जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, धुळे.
ग्राहक तक्रार क्रमांक – ९४/२०१२
तक्रार दाखल दिनांक – २६/०६/२०१२
तक्रार निकाली दिनांक – २४/०९/२०१४
श्री.रविंद्र सहादु पाटील,
उ.व.४७, व्‍यवसायः नोकरी
रा.प्‍लॉट नं.88, श्री.गुलाब दर्शन,
भगवती नगर, देवपुर, धुळे
ता.जि.धुळे . तक्रारदार
विरुध्‍द
1. जवाहर नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्यादित
देवपुर, नकाणे रोड, धुळे
2. श्री. जवाहर पुंडलिक पाटील,
चेअरमन, जवाहर नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्यादित
रा.39, एस.आर.पी. कॉलनी, नकाणे रोड,
देवपुर, धुळे
3. श्री.संजय मानसिंग पाटील
व्‍हाईस चेअरमन, चेअरमन, जवाहर नागरी सहकारी
पतसंस्‍था मर्यादित, रा.१०४, ए‍कविरा नगर,
चिंधाई कॉम्‍प्‍लेक्‍स, नकाणे रोड,
देवपुर, धुळे
4. सौ.आरती राजेंद्र भामरे,
उ.व.वयस्‍क, व्‍यवसायः घरकाम
संचालक, जवाहर नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्यादित
रा.61, विनोदनगर, देवपुर, धुळे . सामनेवाला
न्‍यायासन
(मा.अध्‍यक्षा – सौ.व्‍ही.व्‍ही. दाणी)
(मा.सदस्‍य – श्री.एस.एस. जोशी)
उपस्थिती
(तक्रारदारातर्फे – अॅड.श्री.एस.बी. पाटील)
(सामनेवालातर्फे – अॅड.श्री.डी.बी. कुटे)
निकालपत्र
(दवाराः मा.अध्‍यक्षा – सौ.व्‍ही.व्‍ही. दाणी)
१. तक्रारदार यांनी सामनेवाले यांच्‍या पतसंस्‍थेत ‘महालक्ष्‍मी’ या योजनेत गुंतवलेली रक्‍कम मागणी करुनही परत दिली नाही म्‍हणून त्‍यांनी सदरची तक्रार दाखल केली आहे.
२. तक्रारदार यांची थोडक्‍यात अशी तक्रार आहे की, तक्रारदार यांनी सामनेवाले ‘जवाहर नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्यादित’ या पतसंस्‍थेत ‘महालक्ष्‍मी’ या योजनेत रक्‍कम गुंतविली होती. या योजनेतील नियमानुसार दरमहा १००० रूपये ६० महिन्‍यात भरल्‍यानंतर ५ वर्षे मुदतीनंतर रक्‍कम रूपये १,००,०००/- मिळेल. त्‍यानंतर तक्रारदार यांनी खाते पान क्रमांक २९ उघडले व योजनेनुसार दि.१०/१०/२००३ पासुन ते दि.१०/०९/२००८ पर्यंत दरमहा १,०००/- रूपये प्रमाणे नियमीत रोख ६० हप्‍ते सामनेवाले पतसंस्‍थेत भरले. या योजनेप्रमाणे ६० महिने म्‍हणजे ५ वर्षे पुर्ण झाल्‍यावर रूपये १,००,०००/- सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांना द्यावयाचे होते परंतु सदर रक्‍कम परत केलेली नाही.
३. सामनेवाला यांनी देय रक्‍कमेपैकी वेगवेगळ्या तारखेस फक्‍त रूपये २०,०००/- तक्रारदार यांना दिले. तक्रारदार यांनी सामनेवाला यांच्‍याकडे उर्वरित देय रक्‍कमेची वेळोवेळी मागणी केली असता सामनेवाले यांनी सदरील रक्‍कम तक्रारदार यांना दिली नाही. त्‍याकामी तक्रारदार यांनी सामनेवाले यांना नोटीस पाठविली, परंतु सामनवेाले यांनी पुर्तता केली नाही. सबब तक्रारदार यांनी सामनेवाला यांच्‍याकडून मिळालेली रक्‍कम वजा जाता उर्वरित रक्‍कम रूपये ८०,०००/- व त्‍यावर देय तारखेपासून संपूर्ण रक्‍कम मिळेपर्यंत द.सा.द.शे. १२% प्रमाणे व्‍याज आणि आर्थिेक, मानसिक त्रासापोटी रक्‍कम रू.१०,०००/- व अर्जाचा खर्च रूपये ५,०००/- अशी एकूण रक्‍कम सामनेवाले यांचेकडून मिळावी, याकामी सदरचा तक्रार अर्ज दाखल करण्‍यात आला.
४. तक्रारदार यांनी आपल्‍या म्‍हणण्‍याच्‍या पुष्‍ट्यर्थ शपथपत्र व दस्‍तऐवज यादीसोबत महालक्ष्‍मी ठेव योजनेच्‍या पासबुकची छायांकित प्रत नि.१ वर, पत्र व्‍यावहार व नोटीस दाखल केली आहे.
५. सामनेवाले यांनी संयुक्‍तपणे मंचात आपला लेखी खुलासा दाखल केला. त्‍यात त्‍यांनी असे म्‍हटले आहे की, तक्रारदाराचा तक्रारीतील मजकुर खोटा व बनावटीचा आहे, सामनेवाले यांनी सदोष सेवा दिलेली नाही. तक्रारदार हे पतसंस्‍थेत गुंतवणुक केलेली रक्‍कम व त्‍यावरील व्‍याज घेवून गेले आहेत. तसेच दि.०१/११/११ रोजी शॉट सर्किट होवून सामनेवालेंचे कार्यालय व त्‍यातील दप्‍तर जळाले असून त्‍याची नोंद पोलिस स्‍टेशनला झालेली आहे. याबाबतची संपूर्ण माहीती तक्रारदार यांना आहे. परंतु सामनेवाले यांच्‍या कार्यालयात दप्‍तर जळाल्‍याचा फायदा घेवून प्रस्‍तुत तक्रार दाखल करण्‍यात आली आहे. तक्रारदार यांची सामनेवाला पतसंस्‍थेकडे काहीएक रक्‍कम शिल्‍लक नाही. सबब सदरचा तक्रार अर्ज रदद करण्‍यात यावा अशी विनंती सामनेवाले यांनी केली आहे.
६. सामनेवाला यांनी आपल्‍या म्‍हणण्‍याच्‍या पुष्‍ट्यर्थ शपथपत्र व दस्‍तऐवज यादीसोबत कार्यालय जळाल्‍या संदर्भात पोलिस स्‍टेशनला दिलेली खबरची प्रत, घटनास्‍थळ पंचनाम्‍याची प्रत व उपनिबंधक धुळे यांनी दिलेल्‍या रिपोर्टची प्रत दाखल केली आहे.
७. तक्रारदार यांची तक्रार, त्‍यासोबत दाखल केलेली कागदपत्रे, सामनेवाले यांनी दिलेला खुलासा आणि उभयपक्षाच्‍या विद्वान वकिलांनी केलेला युक्तिवाद पाहता आमच्‍यासमोर निष्‍कर्षासाठी खालील मुददे उपस्थित होतात व त्‍याची उत्‍तरे आम्‍ही सकारण खालील प्रमाणे देत आहोत.
मुददे निष्‍कर्ष
- तक्रारदार हे सामनेवाले यांचे ग्राहक आहेत काय ? होय
- सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांना सेवा देण्‍यात
कसूर केली आहे काय ? होय
- तक्रारदार हे सामनेवाले यांच्‍याकडून देय रक्‍कम
व्‍याजासह आणि मानसिक त्रास व तक्रार अर्जाच्‍या
खर्चापोटी भरपाई मिळण्‍यास पात्र आहेत काय ? होय
ड. आदेश काय ? अंतिम आदेशाप्रमाणे
८. मुद्दा ‘अ’ - तक्रारदार यांनी सामनेवाले यांच्‍याकडे ‘महालक्ष्‍मी’ या योजनेत रक्‍कम गुंतविली होती. महालक्ष्‍मी ठेव योजनेच्‍या पासबुकची छायांकित प्रत नि.१ वर दाखल केली आहे. त्‍यावरून तक्रारदार हे सामनेवाले यांचे ग्राहक आहेत हे सिध्‍द होते. म्‍हणून मुददा ‘अ’ चे उत्‍तर आम्‍ही होय असे देत आहोत.
९. मुद्दा ‘ब’ - प्रस्‍तुत प्रकरणात तक्रारदार यांनी तक्रारीचे अनुषंगाने दाखल केलेली कागदपत्रे पाहता तक्रारदार यांनी खाते क्रमांक १ उघडले व योजनेनुसार दि.१०/१०/२००३ पासुन ते दि.१०/०९/२००८ पर्यंत दरमहा १,०००/- रूपये प्रमाणे नियमीत रोख ६० हप्‍ते सामनेवाले पतसंस्‍थेत भरले. या योजनेप्रमाणे ६० महिने म्‍हणजे ५ वर्षे पुर्ण झाल्‍यावर रूपये १,००,०००/- पतसंस्‍थेत महालक्ष्‍मी ठेव रक्‍कम गुंतविली होती ही बाब सिध्‍द होते. तक्रारदार यांनी सामनेवाला यांच्‍याकडे गुंतवलेली रक्‍कम मागणीप्रमाणे परत करणे हे पतसंस्‍थेचे कर्तव्‍य होते. परंतु सदर रकमेपैकी सामेनवाले यांनी वेगवेगळ्या तारखेस रक्‍कम रूपये २०,०००/- परत केले आहे. उर्वरित रक्‍कम रूपये ८०,०००/- हे सामनेवाले यांनी तक्रारदारच्‍या मागणीप्रमाणे परत केलेले नाही. याकामी तक्रारदार यांनी नोटीस व पत्रव्‍यवहार केलेला आहे. परंतु त्‍याप्रमाणे सामनेवाले यांनी पुर्तता केलेली दिसत नाही.
याकामी सामनेवाले यांचे असे म्‍हणेणे आहे की, तक्रारदार हे सदरची रक्‍कम यापुर्वीच घेवून गेलेले आहेत. तसेच सामनेवाले यांचे कार्यालय हे शॉर्ट सर्किटने जळाल्‍यामुळे तक्रारदार हे त्‍याचा गैरफायदा घेत आहेत. परंतु आमच्‍यामते सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांना सर्व रक्‍कम दिलेली असल्‍यास त्‍याबाबतची नोंद ही सदर ठेवयोजना पुस्‍तकात आली असती, तसेच सदरची रक्‍कम दिली असल्‍यास त्‍याबबतचे पुस्‍तक हे सामनेवाले यांनी ताब्‍यात घेवून रक्‍कम दिली असती. परंतु सदर ठेव योजनेचे पुस्‍तक हे तक्रारदार यांच्‍याच ताब्‍यात अहे, तसेच त्‍यावर पैसे दिल्‍याबाबतचा कोणताही शेरा नमूद नाही. त्‍याबाबत सामनेवाले यांचे असे म्‍हणणे आहे की, तक्रारदार यांना पैसे दिले आहेत. सामनेवाले यांनी धुळे व नंदुरबार जिल्‍हा मध्‍यवर्ती सहकारी बॅंक लि. यांचा दि.०१/०४/२००५ ते ३१/०७/२०१३ या कालावधीतील खाते उतारा दाखल केला आहे. सदर खाते उतारा पाहता यामध्‍ये तक्रारदार यांना पैसे अदा केल्‍याबाबतची नोंद नाही. त्‍यामुळे सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांना पैसे दिले हा बचाव सिध्‍द होत नाही. याचा विचार होता तक्रारदार यांना त्‍यांच्‍या मागणीप्रमाणे रक्‍कम मिळालेली नाही हे स्‍पष्‍ट होते. सदर मागणी करुनही रक्‍कम न देणे ही सामनेवाला यांची तक्रारदार यांना द्यावयाच्‍या सेवेतील त्रुटी आहे असे या मंचाचे मत आहे. म्‍हणून मुद्दा ‘ब’ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
१०. मुद्दा ‘क’ - तक्रारदार यांनी ‘महालक्ष्‍मी’ या योजनेत गुंतवलेली रक्‍कम व्‍याजासह सामनेवाला ‘जवाहर नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्यादित धुळे’ व चेअरमन/व्‍हाईस चेअरमन/संचालक यांच्‍याकडून मिळावी अशी मागणी केलेली आहे. परंतू या संदर्भात मा.मुंबई उच्‍च न्‍यायालय खंडपिठ औरंगाबाद यांनी रिट याचिका क्र.5223/09 सौ.वर्षा रविंद्र ईसाइ विरुध्‍द राजश्री राजकुमार चौधरी या न्‍यायिक दृष्‍टांतामध्‍ये पुढील प्रमाणे मत व्‍यक्‍त केले आहे.
As has been recorded above, I am of the view that a society registered under the provision of Maharashtra Co-operative Societies Act 1960, although can be proceeded against and a complaint under the provision of Consumer Protection Act is entertain able against the society, the Directors of members of the managing committee cannot be held responsible in view of the scheme of Maharashtra Co-operative Societies Act. To hold the Directors of the banks/members of the managing committee of the societies responsible, without observing the procedure prescribed under the Act, would also be against the principles of co-operation, which is the very foundation of establishment of the co-operative societies.
वरील न्‍यायिक दृष्‍टांतामध्‍ये संचालकांना रक्‍कम देण्‍यासाठी वैयक्‍तीकरित्‍या जबाबदार ठरविता येणार नाही असे तत्‍व विषद करण्‍यात आले आहे. तसेच कोणत्‍या संचालकांविरूध्‍द चौकशी होवून त्‍यांना रक्‍कम देणेकामी जबाबदार धरले याबाबतचा चौकशी अहवाल दाखल केलेला नाही. त्‍यामुळे सामनेवाले क्र.२,३,४ यांना वैयक्तिकरित्‍या जबाबदार ठरविता येणार नाही. या सर्व बाबींचा विचार होता तक्रारदार हे सामनेवाले पतसंस्‍था जवाहर नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्यादित धुळे. यांचेकडून ‘महालक्ष्‍मी’ या योजनेत गुंतवलेल्‍या रकमेपैकी मिळालेली रक्‍कम वजा जाता उर्वरित रक्‍कम रूपये ८०,०००/- व त्‍यावर देय दि.०९/११/२००८ पासून संपूर्ण रक्‍कम फिटेपर्यंत द.सा.द.शे.६ टक्‍के प्रमाणे व्‍याज अशी एकूण रक्‍कम मिळण्‍यास पात्र आहेत असे या मंचाचे मत आहे.
तक्रारदार यांनी ‘महालक्ष्‍मी’ या योजनेत गुंतवलेली रक्‍कम व्‍याजासह सामनेवाले यांच्‍याकडुन परत मिळावी म्‍हणून तक्रारदार यांना सामनेवाला जवाहर नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्यादित धुळे यांच्‍या विरुध्‍द या मंचात दाद मागावी लागली आहे. त्‍यामुळे मानसिक त्रास सहन करावा लागलेला आहे व अर्ज दाखल करण्‍यासाठी खर्चही करावा लागलेला आहे. सबब तक्रारदार हे सामनेवाले यांच्‍याकडून मानसिक त्रासापोटी रु.२०००/- व अर्जाच्‍या खर्चापोटी रक्‍कम रू.१०००/- भरपाई मिळण्‍यास पात्र आहे असे या मंचाचे मत आहे. म्‍हणून मुद्दा ‘क’ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
११. मुद्दा ‘ड’ - वरील सर्व विवेचनावरून पुढील प्रमाणे आदेश करण्‍यात येत आहे.
आ दे श
१. तक्रारदार यांचा तक्रार अर्ज मंजूर करण्‍यात येत आहे.
२. सामनेवाले जवाहर नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्यादित धुळे यांनी तक्रारदार यांना सदर आदेशाचे तारखेपासून पुढील तीस दिवसांच्‍या आत तक्रारदार यांना मिळालेली रक्‍कम वजा जाता उर्वरित रक्‍कम रूपये ८०,०००/- (अक्षरी रूपये ऐंशी हजार मात्र) व त्‍यावर देय दि.०९/११/२००८ पासून संपूर्ण रक्‍कम फिटेपर्यंत द.सा.द.शे.६ टक्‍के दराप्रमाणे व्‍याज द्यावे.
३. मानसिक त्रासापोटी रक्‍कम रू.२,०००/- (अक्षरी रूपये दोन हजार मात्र) व अर्जाचे खर्चापोटी रक्‍कम रू.१,०००/- (अक्षरी रूपये एक हजार मात्र) दयावेत.
४. वर नमुद आदेशाची अमंलबजावणी (अध्‍यक्ष/संचालक/व्‍यवस्‍थापक/अवसायक) यापैकी वेळोवेळी जे कोणी पतसंस्‍थेचा कारभार पाहात असतील त्‍यांनी करावी. तसेच क्र.२ मधील रकमेपैकी काही रक्‍कम अगर व्‍याज दिले असल्‍यास, त्‍यावर कर्ज दिले असल्‍यास सदरची रक्‍कम वजावट करुन उर्वरित रक्‍कम अदा करावी.
-
-
(श्री.एस.एस. जोशी) (सौ.व्‍ही.व्‍ही. दाणी)
सदस्‍य अध्‍यक्षा
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, धुळे.
