जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सोलापूर. तक्रार दाखल दिनांक: 07/06/2010. तक्रार आदेश दिनांक :09/05/2010. ग्राहक तक्रार क्रमांक : 333/2010. ब्रम्‍हदेव विठोबा माशाळ, वय सज्ञान, व्‍यवसाय : शेती, रा. यावली, ता. बार्शी, जि. सोलापूर. तक्रारदार विरुध्‍द 1. मॅनेजर, रिलायन्‍स जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी, 135-बी, पुष्‍पम प्‍लाझा, ग्राऊंड फ्लोअर, हॉटेल नंदादीपजवळ, ताडीवाला रोड, पुणे - 1. 2. मॅनेजर, रिलायन्‍स जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी, हुतात्‍मा बागेजवळ, सोलापूर. विरुध्‍द पक्ष गणपुर्ती :- सौ. संगिता एस. धायगुडे, अध्‍यक्ष सौ. संजीवनी एस. शहा, सदस्‍य तक्रारदार यांचेतर्फे अभियोक्‍ता : यु.जी. इंगळे विरुध्‍द पक्ष यांचेतर्फे अभियोक्‍ता : आर.एम. कानापुरे आदेश सौ. संगिता एस. धायगुडे, अध्‍यक्ष यांचे द्वारा :- 1. तक्रारदार यांची थोडक्‍यात अशी तक्रार आहे की, त्‍यांनी रु.30,000/- किंमतीची गाय खरेदी केलेली असून त्‍या गाईचा विरुध्‍द पक्ष (संक्षिप्‍त रुपामध्‍ये 'विमा कंपनी') यांच्‍याकडे पॉलिसी क्र.1702063012000001/3472 अन्‍वये विमा उतरविला आहे. त्‍यांच्‍या गाईच्‍या कानामध्‍ये बिल्‍ला क्र.31956 बसविण्‍यात आला आहे. त्‍यांची गाय आजारी पडून दि.16/12/2008 रोजी मृत्‍यू पावली आहे. त्‍यानंतर विमा रक्‍कम मिळविण्‍यासाठी आवश्‍यक कागदपत्रांची विमा कंपनीकडे पुर्तता करुनही विमा रक्‍कम देण्‍यास टाळाटाळ केली आणि दि.20/1/2009 रोजीच्‍या पत्राद्वारे गाईचा बिल्‍ला सुस्थितीत नसल्‍याच्‍या कारणास्‍तव विमा दावा नामंजूर केला आहे. त्‍यामुळे तक्रारदार यांनी प्रस्‍तुत तक्रार दाखल करुन विमा रक्‍कम रु.30,000/- व्‍याजासह मिळावी आणि मानसिक त्रासापोटी रु.5,000/- व तक्रार खर्चापोटी रु.2,000/- मिळावेत, अशी विनंती केली आहे. 2. विमा कंपनीने रेकॉर्डवर म्‍हणणे दाखल केले असून तक्रार अमान्‍य केली आहे. त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यानुसार तक्रारदार यांनी दाखल केलेल्‍या कागदपत्रांचे अवलोकन केले असता गाईचा मृत्‍यू दि.16/12/2008 रोजी झालेला आहे. पॉलिसीच्‍या अटीनुसार गाईच्‍या मृत्‍यूबाबत 24 तासाचे आत कळविणे व 14 दिवसाचे आत सर्व कागदपत्रे दाखल करणे बंधनकारक आहे. तसेच पॉलिसी अट क्र.3 प्रमाणे जनावराच्‍या कानातील टॅग विमा कंपनीकडे जमा न केल्‍यास विमा रक्‍कम देय नाही. तक्रारदार हे ‘नो टॅग नो क्‍लेम’ तत्‍वानुसार विमा नुकसान भरपाई मिळविण्‍यास पात्र नाहीत. ते विमा रक्‍कम देण्‍यास ते जबाबदार नसल्‍यामुळे व त्‍यांच्‍या सेवेमध्‍ये त्रुटी नसल्‍यामुळे तक्रार खर्चासह रद्द करण्‍याची त्‍यांनी विनंती केलेली आहे. 3. तक्रारदार यांची तक्रार, विरुध्‍द पक्ष यांचे म्‍हणणे व दाखल कागदपत्रांचे अवलोकन करता, तसेच युक्तिवाद ऐकल्‍यानंतर निष्‍कर्षासाठी खालील मुद्दे उपस्थित होतात. मुद्दे उत्‍तर 1. विरुध्‍द पक्ष यांनी तक्रारदार यांना त्रुटीयुक्‍त सेवा दिली आहे काय ? होय. 2. तक्रारदार विमा रक्‍कम मिळविण्‍यास पात्र आहेत काय ? होय. 3. काय आदेश ? शेवटी दिल्‍याप्रमाणे. निष्‍कर्ष 4. मुद्दा क्र. 1 ते 3 :- तक्रारदार यांच्‍या गाईचा विमा कंपनीकडे विमा उतरविल्‍याविषयी विवाद नाही. तक्रारदार यांच्‍या गाईचा मृत्‍यू झाल्‍यानंतर विमा दावा दाखल केला असता, विमा कंपनीने पॉलिसी अट क्र.3 चा आधार घेऊन टॅग सुस्थितीत नसल्‍याच्‍या कारणास्‍तव विमा क्‍लेम नाकारल्‍याचे दि.20/1/2009 च्‍या पत्रावरुन दिसून येते. 5. विमा कंपनीने क्‍लेम नाकारण्‍याचे ‘टॅग नॉट इन्‍टॅक्‍ट’ हे एकमेव कारण दिलेले आहे. निर्विवादपणे, जनावराच्‍या कानामध्‍ये बसविण्‍यात येणारा टॅग हा त्‍या जनावराची ओळख असतो आणि विमा संरक्षीत जनावर ओळखता यावे, हाच त्‍यामागील प्रमुख उद्देश आहे. विमा कंपनीने केवळ तक्रारदार यांनी टॅग सुस्थितीत नसल्‍यामुळे विमा रक्‍कम देय होत नसल्‍याचे नमूद केले आहे. वास्‍तविक पाहता, तक्रारदार यांची विमा संरक्षीत गाय मृत्‍यू पावलेली नाही, असे विमा कंपनीचे कथन नाही. केवळ त्‍या गाईचा टॅग सुस्थितीत नसल्‍यामुळे विमा रक्‍कम देय नसल्‍याचा त्‍यांचा बचाव आहे. आमच्‍या मते, ज्‍यावेळी विमा संरक्षीत गाय मृत्‍यू पावल्‍याचे सिध्‍द होते, त्‍यावेळी गाईचा टॅग सुस्थितीत नसल्‍याच्‍या कारणास्‍तव विमा क्‍लेम नाकारणे असंयुक्तिक व अनुचित ठरते. 6. तसेच मा. महाराष्‍ट्र राज्‍य आयोगाने 'न्‍यू इंडिया एश्‍योरन्‍स कं.लि. /विरुध्‍द/ नानासाहेब हनुमंत जाधव', 2005 (2) सी.पी.आर. 24 या या निवाडयामध्‍ये असे नमूद केले आहे की, Para. 4 :- The very purpose of giving intimation within one calendar month is to have sufficient time for making scrutiny of the claim to avoid delay. The full particulars are insisted for the effective scrutiny of the claim. The phraseology used in the above clause would also give some latitude provided there is sufficient reason for late reporting. There is no penalty clause provided in the above clause in case claim is not intimated within one calendar month. Therefore, we hold that condition with regard to the time limit is not mandatory. It is directory. This clause is meant for the interest of the insured in order to facilitate prompt scrutiny of the claim. This clause therefore cannot be used in detriment to the interest of the insured. Therefore the action of repudiation on the part of the Insurance Company is not at all justified. 7. उपरोक्‍त निवाडयांतील प्रस्‍थापित न्‍यायिक तत्‍वानुसार विमा कंपनीचा नमूद क्‍लॉज केवळ सूचनात्‍मक (directory) असून तो बंधनकारक (mandatory) ठरु शकत नाही. विमा कंपनीस विमा क्‍लेम त्‍वरेने सेटल करण्‍यास उपयोग होईल, इतक्‍याच मर्यादेत सदरची तथाकथित अट अपेक्षीत ठरते. विमा कंपनीकडे विमा क्‍लेम व कागदपत्रे प्राप्‍त झालेली असताना अट क्र.6 चा तांत्रिक आधार विमा कंपनीस घेता येऊ शकत नाही, या निर्णयाप्रत आम्‍ही आलो आहोत. 8. विमा कंपनीने आपल्‍या म्‍हणण्‍यामध्‍ये ज्‍या अट क्र.3 व 6 चा आधार घेतलेला आहे, त्‍यापृष्‍ठयर्थ त्‍यांनी कोणताही उचित कागदोपत्री पुरावा मंचासमोर दाखल केलेला नाही. वरील विवेचनावरुन विमा कंपनीने तक्रारदार यांचा विमा क्‍लेम अनुचित कारणास्‍तव नाकारुन सेवेत त्रुटी केलेली असून तक्रारदार विमा रक्‍कम क्‍लेम नाकारल्‍याच्‍या तारखेपासून व्‍याजासह मिळविण्‍यास पात्र ठरतात, या मतास आम्‍ही आलो आहोत. शेवटी आम्‍ही खालील आदेश देत आहोत. आदेश 1. विरुध्‍द पक्ष यांनी तक्रारदार यांना विमा रक्‍कम रु.30,000/- दि.20/1/2009 पासून द.सा.द.शे. 9 टक्‍के व्‍याज दराने या आदेशाच्‍या प्राप्‍तीपासून तीस दिवसाचे आत द्यावी. 2. विरुध्‍द पक्ष यांनी तक्रारदार यांना तक्रार खर्चापोटी रु.1,000/- या आदेशाच्‍या प्राप्‍तीपासून तीस दिवसाचे आत द्यावेत. 3. उपरोक्‍त नमूद रक्‍कम विहीत मुदतीत न दिल्‍यास संपूर्ण देय रकमेवर तेथून पुढे विरुध्‍द पक्ष यांनी द.सा.द.शे. 12 टक्‍के दराने व्‍याज द्यावे. (सौ. संजीवनी एस. शहा) (सौ. संगिता एस. धायगुडे÷) सदस्‍य अध्‍यक्ष जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सोलापूर. ----00---- (संविक/स्‍व/9511)
| | [HONABLE MRS. Sanjeevani S. Shah] MEMBER[HONABLE MRS. Sangeeta S. Dhaygude] PRESIDENT | | 
