जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच,धुळे.   

 मा.अध्‍यक्षा – सौ.व्‍ही.व्‍ही.दाणी

 मा.सदस्‍या –  सौ.एस.एस.जैन

 मा.सदस्‍य –  श्री.एस.एस.जोशी

                              ---------------------------------------                                 ग्राहक तक्रार क्रमांक  –  २२२/२०११

                              तक्रार दाखल दिनांक   – २८/११/२०११

                              तक्रार निकाली दिनांक –  २८/०१/२०१४

सौ.रजनी पंडीत रामोळे                 ----- तक्रारदार.

उ.व.४४, धंदा- घरकाम

रा.मु.पो.बोरीस,ता.जि.धुळे

       विरुध्‍द

(१)श्री.समर्थ ना.सह.पतसंस्‍था मर्या.धुळे         ----- सामनेवाले.

     मुख्‍य कार्यालय :११९९/अ,श्री.समर्थ भवन,

नगरपट्टी धुळे,ता.जि.धुळे

नोटीसीची बजावणी जा.नं.२ यांचेवर होणेत यावी.

(२)प्रमोद दत्‍तात्रय क्षिरे

चेअरमन,श्री.समर्थ ना.सह.पतसंस्‍था मर्या.धुळे   

वय ५० वर्षे, धंदा-व्‍यापार,

राहणार-पंचायत समिती शेजारी,

वाडीभोकर रोड,देवपुर,धुळे

(३)सचिन कुलकर्णी

मुख्‍य कार्यकारी अधिकारी,

श्री.समर्थ ना.सह.पतसंस्‍था मर्या.धुळे

वय ४५ वर्षे, धंदा- नोकरी,

राहणार : सैलानी कॉलनी,वाडीभोकर रोड,

देवपुर,धुळे

(४)श्रीमती.कुमुदीनी दिनानाथ पंचभाई

वय ३८ वर्षे, धंदा- घरकाम,

राहणार : शाळा क्र.६ जवळ,

सुभाष नगर,जुने धुळे,धुळे

(५)श्रीमती.नलीनी सखाराम कुलकर्णी

वय ३७ वर्षे, धंदा- घरकाम,

राहणार : २-आनंद नगर,इंदिरा गार्डन जवळ,

देवपुर,धुळे

(६)श्री.भानुदास मोरेश्‍वर कुलकर्णी

वय ४७ वर्षे, धंदा- व्‍यावसाय

राहणार : २१,नेहरु है.सो.सा.देवपुर,धुळे

(७)श्री.भानुदास एकनाथ भट

वय ४५ वर्षे, धंदा- व्‍यावसाय

राहणार : ८४, आदर्श कॉलनी, नकाणे रोड,

देवपुर,धुळे

(८)श्री.सारंग गोवींद कुलकर्णी

वय ४५ वर्षे, धंदा- व्‍यावसाय

राहणार : ११, पारिजात कॉलनी,

देवपुर,धुळे

(९)श्री.सुरेश हरी कुलकर्णी

वय ४८ वर्षे, धंदा- व्‍यावसाय

राहणार : २२, संपदा नगर,

देवपुर,धुळे

(१०)श्री.शेखर सखाराम कुलकर्णी

वय ४१ वर्षे, धंदा- व्‍यावसाय

राहणार : २, आनंद नगर, इंदिरा गार्डन जवळ,

धुळे

(११)श्री.भुपाळ त्रंबक जोशी

वय ५० वर्षे, धंदा- व्‍यावसाय

राहणार : नाथ सदन, ब्राम्‍हण गल्‍ली, पिंपळनेर,

ता.साक्री,जि.धुळे

(१२)श्री.शांताराम विष्‍णु कुलकर्णी

वय ४८ वर्षे, धंदा- व्‍यावसाय

राहणार : रामी प्‍लॉट वरखेडी रोड,

सुभाष नगर,जुने धुळे,धुळे

न्‍यायासन

(मा.अध्‍यक्षा - सौ.व्‍ही.व्‍ही.दाणी)

(मा.सदस्‍या - सौ.एस.एस.जैन)

(मा.सदस्‍य - श्री.एस.एस.जोशी)

उपस्थिती

(तक्रारदारा तर्फे – वकील श्री.आर.एन.अग्रवाल)

(सामनेवाले क्र.३ तर्फे – वकील श्री.वाय.बी.जोशी)

(सामनेवाले क्र.२,४,११ व १२ – प्रकरणातून वगळले)

(सामनेवाले क्र.१ आणि ५ ते १० – गैरहजर)

----------------------------------------------

निकालपत्र

(द्वारा- मा.सदस्‍य - श्री.एस.एस.जोशी)

----------------------------------------------

(१)       सामनेवाले यांच्‍याकडे ठेवलेली मुदत ठेवीची रक्‍कम, सामनेवाले यांनी परत न दिल्‍याने, ती व्‍याजासह मिळावी या मागणीसाठी तक्रारदार यांनी कलम १२ अन्‍वये या मंचात सदरचा तक्रार अर्ज दाखल केला आहे.

(२)      तक्रारदार यांची तक्रार थोडक्‍यात अशी आहे की, सामनेवाले क्र.१ पतसंस्‍था असून, सामनेवाले क्र.२ हे सदर पतसंस्‍थेचे चेअरमन व सामनेवाले क्र.३ हे मुख्‍य कार्यकारी अधिकारी आहेत.  तसेच सामनेवाले क्र.४ ते १२ हे सदर पतसंस्‍थेचे संचालक होते व आहेत.  तक्रारदारांनी सामनेवाले पतसंस्‍थेत, काही रक्‍कम मुदत ठेवींचे स्‍वरुपात गुंतविली होती व त्‍यांच्‍या मुदतपुर्ती नंतर सदर मुदत ठेवींचे नुतनीकरण करुन पुन्‍हा रक्‍कम गुंतविली आहे.  त्‍याचा तपशील खालील तक्‍त्‍यात नमूद केल्‍याप्रमाणे आहे. 

          उपरोक्‍त सर्व मुदत ठेवींची मुदत दि.२४-०९-२०११ रोजी संपली असून त्‍यापोटी तक्रारदारांना एकूण रक्‍कम रु.३,५२,३९३/- मिळणार होते.    परंतु मुदत संपल्‍यानंतर सामनेवाले यांनी व्‍याजासह रक्‍कम पर‍त दिली नाही.  पैशांची खूपच गरज असल्‍याने, सदर रक्‍कम मिळावी म्‍हणून तक्रारदारांनी वारंवार मागणी केली.  परंतु सामनेवाले रक्‍कम देण्‍यास टाळाटाळ करीत आहेत.  त्‍यामुळे तक्रारदारांना मानसिक व शारीरिक त्रास होत आहे.  तक्रारदारांनी दि.३०-०९-२०११ रोजी सामनेवाले यांना नोटीस पाठविली, अनेकदा लेखी व तोंडी मागणी केली.  परंतु सामनेवाले यांनी रक्‍कम दिली नाही.  

          त्‍यामुळे मुदत ठेवीची एकूण रक्‍कम रु.३,५२,३९३/- द.सा.द.शे.१८ टक्‍के व्‍याजासह मिळावी, मानसिक, शारीरिक व आर्थिक नुकसान भरपाईपोटी रक्‍कम रु.२०,०००/-, अर्जाचा खर्च रक्‍कम रु.१०,०००/- सामनेवालेंकडून मिळावेत अशी तक्रारदारांनी शेवटी विनंती केली आहे. 

(३)      तक्रारदार यांनी त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍याच्‍या पुष्‍टयर्थ शपथपत्र तसेच मुदत ठेव पावती क्र.१५२६१, ३५५६५, ००००८२, ०००६४५, ०००६७०, ०५०३५४, ०५०६३० आणि त्‍यात नुतनीकरण केलेल्‍या पावती क्र.००१५२६१, ००३७५६५, ००४०४२४, ००४०४५३, ००२६६९३, ०५०३५४, ०५०६३० ची छायांकीत प्रत दाखल केली आहे. 

(४)       सामनेवाले क्र.३ हे सदर प्रकरणी हजर झाले असून, त्‍यांनी खुलासा देणेसाठी मुदत मागून घेतली.  तथापि अद्यापही त्‍यांनी खुलासा दाखल केलेला नाही.  त्‍यामुळे त्‍यांचे विरुध्‍द “नो-से” आदेश करण्‍यात आला आहे.

(५)       सामनेवाले क्र.२, ४, ११ व १२  यांना सदर तक्रार अर्जातून वगळण्‍यात यावे व केवळ उर्वरीत सामनेवाले यांचे विरुध्‍दच प्रकरण चालविण्‍यात यावे अशी पुरसीस तक्रारदारांनी दि.०४-०३-२०१३ रोजी मंचात दाखल केली असून, मंचाने ती मंजूर केली आहे.  सबब सामनेवाले क्र.२, ४, ११ व १२  यांना सदर तक्रार अर्जातून वगळण्‍यात आल्‍याचा आदेश करण्‍यात आला आहे. 

(६)       सामनेवाले क्र.१ आणि ५ ते १०  यांना पाठविलेले नोटीसीचे पाकीट परत आले नाही अथवा त्‍यांची पोहोच पावतीही मंचात परत आलेली नाही.   त्‍यामुळे त्‍यांना सदर नोटीसीचे ज्ञान झाले आहे असे समजण्‍यात येत आहे.  तथापि सामनेवाले क्र.१ आणि ५ ते १० हे मंचात हजर झाले नाहीत व त्‍यांनी खुलासा दाखल केलेला नाही.  त्‍यामुळे त्‍यांचे विरुध्‍द एकतर्फा सुनावणीचा आदेश करण्‍यात आला आहे.  

(७)       तक्रारदार यांची तक्रार, शपथपत्र, दाखल कागदपत्रे पाहता तसेच तक्रारदारांच्‍या विद्वान वकिलांनी केलेला युक्तिवाद ऐकल्‍यानंतर आमच्‍यासमोर निष्‍कर्षासाठी खालील मुद्दे उपस्थित होतात व त्‍याची उत्‍तरे आम्‍ही सकारण खालीलप्रमाणे देत आहोत.

विवेचन

(८)      मुद्दा क्र. ‘‘अ’’ – तक्रारदार यांनी सामनेवाले पतसंस्‍थेत मुदत ठेव स्‍वरुपात काही रक्‍कम गुंतविल्‍याचे तसेच मुदतपुर्ती नंतर सदर ठेवींची पुन्‍हा ठेव स्‍वरुपात गुंतवणूक केल्‍याचे आणि त्‍याची परिपक्‍वता मुदत संपल्‍याचे दाखल  मुदत ठेवीच्‍या छायांकीत प्रतीवरुन सिध्‍द होते.  यावरुन तक्रारदार हे सामनेवालेंचे ग्राहक असल्‍याचे स्‍पष्‍ट होते.  म्‍हणून मुद्दा क्र. ‘‘अ’’  चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.

(९)      मुद्दा क्र. ‘‘ब’’ – तक्रारदार यांनी सामनेवाले पतसंस्‍थेत मुदत ठेव स्‍वरुपात अनुक्रमे पावती क्र.१५२६१, ३५५६५, ००००८२, ०००६४५, ०००६७०, ०५०३५४, ०५०६३० मध्‍ये आणि त्‍यात नुतनीकरण केलेल्‍या पावती क्र.००१५२६१, ००३७५६५, ००४०४२४, ००४०४५३, ००२६६९३, ०५०३५४, ०५०६३० अन्‍वये रक्‍कम गुंतवणूक केली आहे व त्‍याप्रमाणे ठेवीचा देय दिनांक दि.२४-०९-२०११ रोजी तक्रारदारांना ठरलेल्‍या व्‍याजासह, सामनेवालेंनी रक्‍कम देणे आवश्‍यक होते.

          परंतु योजनेच्‍या परिपक्‍वतेनंतर, तक्रारदारांनी वारंवार मागणी करुनही, सामनेवाले यांनी तकारदारास मुदतपूर्तीनंतर होणारी व्‍याजासह रक्‍कम दिलेली नाही. वरील सर्व गोष्‍टींचा विचार होता सामनेवाले पतसंस्‍थेने तक्रारदारांची रक्‍कम न देऊन सेवेत त्रुटी केली आहे हे स्‍पष्‍ट होते.  म्‍हणून मुद्दा क्र. ‘‘ब’’  चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत. 

(१०)      मुद्दा क्र. ‘‘क’’ – तक्रारदारांनी सामनेवाले यांचेकडून मुदत ठेव योजने अंतर्गत भरलेल्‍या रकमेची मुदतपूर्तीनंतर दि.२४-०९-२०११ पावेतो होणारी रक्‍कम रु.३,५२,३९३/- पुढील व्‍याजासह मिळावेत तसेच मानसिक, शारीरिक व आर्थिक नुकसान भरपाईपोटी रक्‍कम रु.२०,०००/-, अर्जाचा खर्च रक्‍कम रु.१०,०००/- सामनेवालेंकडून मिळावेत अशी शेवटी विनंती केली आहे. 

          तथापि तक्रारदार हे मुदत ठेव योजनेत त्‍या-त्‍या व्‍याजदरासह ठेवलेली परिपक्‍व रक्‍कम रु.३,५२,३९३/- व्‍याजासह मिळण्‍यास पात्र आहेत, या निष्‍कर्षास आम्‍ही आलो आहोत.

          तसेच सामनेवाले यांच्‍या बेकायदेशीर कृत्‍यामुळे तक्रारदार यांना निश्चितच शारीरिक व मानसिक त्रास झालेला आहे, व सदरचा तक्रार अर्ज या मंचात दाखल करावा लागला आहे.   त्‍यामुळे तक्रारदार हे शारीरिक व मानसिक त्रासाबद्दल रक्‍कम रु.१,०००/- व तक्रार अर्जाचा खर्च रक्‍कम रु.५००/- मिळण्‍यास पात्र आहेत असे आमचे मत आहे.

          प्रस्‍तुत तक्रार अर्जात तक्रारदार यांनी संपूर्ण रक्‍कम सामनेवाले यांचेकडून वैयक्तिक व संयुक्तिकरित्‍या मागितली आहे.  परंतु सदर प्रकरणी आम्‍ही,  मा.मुंबई उच्‍च न्‍यायालय खंडपीठ औरंगाबाद यांच्‍या रिट क्र.५२२३/०९ सौ.वर्षा रविंद्र इसाई विरुध्‍द सौ.राजश्री राजकुमार चौधरी या न्‍यायीक दृष्‍टांताचा आधार घेत आहोत.  यात खालीलप्रमाणे तत्‍व विषद केले आहे. 

As has been recorded above, I am of the view that a society registered under the provision of Maharashtra       Co-operative Societies Act 1960, although can be proceeded against and a complaint under the provision of Consumer Protection Act is entertain able against the society, the Directors or   members of the managing committee cannot be held responsible in view of the scheme of Maharashtra      Co-operative Societies Act.  To hold the Directors of the banks/members of the managing committee of the societies responsible, without observing the procedure proscribed under the Act, would also be against the principles of co-operation, which is the very foundation of establishment of the        co-operative societies.

                   वरील न्‍यायीक दृष्‍टांतातील तत्‍व पाहता, महाराष्‍ट्र सहकारी संस्‍था अधिनियम १९६० चे कलम ८८ नुसार, नुकसानीची जबाबदारी निश्चित केल्‍याशिवाय चेअरमन, संचालक व इतर कर्मचारी यांना रक्‍कम देण्‍यास व्‍यक्‍तीशः जबाबदार धरता येणार नाही या मतास आम्‍ही आलो आहोत.  त्‍यामुळे तक्रारदारांची ठेवींची रक्‍कम देण्‍यास केवळ सामनेवाले पतसंस्‍था जबाबदार आहे असे आम्‍हास वाटते.  वरील विवेचनावरुन मुद्दा क्र. ‘‘क’’  चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.

(११)      मुद्दा क्र. ‘‘ड’’ – उपरोक्‍त सर्व विवेचनावरुन हे मंच खालील प्रमाणे आदेश पारित करीत आहे. 

आदेश

     (अ)  तक्रारदारांचा तक्रार अर्ज अंशत: मंजूर करण्‍यात येत आहे.

(ब)  सामनेवाले श्री.समर्थ ना.सह.पतसंस्‍था मर्या.धुळे, मुख्‍य कार्यालय  ११९९/अ, श्री समर्थ भवन, नगरपट्टी धुळे ता.जि.धुळे यांनी या आदेशाच्‍या दिनांकापासून पुढील ३० दिवसांचे आत.

(१)  तक्रारदार यांना मुदत ठेव पावती क्र. १५२६१ (नुतनीकरण पावती क्र.००१५२६१), पावती क्र. ३५५६५ (नुतनीकरण पावती क्र.००३७५६५), पावती क्र. ००००८२ (नुतनीकरण पावती क्र.००४०४२४), पावती क्र. ०००६४५ (नुतनीकरण पावती क्र.००४०४५३), पावती क्र. ०००६७० (नुतनीकरण पावती क्र.००२६६९३), पावती क्र. ०५०३५४ (नुतनीकरण पावती क्र.०५०३५४), आणि पावती क्र. ०५०६३० (नुतनीकरण पावती क्र.०५०६३०) यांची व्‍याजासह होणारी एकूण परिपक्‍व रक्‍कम रु.३,५२,३९३/- (अक्षरी रक्‍कम रुपये तीन लाख बावन्‍न हजार तीनशे त्र्यान्‍नऊ मात्र) दि.२४-०९-२०११ पासून ते संपूर्ण रक्‍कम देऊन होईपर्यंतचे कालावधीसाठी द.सा.द.शे.६ टक्‍के दराने व्‍याजासह द्यावेत. 

(२)  तक्रारदार यांना शारीरिक व मानसिक त्रासापोटी एकूण    रक्‍कम  १,०००/- (अक्षरी रुपये एक हजार मात्र) व तक्रार अर्जाचे खर्चापोटी रक्‍कम  ५००/- (अक्षरी रुपये पाचशे मात्र) द्यावेत.

(क)  उपरोक्‍त आदेश कलम (ब) १ मध्‍ये उल्‍लेखिलेल्‍या  रकमेमधून, सामनेवाले पतसंस्‍थेने तक्रारदारांना काही रक्‍कम किंवा व्‍याज रक्‍कम दिली असल्‍यास, अशी रक्‍कम नियमानुसार वजावट करुन उर्वरीत रक्‍कम व्‍याजासह तक्रारदारांना अदा करावी.

धुळे.

दिनांक : २८-०१-२०१४

             (श्री.एस.एस.जोशी)  (सौ.एस.एस.जैन)  (सौ.व्‍ही.व्‍ही.दाणी)

                  सदस्‍य          सदस्‍या         अध्‍यक्षा

                       जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, धुळे.