(आदेश पारित द्वारा मा. अध्‍यक्ष, श्री. अतुल दि. आळशी)
- आदेश -
तक्रारकर्तीच्‍या पतीच्‍या अपघाती मृत्‍युबाबतचा शेतकरी जनता अपघात विमा योजनेअंतर्गतचा विमा दावा विरूध्‍द पक्ष आयसीआयसीआय लोम्‍बार्ड जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनीने निकाली न काढल्‍यामुळे तक्रारकर्तीने विमा योजनेचे रू. 1,00,000/-, नुकसानभरपाई रू. 30,000/- व तक्रारीचा खर्च मिळण्‍याकरिता तक्रारकर्तीने सदरहू तक्रार मंचात दाखल केली आहे. तक्रारकर्तीच्‍या तक्रारीचा आशय थोडक्‍यात खालीलप्रमाणेः-
2. तक्रारकर्ती श्रीमती निर्मला उमेदलाल बिसेन ही मौजे सीतेपार, तालुका आमगांव, जिल्‍हा गोंदीया येथील रहिवासी असून तक्रारकर्तीचे पती श्री. उमेदलाल गौंदन बिसेन हे व्‍यवसायाने शेतकरी होते.
3. विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 ही विमा कंपनी असून विरूध्‍द पक्ष 3 हे शेतकरी व्‍यक्तिगत अपघात विमा योजनेअंतर्गत विमा दावे स्विकारण्‍याचे काम करतात.
4. दिनांक 16/03/2006 रोजी तक्रारकर्तीचे पती एका मित्राच्‍या मोटरसायकलवर मागे बसून जात असतांना सदर मोटरसायकलचा अपघात होऊन त्‍यात तक्रारकर्तीच्‍या पतीचा मृत्‍यु झाला. त्‍यामुळे तक्रारकर्तीने पतीच्‍या अपघाती मृत्‍युबाबतचा विमा दावा रू. 1,00,000/- मिळण्‍याकरिता दिनांक 02/05/2006 रोजी विरूध्‍द पक्ष 3 यांच्‍याकडे रितसर अर्ज सादर केला. परंतु विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 यांनी तक्रारकर्तीचा विमा दावा अर्ज निकाली न काढल्‍यामुळे तक्रारकर्तीने विरूध्‍द पक्ष यांना विमा दावा मिळण्‍यासाठी वकिलामार्फत दिनांक 29/03/2014 रोजी कायदेशीर नोटीस पाठविली. तरी देखील सदर नोटीसची पूर्तता विरूध्‍द पक्ष यांनी न केल्‍यामुळे तक्रारकर्तीने सदरहू तक्रार न्‍याय मंचात दाखल केली आहे.
5. तक्रारकर्तीची तक्रार विद्यमान न्‍याय मंचाने दिनांक 25/04/2014 रोजी दाखल करून घेतल्‍यानंतर विरूध्‍द पक्ष यांना दिनांक 28/04/2014 रोजी मंचामार्फत नोटीसेस बजावण्‍यात आल्‍या.
विरूध्‍द पक्ष यांना नोटीस प्राप्‍त झाल्‍यानंतर विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 यांनी हजर होऊन त्‍यांचा लेखी जबाब दिनांक 28/07/2014 रोजी दाखल केला असून त्‍यात त्‍यांनी तक्रारकर्तीच्‍या तक्रारीचे खंडन केले आहे. तक्रारकर्तीचा पती मित्रासोबत मोटरसायकलवर जात असतांना वाहनचालक मद्यधुंद अवस्‍थेत मोटरसायकल निष्‍काळजीपणे चालवित होता त्‍यामुळे अपघात घडला व सदरहू अपघात विमा योजनेच्‍या शासन निर्णयाअंतर्गत नुकसानभरपाई देण्‍यास पात्र नसल्‍यामुळे विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 यांनी तक्रारकर्तीचा विमा दावा नियमबाह्य असल्‍यामुळे खारीज करण्‍यात आला व तक्रारकर्तीला विमा दावा फेटाळल्‍याचे कळविण्‍यात सुध्‍दा आलेले होते असे म्‍हटले असून तक्रारकर्तीची तक्रार मुदतबाह्य असल्‍यामुळे खारीज करण्‍यात यावी असे जबाबात म्‍हटले आहे.
विरूध्‍द पक्ष 3 यांना नोटीस मिळाल्‍यानंतर विरूध्‍द पक्ष 3 हे स्‍वतः दिनांक 31/05/2014 रोजी मंचासमक्ष हजर झाले व त्‍यांनी त्‍यांचा लेखी जबाब दाखल केला. आपल्‍या जबाबात त्‍यांनी असे म्‍हटले आहे की, तक्रारकर्तीचा शेतकरी व्‍यक्तिगत अपघात विमा योजनेचा प्रस्‍ताव विरूध्‍द पक्ष 3 यांना प्राप्‍त झाल्‍यानंतर त्‍यांनी सदर प्रस्‍ताव त्‍यांचे कार्यालयीन पत्र क्रमांक 552/06, दिनांक 12/05/2006 अन्‍वये आयसीआयसीआय लोम्‍बार्ड जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी यांच्‍याकडे पाठविला.
6. तक्रारकर्तीने तक्रारीसोबत शेतकरी व्‍यक्तिगत अपघात विमा योजना 2005-2006 चा शासन निर्णय पृष्‍ठ क्र. 15 वर दाखल केलेला असून तक्रारकर्तीने विरूध्‍द पक्ष 3 यांच्‍याकडे सादर केलेला दावा पृष्‍ठ क्र. 25 वर दाखल केला आहे. तसेच तक्रारकर्तीच्‍या पतीच्‍या शेतीचा 7/12 पृष्‍ठ क्र. 30 वर, तक्रारकर्तीच्‍या पतीच्‍या शेतीचा गाव नमुना 6-क पृष्‍ठ क्र. 31 वर, धारण जमिनीची नोंदवही पृष्‍ठ क्र. 32 वर, F.I.R. पृष्‍ठ क्र. 33 वर, घटनास्‍थळ पंचनामा पृष्‍ठ क्र. 35 वर, इन्‍क्‍वेस्‍ट पंचनामा पृष्‍ठ क्र. 39 वर, पोस्‍ट मार्टेम रिपोर्ट पृष्‍ठ क्र. 42 वर, मृत्‍यु प्रमाणपत्र पृष्‍ठ क्र. 50 वर, तक्रारकर्तीच्‍या पतीच्‍या अपघाताबाबत स्‍थानिक वर्तमानपत्रात छापून आलेल्‍या बातमीचे कात्रण पृष्‍ठ क्र. 52 वर याप्रमाणे कागदपत्रे तक्रारीसोबत दाखल केलेली आहेत.
7. तक्रारकर्तीच्‍या वकिलांनी शपथपत्रावरील पुरावा दिनांक 01/08/2014 रोजी दाखल केला असून त्‍यात त्‍यांनी तक्रारकर्तीने विरूध्‍द पक्ष यांच्‍याकडे विमा दावा संपूर्ण कागदपत्रांसह दिनांक 02/05/2006 रोजी दाखल केल्‍याचे व विरूध्‍द पक्ष यांनी मंजूर अथवा नामंजूर केल्‍याचे न कळविल्‍यामुळे तक्रारकर्तीने सदरहू तक्रार दाखल केल्‍याचे म्‍हटले आहे.
8. तक्रारकर्तीचे वकील ऍड. उदय क्षीरसागर यांनी लेखी युक्तिवाद दाखल केला असून लेखी युक्तिवादालाच तोंडी युक्तिवाद समजण्‍यात यावा अशी पुरसिस दिनांक 16/09/2014 रोजी दिली. लेखी युक्तिवादात तक्रारकर्तीच्‍या वकिलांचे असे म्‍हणणे आहे की, तक्रारकर्तीचा विमा दावा अर्ज विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 यांनी मंजूर अथवा नामंजूर केल्‍याचे न कळविल्‍यामुळे तसेच अपघाताच्‍या वेळेस वाहनचालक दारूच्‍या नशेत वाहन चालवित होता याबद्दलचा कुठलाही पुरावा विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 यांनी दाखल न केल्‍यामुळे तक्रारकर्तीची तक्रार मंजूर होण्‍यास पात्र आहे.
9. विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 यांचे वकील वारंवार संधी देऊनही युक्तिवादाकरिता हजर न झाल्‍यामुळे तसेच लेखी युक्तिवाद दाखल करण्‍याची संधी देऊन सुध्‍दा त्‍यांनी लेखी युक्तिवाद दाखल न केल्‍यामुळे सदरहू प्रकरण आदेशाकरिता बंद करण्‍यात यावे असा आदेश दिनांक 19/11/2014 रोजी पारित करण्‍यात आला.
10. तक्रारकर्तीचा तक्रारअर्ज, विरूध्‍द पक्ष यांचे लेखी जबाब, तक्रारीसोबत दाखल केलेली कागदपत्रे तसेच तक्रारकर्तीच्‍या वकिलांनी दाखल केलेला लेखी युक्तिवाद व तक्रारकर्तीचे शपथपत्र यावरून खालील मुद्दे उपस्थित होतात.
अ.क्र. | मुद्दे | निर्णय |
1. | तक्रारकर्तीची तक्रार मान्‍य होण्‍यास पात्र आहे काय? | होय |
2. | तक्रारकर्ती शेतकरी व्‍यक्तिगत अपघात विम्‍याचे पैसे मिळण्‍यास पात्र आहे काय? | होय |
3. | या तक्रारीचा अंतिम आदेश काय? | कारणमिमांसेप्रमाणे |
- कारणमिमांसा –
11. तक्रारकर्तीने पृष्‍ठ क्रमांक 30 व 31 वर दाखल केलेल्‍या 7/12 चा उतारा व फेरफार यावरून तक्रारकर्तीचे पती हे शेतकरी होते व तक्रारकर्ती ही मृत व्‍यक्‍तीची वारस असल्‍याचे सिध्‍द होते. तक्रारकर्तीने दाखल केलेल्‍या पोलीस स्‍टेशन, आमगांव येथील दिनांक 16/03/2006 चा घटनास्‍थळ पंचनामा तसेच इन्‍क्‍वेस्‍ट पंचनामा व F.I.R. यावरून तक्रारकर्तीच्‍या पतीचा अपघात होऊन डोक्‍यास मार लागल्‍याने मृत्‍यु झाला हे पोलीस स्‍टेशनमधील Public Document वरून सिध्‍द होते. तक्रारकर्तीने दाखल केलेल्‍या शासकीय रूग्‍णालय, आमगांव यांच्‍या पोस्‍टमार्टेम रिपोर्टमध्‍ये Cause of death – Head Injury असे दर्शविल्‍यामुळे पोलीस स्‍टेशनमधील कागदपत्र , पोस्‍टमार्टेम रिपोर्ट व घटनास्‍थळ पंचनामा यावरून तक्रारकर्तीच्‍या पतीचा मृत्‍यु हा अपघाती मृत्‍यु आहे हे सिध्‍द होते.
12. तक्रारकर्तीच्‍या वकिलांनी दाखल केलेल्‍या माननीय राष्‍ट्रीय आयोग, नवी दिल्‍ली यांच्‍या III (2011) CPJ 507 (NC) – LAKSHMI BAI & ORS. versus ICICI LOMBARD GENERAL INSURANCE CO. LTD. & ORS. या न्‍यायनिवाड्यामध्‍ये असे म्‍हटले आहे की, Consumer Protection Act, 1986 – Sections 2(1)(g), 21(b), 24(A) – Insurance – Scheme for protection of persons below poverty line – Cause of action – Limitation – Complaint filed after lapse of two years – Forums dismissed complaint – Hence revision – Contention, complainants are required to inform Nodal Officer about incident of death or incapacitation – Until payment of sum assured, it remains a case of continuous cause of action – Accepted – Remedy under Act cannot be barred on ground that jurisdiction of For a was not invoked within two years from date of death incapacitation – Case remanded to District Fora for reconsideration.
वरील न्‍यायनिवाडा तक्रारकर्तीच्‍या तक्रारीशी सुसंगत असल्‍यामुळे तसेच तक्रारकर्तीच्‍या तक्रारीची Cause of action ही Continuous स्‍वरूपाची असल्‍यामुळे तक्रारकर्तीची तक्रार मंजूर होण्‍यास पात्र आहे असे मंचाचे मत आहे.
करिता खालील आदेश.
-// अंतिम आदेश //-
1. तक्रारकर्तीची तक्रार अंशतः मंजूर करण्‍यात येते.
2. विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 यांना आदेश देण्‍यात येतो की, त्‍यांनी तक्रारकर्तीला तिच्‍या मृतक पतीच्‍या शेतकरी व्‍यक्तिगत अपघात विम्‍याची रक्‍कम रू. 1,00,000/- द्यावी. या रकमेवर तक्रार दाखल केल्‍याच्‍या दिनांकापासून म्‍हणजेच दिनांक 25/04/2014 पासून ते संपूर्ण रक्‍कम तक्रारकर्तीच्‍या हातात पडेपर्यंत द. सा. द. शे. 9% दराने व्‍याज द्यावे.
3. विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 यांना आदेश देण्‍यात येतो की, त्‍यांनी तक्रारकर्तीला झालेल्‍या शारीरिक, मानसिक व आर्थिक त्रासाची नुकसानभरपाई म्हणून रू. 10,000/- तक्रारकर्तीला द्यावे.
4. विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 यांना आदेश देण्‍यात येतो की, या तक्रारीचा खर्च म्हणून त्‍यांनी तक्रारकर्तीला रू. 5,000/- द्यावे.
5. विरूध्‍द पक्ष 1 व 2 यांना आदेश देण्‍यात येतो की, त्‍यांनी या आदेशाचे पालन आदेशाची प्रत मिळाल्‍यापासून 30 दिवसांचे आंत करावे.
6. विरूध्‍द पक्ष 3 च्‍या विरोधात ही तक्रार खारीज करण्‍यात येते.
