते. त्यामुळे तक्रारदार हे मुदत ठेव पावतीची रक्कम व्याजासह मिळविण्यास तक्रारदार हक्कदार ठरतात. 9. तक्रारदार यांनी लखपती ठेव योजनेमध्ये रु.18,000/- गुंतवणूक केले आहेत. ठेवीचा कालावधी दि.6/8/03 ते 6/8/13 असा आहे. ठेवीच्या योजनेनुसार मोठ्या मुदतीची ठेव असल्यामुळे द.सा.द.शे. 16.5 व्याज दर देण्यात आल्याचे निदर्शनास येते. निर्विवादपणे तक्रारदार यांनी ठेव रकमेची मुदतपूर्व मागणी केलेली आहे. त्यामुळे ठेवीकरिता लागू असलेला 16.5 व्याज दर मिळविण्यास तक्रारदार हक्कदार ठरत नाहीत. परंतु सध्याचे व्याज दर विचारात घेता, तक्रारदार यांनी मुदतपूर्व ठेव रकमेची मागणी केल्यामुळे द.सा.द.शे. 12 टक्के व्याज दराने रक्कम मिळविण्यास ते पात्र आहेत, या मतास आम्ही आलो आहोत. 10. विरुध्द पक्ष क्र.3 हे पतसंस्थेचे मॅनेजर आहेत. विरुध्द पक्ष क्र.17 हे विरुध्द पक्ष क्र.1 पतसंस्थेकरिता प्रशासक म्हणून नियुक्त केलेले आहेत. मा.राष्ट्रीय आयोग व मा.राज्य आयोगांच्या निर्णयातील तत्वानुसार पतसंस्थेवरील नियुक्त प्रशासक हे त्याचे संवैधानिक कर्तव्य पार पाडत असल्यामुळे त्यांना ठेव रक्कम परत करण्याविषयी जबाबदार धरता येत नाही. तसेच पतसंस्थेच्या मॅनेजरची ठेव रक्कम परत करण्याबाबत जबाबदारी सिध्द झाल्याशिवाय त्यांनाही जबाबदार धरता येणार नाही. 11. शेवटी आम्ही खालील आदेश देत आहोत. आदेश 1. विरुध्द पक्ष क्र.1, 2, 4 ते 16 यांनी वैयक्तिक व संयुक्तिकरित्या तक्रारदार ठेव रक्कम रु.18,000/- दि.6/8/2003 पासून द.सा.द.शे.12 टक्के व्याज दराने या आदेशाच्या प्राप्तीपासून तीस दिवसाचे आत द्यावी. 2. विरुध्द पक्ष क्र.1, 2, 4 ते 16 यांनी यांनी वैयक्तिक व संयुक्तिकरित्या तक्रारदार यांना तक्रार खर्चापोटी रु.1,000/- या आदेशाच्या प्राप्तीपासून तीस दिवसाचे आत द्यावेत. (सौ. प्रतिभा प्र. जहागिरदार) (सौ. संगिता एस. धायगुडे÷) सदस्य अध्यक्ष जिल्हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सोलापूर. ----00---- (संविक/स्व/21111)
| [HONABLE MRS. Pratibha P. Jahagirdar] MEMBER[HONABLE MRS. Sangeeta S. Dhaygude] PRESIDENT | |