निकाल
दिनांक- 23.10.2013
(द्वारा- श्री.विनायक लोंढे, अध्‍यक्ष)
तक्रारदार वरील अनुक्रमांक 1 ते 5 यांनी सदरील तक्रार ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 कलम 12 अन्‍वये सामनेवाला यांनी ठेव व त्‍यावरील व्‍याज देण्‍यास टाळाटाळ केली व सेवा देण्‍यास त्रुटी केली म्‍हणून दाखल केलेली आहे.

तक्रारदाराची तक्रार थोडक्‍यात येणेप्रमाणे, तक्रारदार हे बेलखंडी पाटोदा येथील रहिवाशी असून ते बीड येथील बार्शी रोड येते राहतात. तक्रारदार नं.1 व 5 यांनी सामनेवाला यांचे बँकेत मुदतठेवी रकमा जमा केलेल्‍या होत्‍या. सामनेवाला हे सदर बँकेचे व्‍यवस्‍थापक आहे. सामनेवाला बँक हे बँकींग व्‍यवसाय करतात.

तक्रारदार यांनी सामनेवाला यांच्‍या बँकेत दि.30.08.2001 रोजी प्रत्‍येकी रक्‍कम रु.21,000/-, मुदत ठेव योजनेत दहा वर्षासाठी ठेवली. सामनेवाला हे प्रत्‍येक मुदत ठेव पावतीचे रु.1,00,000/- तक्रारदारांना देण्‍याचे कबूल केले. तक्रारदार यांनी सदरील ठेवी दहा वर्षासाठी सामनेवाला यांच्‍या बँकेत ठेवल्‍या होत्‍या. सामनेवाला यांनी तक्रारदार यास मुदतठेव पावती दिली आहे. त्‍या पावतीचा अनुक्रमे क्र.000030, 000032, 000028, 000029, 000031 असा आहे. तक्रारदार यांनी ठेवलेल्‍या मुदत ठेवीची मुदत संपल्‍यानंतर तक्रारदार हे सामनेवाला बँकेत गेले व व्‍याजासह रकमेची मागणी केली. सामनेवाला यांनी रक्‍कम देण्‍यास टाळाटाळ केली. तसेच सामनेवाला यांनी रक्‍कम देण्‍यास नकार दिला व असमर्थता दर्शविली. तक्रारदार यांनी सामनेवालाकडे वारंवार जाऊन रकमेची मागणी केली परंतू सामनेवाला यांनी रक्‍कम दिली नाही. त्‍यामुळे तक्रारदार यांना आर्थिक अडचणींना सामोरे जावे लागले. अद्याप पर्यंत सामनेवाला यांनी तक्रारदाराची वरील ठेवीचे पैसे परत दिलेले नाही. सामनेवाला यांनी तक्रारदार यांची ठेव रक्‍कम व त्‍यावरील व्‍याज न देऊन सेवेत त्रुटी ठेवलेली आहे. त्‍यामुळे सामनेवाला यांच्‍यामुळे तक्रारदार यांना शारिरिक व मानसिक त्रास झालेला आहे. तक्रारदार हे ग्राहक असून सामनेवाला यांनी सेवेत त्रुटी ठेवलेली आहे. त्‍यामुळे तक्रारदार हयांनी त्‍याने ठेवलेली मुदत ठेवीची रक्‍कम व त्‍यावरील व्‍याज तसेच तक्रारदार यास झालेला मानसिक त्रास व नुकसान यापोटी प्रत्‍येकी एकूण रक्‍कम रु.1,00,000/- ची मागणी केली आहे.

सामनेवाला हे मंचासमोर हजर झाले. त्‍यांनी आपले लेखी म्‍हणणे मुदतीत दाखल केले नाही म्‍हणून त्‍यांचे विरुध्‍द नो से चा आदेश करण्‍यात आला.

सामनेवाला यांनी त्‍यांच्‍या व्‍यवहारावर भारतीय रिझर्व बँकेने निर्बंध घातले आहे, त्‍यामुळे सदर प्रकरण सहा महिन्‍याकरता स्‍थगित ठेवावे असा अर्ज दिला आहे, त्‍या अर्जावर तक्रारदार यांचे म्‍हणणे घेतले. मा.मंचाने दोन्‍ही बाजूचे म्‍हणणे ऐकल्‍यानंतर सामनेवाला यांचा स्‍थगित अर्ज नामंजूर केला आहे.

तक्रारदार यांनी दाखल केलेले शपथपत्र व कागदपत्राचे अवलोकन केले. तसेच तक्रारदार यांच्‍या वकीलाचा युक्‍तीवाद ऐकला. न्‍यायनिर्णयासाठी खालील मुददे उपस्थित होतात.
मुददे उत्‍तर 1) तक्रारदार यांना, सामनेवाला यांनी मुदत ठेवीची रक्‍कम न देऊन सेवेत त्रुटी केली, ही बाब सिध्‍द
केली आहे काय? होय.
2) तक्रारदार हे तक्रारीत मागणी केलेली रक्‍कम
मिळण्‍यास पात्र आहे काय? होय. 3) आदेश काय? अंतिम आदेशाप्रमाणे.

कारणमिमांसा
मुददा क्र.1 ते 3 ः- तक्रारदार यांचे वकील श्री.लघाणे यांनी असा युक्‍तीवाद केला की, तक्रारदार यांनी सामनेवाला यांच्‍या बँकेत मुदत ठेव ठेवलेली होती. मुदत ठेवीचा कालावधी संपल्‍यानंतर तक्रारदार यांनी मुदत ठेव व त्‍यावरील व्‍याज याची मागणी केली असता, सामनेवाला यांनी ती देण्‍यास नकार दिला व सेवेत त्रुटी ठेवलेली आहे. त्‍यामुळे तक्रारदार यांना मानसिक व शारिरिक त्रास झाला व त्‍यांना आर्थिक अडचणींना सामोरे जावे लागले. तक्रारदार यांच्‍या वकीलांनी असाही युक्‍तीवाद केला की, भारतीय रिझर्व बँक यांनी घातलेल्‍या निर्बंध चा कालावधी संपल्‍यानंतरही सामनेवाला यांनी मुदत ठेवीची रक्‍कम देण्‍यास तत्‍परता दाखविली नाही. सबब तक्रार मंजूर करावी अशी विनंती केली.

सामनेवाला हे हजर झाले, त्‍यांनी आपले लेखी म्‍हणणे विहीत मुदतीत दाखल केले नाही. त्‍यामळे त्‍यांच्‍या विरुध्‍द नो से चा आदेश झाला आहे. सामनेवाला यांनी भारतीय रिझर्व बँक यांनी दिलेले दि.28.02.2013 चे पत्र दाखल केले आहे. त्‍या पत्राच्‍या अनुषंगाने सामनेवाला यांनी सदर प्रकरण स्‍थगित करावे म्‍हणून अर्ज केला आहे, सदर अर्ज मा.मंचाने नामंजूर केला आहे.

तक्रारदार यांनी दाखल केलेले पत्र, पावती, नोटीस याचे अवलोकन केले असता तक्रारदार यांनी दि.30.08.2001 रोजी सामनेवाला यांच्‍या बँकेकडे प्रत्‍येकी रु.21,000/- मुदत ठेवीमध्‍ये ठेवले होते. सदरील मुदत ठेव पावतीचे दहा वर्षानंतर प्रत्‍येकी रक्‍कम रु.1,00,000/- देण्‍याचे मान्‍य केले. सदरील मुदत ठेवीची मुदत दि.31.08.2011 रोजी संपली. तदनंतर तक्रारदार यांनी बँकेकडे प्रत्‍येकी मुदत ठेव व दहा वर्षानंतर प्रत्‍येकी होणारी रक्‍कम रु.1,00,000/- याची मागणी केली. सामनेवाला बँकेत तक्रारदार यांनी मुदत ठेव ठेवली आहे ही बाब पावत्‍यावरुन स्‍पष्‍ट होते. तसेच सदरील मुदत ठेव रक्‍कम परत दिली नाही ही बाबही सामनेवाला यांच्‍या कागदपत्रावरुन निदर्शनास येते. ठेवीदाराने ठेवलेली रक्‍कम व त्‍यावरील होणारी रक्‍कम मुदत संपताच देण्‍याची जबाबदारी सामनेवाला यांची आहे. तक्रारदार यांनी मागणी करुनही सामनेवाला यांनी त्‍यांची मुदत ठेव व त्‍यावरील व्‍याज देण्‍यास टाळाटाळ केली. सबब या मंचाचे असे मत आहे की, सामनेवाला यांनी तक्रारदार यांना सेवा देण्‍यास त्रुटी ठेवलेली आहे. तक्रारदार हे त्‍यांनी ठेवलेली मुदत ठेव मिळण्‍यास पात्र असतानाही ती देण्‍यास नकार देऊन सामनेवाला यांनी तक्रारदार यांना मानसिक व शारिरिक त्रास दिलेला आहे. सामनेवाला यांचे म्‍हणणे की, भारतीय रिझर्व बँकेने काही निर्बंध घातलेले आहे. परंतू सामनेवाला बँकेचे आद्यकर्तव्‍य की, सामनेवाला यांनी सदरील बाब भारतीय रिझर्व बँकेच्‍या निदर्शनास आणून ठेवीदाराच्‍या ठेवी व व्‍याज परत देण्‍याची व्‍यवस्‍था करणे गरजेचे होते. सामनेवाला यांनी त्‍यासाठी कोणतेही पाऊल उचललेली दिसत नाही. भारतीय रिझर्व बँकेने दिलेली सहा महिन्‍याची मुदत संपुष्‍टात आलेली आहे, असे असतानाही सामनेवाला यांनी तक्रारदार यांची मुदत ठेव व त्‍यावरील होणारी रक्‍कम देण्‍यास टाळाटाळ केली. सबब तक्रारदार हे त्‍यांनी ठेवलेली मुदत ठेव रक्‍कम प्रत्‍येकी रु.1,00,000/- पूर्ण रक्‍कम वसूल होईपर्यंत मिळण्‍यास पात्र आहे. तसेच झालेल्‍या मानसिक व शारिरिक त्रासाबददल प्रत्‍येकी रु.2,000/- व तक्रारीच्‍या खर्चापोटी रक्‍कम रु.1,000/- मिळण्‍यास पात्र आहे. म्‍हणून मुददा क्र.1 व 2 चे उत्‍तर होकारार्थी देण्‍यात येते.
सबब, मंच खालीलप्रमाणे आदेश देत आहे.
आदेश 1) तक्रारदाराची तक्रार मंजूर करण्‍यात येते.
2) सामनेवाला यांना आदेश देण्‍यात येतो की, तक्रारदार क्र.1 ते 5
यांना त्‍यांची मुदत ठेव रक्‍कम प्रत्‍येकी रुपये 21,000/-.चे दहा वर्षानंतर होणारी रक्‍कम प्रत्‍येकी रु.1,00,000/- निकाल
कळाल्‍यापासून 30 दिवसाचे आत द्यावी. सदर रक्‍कम विहीत
मुदतीत न दिल्‍यास संपूर्ण रकमेवर तक्रार दाखल तारखेपासून वसूल
होईपर्यंत द.सा.द.शे.12 टक्‍के प्रमाणे व्‍याज द्यावे.
3) सामनेवाला यांना आदेश देण्‍यात येतो की, तक्रारदार क्र.1 ते 5 यांना
झालेल्‍या मानसिक व शारिरिक त्रासापोटी प्रत्‍येकी रक्‍कम
रु.2,000/- व तक्रारीचा खर्च रु.1,000/-द्यावे.
4) ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 चे अधिनियम 2005 मधील कलम
20 (3) प्रमाणे तक्रारीतील सदस्‍यांचे संच तक्रारदाराला परत
करावेत.

श्रीमती मंजूषा चितलांगे, श्री.विनायक लोंढे,
सदस्‍य अध्‍यक्ष