(मंचाचे निर्णयान्‍वये, श्री अनिल एन.कांबळे, अध्‍यक्ष(प्रभारी))
(पारीत दिनांक : 30 नोव्‍हेंबर 2011)
1. अर्जदार यांनी सदर तक्रार, गैरअर्जदार यांचेकडून मार्च 2011 मध्‍ये अवाजवी बिल आकरणी करण्‍यात येऊन, सदरची अवाजवी बिलात कोणतीही दुरुस्‍ती करण्‍यास टाळाटाळ करीत असल्‍याबाबत दाखल केली आहे.
2. गैरअर्जदार ही शासनाच्‍या अधिपत्‍याखाली काम करणारी कंपनी असून, कंपनीचा प्रमुख उद्देश ग्राहकांना वीज वितरीत करणे व ग्राहकांना योग्‍यप्रकारे सेवा देणे हे आहे. अर्जदार हा गैरअर्जदार कंपनीचा अंदाजे 20 वर्षापासूनचा ग्राहक आहे. अर्जदार
... 2 ... (ग्रा.त.क्र.11/2011)
यांचा जुना ग्राहक क्र.आर.एल.5437 आहे. विजेच्‍या रिडींगनुसार प्रत्‍येक वीज वितरण बिलाचा अर्जदार हा नियमितपणे भरणा करीत होता व नियमितपणे विजेचा अंखडीत वापर करीत होता. गैरअर्जदार कंपनीच्‍या आरमोरी कार्यालयामार्फत स्‍वतःहून विजेचा मिटर बदलवून नवीन संगणीकृत मिटर क्र.490510120733 हा देण्‍यात आला आहे. नवीन मिटर लावल्‍यापासून वापरलेले युनीट व बिलाची रक्‍कम अर्जदाराने भरणा केलेली आहे. माहे फेब्रूवारी 2011 मध्‍ये गैरअर्जदार कंपनीकडून अचानकपणे एकूण 10181 युनीट विज वापरल्‍याचे दाखवून रुपये 49,740/- चे बिल पाठविण्‍यांत आले. अर्जदाराने दि.18.3.2011 रोजी गैरअर्जदारास तक्रार अर्ज देवून सदरचे वीज बिल चुकीचे अवाजवी आहे ते दुरुस्‍त करुन देण्‍याची विनंती करण्‍यात आली. परंतु, गैरअर्जदाराने वीज बिलात कुठलीही दुरुस्‍ती करुन दिली नाही. तसेच, गैरअर्जदाराने दि.19.3.2011 ला वीज बिल बरोबर असल्‍याचे कळविले. तेंव्‍हा, अर्जदाराने आपल्‍या वकीला मार्फत दि.31.3.2011 रोजी गैरअर्जदारास नोटीस देवून फेब्रूवारी 2011 चे वीज बिल दुरुस्‍त करुन देण्‍याची विनंती केली. परंतु, गैरअर्जदारचे अधिका-यांकडून काहीच उत्‍तर आले नाही. अर्जदार हा म्‍हातारा असल्‍यामुळे रक्‍तदाब वाढून प्रकृती बिघडली आहे. गैरअर्जदाराने, कोणतीही दुरुस्‍ती न करता मार्च 2011 चे वीज बिल रुपये 49,560/- चे पाठविले आहे व बिलामध्‍ये थकबाकी रक्‍कम रुपये 48,417/- दाखविण्‍यांत आली आहे. त्‍यामुळे, अर्जदाराला शारीरीक व मानसिक ञास होवून रुपये 10,000/- पेक्षा जास्‍त खर्च आपल्‍या उपचाराकरीता करावा लागला आहे. गैरअर्जदाराने बील दुरुस्‍त करुन सुधारीत वीज बिल दिला नाही, करीता नाईलाजाने अर्जदारास सदरहू तक्रार अर्ज दाखल करावा लागला. त्‍यामुळे, अर्जदारास गैरअर्जदाराकडून पाठविण्‍यांत आलेले माहे मार्च 2011 चे 259 युनीटचे वीज वापरल्‍याचे रुपये 49,560/- चे विद्युत बिल रद्द करुन, नवीन सुधारीत बिल देण्‍याचे आदेश गैरअर्जदारास देण्‍यात यावे. अर्जदारास झालेल्‍या मानसिक व शारीरीक ञासापोटी औषधोपचाकरीता आलेला खर्च रुपये 10,000/- व तक्रार दाखल करण्‍यास आलेला खर्च रुपये 10,000/- देण्‍याचा आदेश गैरअर्जदारास देण्‍यात यावा, अशी प्रार्थना केली आहे.
3. अर्जदाराने नि.क्र.4 नुसार 14 दस्‍ताऐवज दाखल केले आहेत. अर्जदाराची तक्रार नोंदणी करुन गैरअर्जदारास नोटीस काढण्‍यात आला. गैरअर्जदार हजर होऊन नि.क्र.10 नुसार लेखी उत्‍तर व नि.क्र.11 नुसार 5 दस्‍ताऐवज दाखल केले.
4. अर्जदार हा वीज वितरण कंपनीचा ग्राहक असून, ग्राहक क्र.490510120733 आहे. ग्राहकाकडे फेब्रवारी 2008 ते ऑक्‍टोंबर 2008 या कालावधीमध्‍ये मिटर क्र.6633094 होते व त्‍या कालावधीत ग्राहकाला प्रती महिना 300 युनीट प्रमाणे बिल येत होते व ग्राहक बिलाचा भरणा करीत होते. सदर ग्राहक मिटर डिसेंबर 2008 ला बदलविण्‍यात आले व त्‍याला मिटर क्र.10836488 लावण्‍यात आले. मिटर बदलविल्‍यानंतर
... 3 ... (ग्रा.त.क्र.11/2011)
ग्राहकाला 200 ते 300 युनीट प्रती महिना याप्रमाणे बिल येत होते व ग्राहक बिल भरत होते. ग्राहकाला डिसेंबर 2009 मध्‍ये चुकीची कमी रिडींग पंचींग झाल्‍यामुळे (-ve) बिल निघाले व ते (-ve) बिल जुन 2010 पर्यंत येत राहीले. ग्राहकाचे मिटरवर जास्‍त रिडींग असतांना ग्राहकाला बिलच येत नव्‍हते, किंवा (-ve) बिल येत होते. परंतु, ग्राहकाने मिटरवर जास्‍त रिडींग असल्‍याबाबत, (-ve) बिल येत असल्‍याबाबत किंवा बिल येत नसल्‍याबाबत कोणतीही तक्रार केली नाही. तसेच, 22 डिसेंबर 2009 ला बिल भरल्‍यानंतर 30 जुलै 2010 पर्यंत सात महिन्‍याच्‍या कालावधीत एकही बिल भरला नाही व वीज कंपनीला माहिती न देता, लपवून ठेवली. त्‍यामुळे, मिटरवर वाढलेली रिडींग दिसून आल्‍यानंतर मिटरमध्‍ये काही दोष आहे कां, हे तपासण्‍यासाठी मिटर बदलविण्‍यात आले व जुने मिटर टेस्‍टींगकरीता टेस्‍टींग लॅबमध्‍ये पाठविण्‍यांत आले. बदलविलेल्‍या जुन्‍या मिटरची रिडींग ही फेब्रवारी 2011 च्‍या बिलामध्‍ये पंच करण्‍यात आले, तसेच मिटर बदलीचा रेकॉर्ड सुध्‍दा फेब्रूवारी 2011 च्‍या बिलामध्‍ये पंच करण्‍यात आला. त्‍यामुळे, फेब्रूवारी 2011 च्‍या बिलामध्‍ये नवीन मिटरचे युनीट व जुन्‍या बदलविलेल्‍या मिटरचे उर्वरीत सर्व युनीट असे एकूण 10181 युनीटचे बिल 14 महिन्‍यात विभागून सरासरी बिल रुपये 18,858.75 वजा करुन एकूण रुपये 49,738/- चे बिल दिले. ग्राहकाला एकाच वेळेस जास्‍त बिल आल्‍यामुळे व ग्राहकाची बिलाच्‍या संबंधात तक्रार आल्‍यामुळे मिटरमधील दोष तपासण्‍याकरीता मिटर टेस्‍टींग लॅबमध्‍ये पाठविण्‍यात आला. टेस्‍टींगचा रिपोर्ट एप्रिल 2011 मध्‍ये प्राप्‍त झाला व त्‍या अहवालानुसार मिटर हा (-3 %) हळू फिरत असल्‍याचा रिपोर्ट प्राप्‍त झाला. मिटर टेस्‍टींगचा रिपोर्ट आल्‍यानंतर अर्जदार यांना कार्यालयाचे पञ क्र.335, दि.6.4.2011 नुसार मिटर बरोबर असल्‍याचे व वीज बिल योग्‍य असल्‍याचे कळविण्‍यात आले व थकीत बिलाचा भरण्‍या करण्‍याबद्दल सांगण्‍यात आले. करीता, बिल दुरुस्‍ती करीता गैरअर्जदार टाळाटाळ केली असे म्‍हणणे चुकीचे आहे. अर्जदारास आलेले बिले हे मिटरच्‍या रिडींगप्रमाणे असल्‍यामुळे व मिटर टेस्‍टींगनुसार मिटरमध्‍ये कोणतेही दोष नसल्‍यामुळे आलेले बिल तक्रारकर्त्‍यास भरण्‍याचे आदेश देण्‍यात यावे. अर्जदाराने सात महिने कोणतेही बिल न भरता विद्युत कंपनीला कळविले नाही, त्‍यामुळे एकाच वेळेस जास्‍त रिडींगचे बिल आहे. आलेले बिल हे रिडींगप्रमाणे योग्‍य असल्‍यामुळे अर्जदारानी खर्चाबद्दल केलेली मागणी ही रद्द करण्‍यात यावी, अशी प्रार्थना केली आहे.
5. अर्जदाराने नि.क्र.15 नुसार शपथपञ दाखल केले. गैरअर्जदाराने नि.क्र.13 नुसार लेखी उत्‍तर शपथपञावर दाखल केले असल्‍यामुळे वेगळे शपथपञ दाखल करण्‍याची गरज नाही, अशी पुरसीस दाखल केली. अर्जदाराने नि.क्र.16 नुसार लेखी युक्‍तीवाद दाखल केला. अर्जदार व गैरअर्जदार यांनी दाखल केलेले दस्‍ताऐवज, शपथपञ, अर्जदाराचा लेखी युक्‍तीवाद, तसेच गैरअर्जदार यांनी केलेल्‍या युक्‍तीवादावरुन खालील कारणे व निष्‍कर्ष निघतात.
... 4 ... (ग्रा.त.क्र.11/2011)
// कारणे व निष्‍कर्ष //
6. अर्जदार यांनी गै.अ.कडून घरगुती वापराकरीता वीज पुरवठा घेतला असून विजेचा वापर करीत आहे. तसेच, नियमितपणे बिलांचा भरणा केला. अर्जदार व गै.अ. यांचेतील वादाचा मुद्दा असा आहे की, माहे फेब्रूवारी 2011 मध्‍ये देण्‍यात आलेले बिल रुपये 49,560/- हे अवाजवी असल्‍याबाबतचा आहे. अर्जदार याने डिसेंबर 2010 पर्यंतचा बिलाचा भरणा गै.अ.कडे केलेला असून, सदर बिलात प्रतीमाह 400 युनीट सरासरी नुसार आकारणी करुन 800 युनीटचे बिल देण्‍यात आले आहे. अर्जदाराने सदर बिलाचा भरणा 22 जानेवारी 2011 रोजी रुपये 8520/- केला आहे. तसेच, माहे जानेवारी 2011 चा बिल रुपये 2220/- भरणा केला आहे. त्‍यात, मागील थकबाकी काहीच दाखविलेली नाही. त्‍यामुळे, सात महिन्‍यापासून बिल भरला नाही, हे म्‍हणणे उचीत नाही. गै.अ.यांचे कथनानुसार अर्जदारास फेब्रूवारी 2011 ला देण्‍यात आलेले देयक हे 14 महिन्‍याचे असून जुन्‍या मिटरचे युनीट समायोजीत करुन देण्‍यात आले आहे. गै.अ.यांनी सी.पी.एल. ची प्रत दाखल केली आहे. अर्जदाराकडे मिटर क्र.10836488 हे बदलवून नवीन मिटर फेब्रूवारी 2011 मध्‍ये लावण्‍यात आले. त्‍यानुसार लावण्‍यात आलेल्‍या मिटरचे वाचनानुसार 192 युनीटचा वापर झालेला आहे. गै.अ.यांनी लेखी उत्‍तरात असा मुद्दा घेतला आहे की, डिसेंबर 2009 मध्‍ये चुकीची रिडींग पंचींग झाल्‍यामुळे एव्‍हरेज बिल निघाले. जुन 2010 पर्यंत येत राहिले. गै.अ.यांनी लेखी उत्‍तरात आपली जबाबदारी पूर्णपणे अर्जदारावर टाकलेली आहे. वास्‍तविक, गै.अ.ने नियुक्‍त केलेल्‍या कर्मचा-याकडून किंवा एजंसीकडून डिजीटल कॅमे-याने मिटरची रिडींग घेवून बिल तयार करण्‍यात येतो. जरी, चुकीने पंचीग झाली असेल तरी डिजीटल कॅमे-याने घेण्‍यात आलेल्‍या फोटोवरुन अचुक मिटर रिडींग उपलब्‍ध होतो. त्‍यानुसार गै.अ.यांनी बिल देण्‍याची जबाबदारी त्‍यांची आहे. तसेच, किती युनीटचा वापर केलेला आहे हे दाखविण्‍याकरीताच किंवा त्‍याचे रिडींग घेण्‍याकरीता गै.अ.यांनी मिटर लावलेले आहे. अशास्थितीत, अर्जदाराला सरासरी युनीटचे बिल देण्‍यात आले, तसेच जास्‍त रिडींग असतांनाही सरासरीचे बिल देण्‍यात येत होते, तरी अर्जदाराने गै.अ.कडे तक्रार केली नाही, या गै.अ.च्‍या म्‍हणण्‍यात तथ्‍य नाही.
7. अर्जदार यांनी, फेब्रूवारी 2011 चे बिलात अवाजवी बेकायदेशिर असल्‍याचा मुद्दा उपस्थित केला आहे. प्राथमिक दृष्‍टीने पाहणी केली असता, तसेच सी.पी.एल. चे अवलोकन केले असता, कोणत्‍या महिन्‍याला किती युनीट जळले, हे स्‍पष्‍ट होत नाही. अर्जदाराचा ग्राहक क्र.490510120733 चे डिजीटल कॅमे-याने फोटो घेऊन, घेण्‍यात आलेले रिडींगनुसार प्रत्‍येक महिन्‍याची बिल वेगवेगळे करुन, त्‍याचा सविस्‍तर हिशोब काढून आणि अर्जदाराने भरणा केलेल्‍या रकमेचा हिशोब काढून विस्‍तृत अर्जदारास समजेल अश्‍या भाषेत बिल देणे न्‍यायोचित होईल. गै.अ.यांनी फेब्रूवारी 2011 च्‍या बिलात सरसकट मिटर क्र.
... 5 ... (ग्रा.त.क्र.11/2011)
10836488 चे युनीट 9989 दाखविले आहे. परंतु, ते प्रत्‍येक महिन्‍याच्‍या सरासरी युनीट नुसार लावले आहे किंवा नाही, हे स्‍पष्‍ट होत नाही. प्रत्‍येक महिन्‍याच्‍या युनीट रेट प्रमाणे लावले आहे किंवा नाही, हे सुध्‍दा स्‍पष्‍ट होत नाही आणि एम.इ.आर.सी. कोड नुसार घोषीत केलेल्‍या युनीट रेट नुसार लावले आहे किंवा नाही, याची शहानिशा करुन सुधारीत बिल अर्जदारास देण्‍यास जबाबदार आहे. अर्जदारास प्रत्‍येक महिन्‍याचे वाचनानुसार बिल देण्‍यात आले असते तर एवढा भुर्दंड पडला नसता, तसेच एकदम रुपये 49,560/- भरावे लागले नसते. त्‍यामुळे, अर्जदार वादग्रस्‍त बिल विस्‍तृत वर्णनासह देण्‍यात आल्‍यानंतर किस्‍ती पाडून मिळण्‍यास पाञ आहे.
8. एकंदरीत, अर्जदार व गै.अ. यांनी दाखल केलेल्‍या दस्‍ताऐवजावरुन माहे फेब्रूवारी 2011 चे बिल हे अस्‍पष्‍ट असून, कोणत्‍या महिन्‍याचे किती युनीटचे आहे हे दिसून येत नाही आणि गै.अ.यांनी स्‍वतः चुकीची पंचींग झाल्‍याचे मान्‍य केल्‍यामुळे अर्जदारास आर्थिक भुर्दंड पडला, तसेच ञास सहन करावा लागला. गै.अ. तर्फे केलेल्‍या युक्‍तीवादात सांगितले की, मिटर हा 3 % स्‍लो होता. मिटर तपासणी केले असता, त्‍याच्‍यात कोणताही दोष नाही, त्‍यामुळे बिल दुरुस्‍त करुन मागण्‍याची, अर्जदाराची मागणी उचित नाही. गै.अ. यांचे हे म्‍हणणे जरी संयुक्‍तीक असले तरी अर्जदार हा 14 महिन्‍याच्‍या बिलाचे विस्‍तृत वर्णन घेवून समजवून घेण्‍यास पाञ आहे. अर्जदाराने बिल रुपये 49,560/- रद्द करुन सुधारीत बिलाची केलेली मागणी मंजूर करणे न्‍यायोचीत होईल. त्‍यामुळे, गै.अ.यांनी, फेब्रूवारी 2011 ला दिलेले बिल हे रद्द होऊन, त्‍याऐवजी सुधारीत बिल विस्‍तृत वर्णनासह देण्‍यास पाञ आहे, या निष्‍कर्षाप्रत हे न्‍यायमंच आले आहे.
वरील कारणे व निष्‍कर्षावरुन तक्रार अंशतः मंजूर करुन, खालील प्रमाणे आदेश पारीत करीत आहे.
// अंतिम आंदेश //
(1) अर्जदाराची तक्रार अंशतः मंजूर.
(2) गैरअर्जदार यांनी माहे फेब्रूवारी 2011 ला दिलेले बिल रद्द करण्‍यांत येत आहे.
(3) गैरअर्जदार यांनी, माहे फेब्रूवारी 2011 च्‍या बिलाचे मागील 14 महिन्‍याचे विस्‍तृत वर्णनासह सुधारीत बिल अर्जदारास आदेशाची प्रत प्राप्‍त झाल्‍यापासून 30 दिवसांचे आंत द्यावे.
... 6 ... (ग्रा.त.क्र.11/2011)
(4) अर्जदाराने, सुधारीत बिल भरण्‍यास किस्‍तीची मागणी केल्‍यास किस्‍त पाडून देण्‍यात यावी.
(5) अर्जदार व गैरअर्जदारानी आपआपला खर्च सहन करावा.
(6) अर्जदार व गैरअर्जदारांना आदेशाची प्रत देण्‍यात यावी.
गडचिरोली.
दिनांक :- 30/11/2011.
