जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण न्‍यायमंच, धुळे.
ग्राहक तक्रार क्रमांक – १९४/२०१२
तक्रार दाखल दिनांक – ३१/१०/२०१२
तक्रार निकाली दिनांक – २३/१२/२०१३
१) सौ. रूचिता शितल जैन, उ.व. ३०,
२) सौ. वैशाली विनय जैन, उ.व. ३२,
दोघींचा धंदा – घरकाम, दोन्‍ही राहणार –
कुसुंबा, तो.जि. धुळे. ................ तक्रारदार
विरुध्‍द
१) चिंतामणी नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्या., धुळे
नोटीसीची बजावणी – मॅनेजर, चिंतामणी नागरी
सहकारी पतसंस्‍था मर्या. धुळे, ८० फुटी रोड, रेल्‍वे
स्‍टेशन जवळ, धुळे, तो.जि. धुळे यांचेवर व्‍हावी.
२) श्री.राधेश्‍याम बाबुलाल अग्रवाल – चेअरमन
राहणार – ८० फुटी रोड, कर्तव्‍य, रेल्‍वे स्‍टेशन
जवळ, धुळे, तो.जि. धुळे.
३) श्री.राजेंद्र हिरामण बागुल – व्‍हाईस चेअरमन
राहणार – बागुल सायकल मार्ट, शेरे पंजाबच्‍या
बाजूला, आग्रारोड, धुळे, तो.जि. धुळे.
४) श्री. सुभाष विठ्ठल पाटोळे – सचिव
राहणार – वाडेकर चाळ, स्‍टेशन रोड, धुळे,
तो.जि. धुळे.
५) सौ.मिराबाई किशोर गायकवाड – संचालिका
राहणार – १०९, सिध्‍दार्थ नगर, चित्‍तोड रोड,
तो.जि. धुळे. ............ जाबदेणार
न्‍यायासन
(मा.अध्‍यक्षा – सौ.व्‍ही.व्‍ही. दाणी)
(मा.सदस्‍या – सौ.एस.एस.जैन)
(मा.सदस्‍य – श्री.एस.एस.जोशी)
उपस्थिती
(तक्रारदारा तर्फे – अॅड. श्री.डी.डी. जोशी)
(जाबदेणार नं.५ तर्फे – अॅड.श्री.डी.एन. महाजन)
(जाबदेणार नं.१ ते ४ तर्फे – एकतर्फा)
निकालपत्र
(द्वाराः मा.अध्‍यक्षा – सौ.व्‍ही.व्‍ही. दाणी)
तक्रारदार यांनी जाबदेणार यांच्‍या पतसंस्‍थेत मुदत ठेव पावती अन्‍वये गुंतवलेली रक्‍कम मागणी करुनही परत दिली नाही म्‍हणून त्‍यांनी प्रस्‍तुत तक्रार या मंचात दाखल केली आहे.
१. तक्रारदार यांची थोडक्‍यात अशी तक्रार आहे की, तक्रारदार यांनी जाबदेणार ‘चिंतामणी नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्या.,धुळे’ (यापुढे संक्षीप्‍तेसाठी पतसंस्‍था असे संबोधण्‍यात येईल) या पतसंस्‍थेत मुदत ठेव पावतीत रक्‍कम गुंतविली होती त्‍याचा तपशील खालील प्रमाणे.
अ.नं. |
(१) |
(२) |
तक्रारदाराचे नाव |
सौ.रूचिता शितल जैन |
सौ.वैशाली विनय जैन |
मुदत ठेव पावती नं. |
१४९७७ |
१४९७८ |
तारीख |
२१/१०/२००५ |
२१/१०/२००५ |
रूपये |
५०,०००-०० |
५०,०००-०० |
व्‍याजदर |
१२ टक्‍के |
१२ टक्‍के |
देय तारीख |
२१/११/२००७ |
२१/११/२००७ |
देय रक्‍कम |
६२,५१०-०० |
६२,५१०-०० |
एकुण रक्‍कम १,२५,०२०-०० |
२. तक्रारदार यांनी जाबदेणार यांच्‍याकडे वरील देय रक्‍कमेची वेळोवेळी मागणी केली असता जाबदेणार यांनी सदरील रक्‍कम तक्रारदार यांना दिली नाही. सबब तक्रारदार यांनी जाबदेणार यांच्‍याकडून मुदत ठेव पावतींमधील रक्‍कम रूपये १,२५,०२०-०० व त्‍यावर देय तारखेपासून व्‍याज. तसेच शारिरिक, आर्थिेक व मानसिक त्रासापोटी रक्‍कम रूपये २५,०००/- व अर्जाचा खर्च जाबदेणार यांचेकडून मिळावा, याकामी सदरचा तक्रार अर्ज दाखल करण्‍यात आला.
३. तक्रारदार यांनी आपल्‍या म्‍हणण्‍याच्‍या पृष्‍ठयार्थ मुदत ठेव पावतींची छायांकित प्रत व तक्रारदार यांनी जाबदेणार यांना दिलेली पत्रांची प्रत नि. ७ ते नि. १० वर दाखल केलेली आहे.
४. जाबदेणार नं.५ यांनी आपल्‍या लेखी खुलाश्‍यात असे म्‍हटले आहे की, जाबदेणार पतसंस्‍थेची जाबदेणार नं.५ या संचालीका होत्‍या व त्‍यांनी दिनांक २७/०७/२०१० रोजी त्‍यांचे संचालक पदाचा राजीनामा दिलेला आहे. जाबदेणार नं.५ ही स्‍त्री असून ती आजारी असते व औषधोपचार घेत आहे. तक्रारदार नं.१ व २ यांनी निव्‍वळ या जाबदेणार नं.५ या एकमेव संचालीकेला मानसिक मनस्‍ताप देण्‍यासाठी जाबदेणार नं.५ म्‍हणून अंतस्‍थ हेतूने इतर संचालकांना वगळून सामील केलेले असल्‍याने सदर तक्रार अर्जातून जाबदेणार नं.५ यांना न्‍यायाच्‍या दृष्‍टीने वगळण्‍यात यावे. तसेच सभासदांना कर्ज देणे, ठेवी स्विकारणे या बाबींशी संचालकांचा वैयक्‍तीक काहीएक संबंध येत नाही. जाबदेणार पतसंस्‍थेत ठेवी ठेवल्‍यानंतर मिळणा-या रिसीटवर चेअरमन, मॅनेजर, यांच्‍याच सहया असतात. त्‍यास सर्वस्‍वी चेअरमन, मॅनेजर हेच जबाबदार असतात. कायदयाने संचालकांची जबाबदारी येत नाही. तसेच या खुलाशा सोबत जाबदेणार पतसंस्‍थेचा ९ वा वार्षिक अहवालातील पान नं.३ वर संचालकांची नावे दिलेली असून, खुलाशासोबत जोडलेली आहेत.
जाबदेणार नं.५ यांनी पुढे असे म्‍हटले आहे की, पतसंस्‍थेतची ठेवी ठेवणे व कर्ज वाटप करणे यास सर्वस्‍वी पदाधिकारी व मॅनेजर जबाबदार असतात. त्‍यास संचालक कायदयाने जाबादार नसतात यास्‍तव केस लॉ चे सायटेशन नमुद करीत आहोत. मुंबई येथील नामदार उच्‍चा न्‍यायालयाचे औरंगाबाद खंडपिठाचे रिट पिटीशन नं. ५२२३/२००९. सबब वरील कारणांचा विचार होऊन जाबदेणार नं.५ संचालीकेचे नाव तक्रार अर्जातून वगळण्‍यात यावे. तक्रारदार यांनी जाबदेणार नं.५ हिचे नाव तक्रार अर्जात जाबदेणार म्‍हणून नमुद करून मानसिक मनस्‍ताप दिल्‍याबद्दल रूपये २०,०००/- तक्रादार क्र.१ व २ यांनी जाबदेणार नं.५ यांना दयावेत आणि जाबदेणार नं.५ विरूध्‍दची तक्रार रद्द करण्‍यात यावी.
५. जाबदेणार नं.१ ते ४ यांना नोटीस मिळूनही मे.मंचात हजर न झालेने जाबदेणार नं.१ ते ४ यांचे विरूध्‍द ‘एकतर्फा’ आदेश पारित करण्‍यात आला आहे.
६. तक्रारदार यांचा तक्रार अर्ज, शपथपत्र, पुराव्‍यासाठी दाखल कागदपत्रे पाहता व जाबदेणार यांचा खुलासा, तसेच उभय पक्षांच्‍या विद्वान वकीलांनी केलेला युक्तिवाद ऐकल्‍यानंतर, आमच्‍यासमोर निष्‍कर्षासाठी खालील मुद्दे उपस्थित होतात व त्‍याची उत्‍तरे आम्‍ही सकारण खालील प्रमाणे देत आहोत.
मुददे निष्‍कर्ष
१. तक्रारदार हे जाबदेणार यांचे ग्राहक आहेत काय ? होय
२. जाबदेणार यांनी तक्रारदार यांना सेवा देण्‍यात
कमतरता केली आहे काय ? होय
३. तक्रारदार हे जाबदेणार यांच्‍याकडून देय रक्‍कम
व त्‍यावरील व्‍याज मिळण्‍यास पात्र आहेत काय ? होय
४. तक्रारदार हे जाबदेणार यांच्‍याकडून मानसिक
त्रास व तक्रार अर्जाच्‍या खर्चापोटी रक्‍कम वसुल होऊन
मिळण्‍यास पात्र आहेत काय ? होय
५. अंतिम आदेश ? खालीलप्रमाणे विवेचन
७. मुद्दा क्र.१- तक्रारदार यांनी मुदत ठेव पावतींची छायांकित प्रत नि. ७ व नि. ८ वर दाखल केलेली आहे. जाबदेणार यांनी तक्रारदार यांची मुदत ठेव पावतींमधील रक्‍कम नाकारलेली नाही. मुदत ठेवपावतींमधील रक्‍कमेचा विचार होता तक्रारदार हे जाबदेणार यांचे ग्राहक आहेत असे या मंचाचे मत आहे. म्‍हणून मुद्दा क्र.१ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
८. मुद्दा क्र.२- प्रस्‍तुत प्रकरणात तक्रारदार यांनी तक्रारीचे अनुषंगाने दाखल केलेली कागदपत्रे पाहता त्‍यांनी पतसंस्‍थेत मुदत ठेव पावती अन्‍वये रक्‍कम गुंतविली होती ही बाब सिध्‍द होते. तक्रारदार यांनी जाबदेणार यांच्‍याकडे गुंतवलेली रक्‍कम परत करणे हे पतसंस्‍थेचे कर्तव्‍य होते. परंतू मागणी करुनही रक्‍कम न देणे ही जाबदेणार यांची तक्रारदार यांना द्यावयाच्‍या सेवेतील त्रुटी आहे असे या मंचाचे मत आहे. म्‍हणून मुद्दा क्र.२ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
९. मुद्दा क्र.३- तक्रारदार यांनी दाखल केलेल्‍या मुदतठेव पावतींमधील व्‍याजासह होणारी रक्‍कम जाबदेणार ‘चेअरमन/संचालक मंडळ’ चिंतामणी नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्या., धुळे यांच्‍याकडून मिळावी अशी मागणी केलेली आहे. परंतू या संदर्भात मा.मुंबई उच्‍च न्‍यायालय खंडपिठ औरंगाबाद यांनी रिट याचिका क्र.५२२३/०९ सौ.वर्षा रविंद्र ईसाइ विरुध्‍द राजश्री राजकुमार चौधरी या न्‍यायिक दृष्‍टांतामध्‍ये पुढील प्रमाणे मत व्‍यक्‍त केले आहे.
As has been recorded above, I am of the view that a society registered under the provision of Maharashtra Co-operative Societies Act 1960, although can be proceededagainst and a complaint under the provision of Consumer Protection Act is entertain ableagainst the society, the Directors of members of the managing committee cannot be heldresponsible in view of the scheme of Maharashtra Co-operative Societies Act. To holdthe Directors of the banks/members of the managing committee of the societiesresponsible, without observing the procedure prescribed under the Act, would also beagainst the principles of co-operation, which is the very foundation of establishment oftheco-operative societies.
वरील न्‍यायिक दृष्‍टांतामध्‍ये संचालकांना रक्‍कम देण्‍यासाठी वैयक्‍तीकरित्‍या जबाबदार ठरविता येणार नाही असे तत्‍व विषद करण्‍यात आले आहे. त्‍यामुळे जाबदेणार यांना वैयक्तिकरित्‍या जबाबदार ठरविता येणार नाही. या सर्व बाबींचा विचार होता तक्रारदार हे जाबदेणार पतसंस्‍था चिंतामणी नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्या., धुळे यांचेकडून मुदतठेव पावतींमधील एकूण रक्‍कम रूपये १,२५,०२०/- सदर आदेश तारखे पासून संपूर्ण रक्‍कम फीटेपर्यंत द.सा.द.शे. ६ टक्‍के दराप्रमाणे व्‍याजासह, अशी एकूण रक्‍कम मिळण्‍यास पात्र आहेत असे या मंचाचे मत आहे. म्‍हणून मुद्दा क्र.३ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
१०. मुद्दा क्र.४- तक्रारदार यांनी दाखल केलेली मुदतठेव पावतींमधील व्‍याजासह होणारी रक्‍कम जाबदेणार यांच्‍याकडुन परत मिळावी म्‍हणून तक्रारदार यांना जाबदेणार पतसंस्‍था चिंतामणी नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्या., धुळे यांच्‍या विरुध्‍द या मंचात दाद मागावी लागली आहे. त्‍यामुळे मानसिक त्रास सहन करावा लागलेला आहे व अर्ज दाखल करण्‍यासाठी खर्चही करावा लागलेला आहे. सबब तक्रारदार हे जाबदेणार यांच्‍या कडून मानसिक त्रासापोटी रु.१०००/- व अर्जाच्‍या खर्चापोटी रक्‍कम रू.५००/- वसुल होऊन मिळण्‍यास पात्र आहे असे या मंचाचे मत आहे. म्‍हणून मुदद क्रं.४ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
११. मुद्दा क्र.५- वरील सर्व विवेचनावरून पुढील प्रमाणे आदेश करण्‍यात येत आहे.
आ दे श
१. तक्रारदार यांचा तक्रार अर्ज मंजूर करण्‍यात येत आहे.
२. जाबदेणार चिंतामणी नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्या., धुळे यांनी, सदर आदेशाचे तारखेपासून पुढील तीस दिवसांचे आत, तक्रारदारांना खालील प्रमाणे रक्‍कमा दयाव्‍यात.
(१) मुदतठेव पावतींमधील असलेली एकूण देय रक्‍कम रू.१,२५,०२०/-(अक्षरी रूपये एक लाख पंचवीस हजार वीस मात्र) व या रकमेवर देय े दिनांकापासुन द.सा.द.शे. ६ टक्‍के दराने संपूर्ण रक्‍कम फिटेपर्यंत व्‍याज दयावे.
(२) मानसिक त्रासापोटी रक्‍कम रू.१,०००/- (अक्षरी रूपये एक हजार मात्र) व अर्जाचे खर्चापोटी रक्‍कम रू.५००/- (अक्षरी रूपये पाचशे मात्र) दयावेत.
३. वर नमुद आदेशाची अमंलबजावणी (अध्‍यक्ष/संचालक/व्‍यवस्‍थापक/अवसायक) यापैकी वेळोवेळी जे कोणी पतसंस्‍थेचा कारभार पाहात असतील त्‍यांनी करावी. तसेचक्र.२मधीलरकमेपैकीकाहीरक्‍कम अगर व्‍याज दिले असल्‍यास, त्‍यावर कर्ज दिले असल्‍यास सदरची रक्‍कम वजावट करुन उर्वरित रक्‍कम अदा करावी.
धुळे.
दि.२३/१२/२०१३.
(श्री.एस.एस. जोशी) (सौ.एस.एस. जैन) (सौ.व्‍ही.व्‍ही. दाणी)
सदस्‍य सदस्‍या अध्‍यक्षा
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण न्‍यायमंच, धुळे.
