जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण न्‍याय मंच,जळगाव यांचे समोर. . . . .
तक्रार क्रमांक 50/2010
तक्रार दाखल करण्‍यात आल्‍याची तारीखः-11/01/2010.
तक्रार निकाली काढणेत आली तारीखः- 05/06/2013.
श्री.राजेंद्र बारसु अत्‍तरदे,
उ.व.सज्ञान, धंदाः व्‍यवसाय,
रा.जिल्‍हापेठ, जळगांव,
ता.जि.जळगांव. .......... तक्रारदार.
विरुध्‍द
1. मा.श्री.भाऊसाहेब हरनारायण राठी अर्बन को ऑप
क्रेडीट सोसायटी लि, जळगांव,
35, नवी पेठ, बँक स्‍ट्रीट,जळगांव.
(समन्‍स मॅनेजर यांचेवर बजवावेत.)
2. श्री.कमलकुमार बाजीराव जैन,चेअरमन,रा.25, मार्केट यार्ड,जळगांव.
3. श्री.राधेश्‍याम जगन्‍नाथ पांडे,व्‍हा.चेअरमन,रा.100,पोलनपेठ,जळगांव.
4. श्री.प्रेमराज छोगालाल पुरोहीत,संचालक,रा.112,शनीपेठ,जळगांव.
5. श्री.शिववल्‍लभ रामकिसन राठी,संचालक,रा.मार्केटयार्ड,जळगांव.
6. श्री.रोहीत सज्‍जनकुमार अग्रवाल,संचालक,रा.मित्‍तल निवास,जिल्‍हापेठ,जळगांव.
7. श्री.विनोद बाबुराजा सारडा,संचालक,रा.मार्केट यार्ड,जळगांव.
8. श्री.जयंतीलाल मोतीलाल झवर, संचालक,रा.मार्केट यार्ड,जळगांव.
9. श्री.अविनाश चंपालाल जाखेटे,संचालक,रा.मार्केट यार्ड,जळगांव.
10. श्री.योगेश विलास चौधरी,संचालक,रा.मार्केट यार्ड,जळगांव.
11. श्री.देवीदास चिंतामण वाणी,संचालक,रा.मार्केट यार्ड,जळगांव.
12. श्री.नंदलाल नारायण पुरोहीत,संचालक,
12.सदरची नोटीस सामनेवाला क्र.1 वर बजवावी.
13. श्री.राजेंद्र राधाकिसन जोशी,संचालक,
13.सदरची नोटीस सामनेवाला क्र.1 वर बजवावी.
14. श्री.ओमप्रकाश रामनारायण बिर्ला,संचालक,
14.सदरची नोटीस सामनेवाला क्र.1 वर बजवावी.
15. श्री.अविनाश वसंत भालेराव,संचालक,
15.सदरची नोटीस सामनेवाला क्र.1 वर बजवावी.
16. सौ.किरण संदीपकुमार झंवर,संचालीका, रा.125, बालाजी पेठ,जळगांव.
17. सौ.शारदा चंद्रप्रकाश सारडा,संचालीका,रा.126,नवीपेठ,जळगांव.
18. श्री.अशोक हरनारायण राठी,संचालीका,
रा.दाणा बाजार,जळगांव. ......... विरुध्‍द पक्ष
कोरम-
श्री.विश्‍वास दौ.ढवळे अध्‍यक्ष
श्रीमती पुनम नि.मलीक सदस्‍या.
तक्रारदार तर्फे श्री.मुकेश एस.शिंपी वकील.
विरुध्‍द पक्ष क्र. 9 व 14 तर्फे श्री.नजीर शेख फरीद पिंजारी वकील.
विरुध्‍द पक्ष क्र.18 तर्फे श्री.धर्मेंद्र देविदास माळी वकील.
विरुध्‍द पक्ष क्र.1 ते 5,7,11,13,15 व 17 तर्फे श्री.संतोषकुमार पी.चोपडा वकील.
विरुध्‍द पक्ष क्र.6,8,10,12 व 16 एकतर्फा.
निकालपत्र
श्रीमती पुनम नि.मलीक, सदस्‍याः तक्रारदार यांनी विरुध्‍द पक्ष सहकारी संस्‍थेत मुदत
ठेव पावती अन्‍वये गुंतविलेली रक्‍कम मागणी करुनही परत दिली नाही म्‍हणुन त्‍यांनी
प्रस्‍तुत तक्रार या मंचात दाखल केली आहे.
2. तक्रारदार यांची थोडक्‍यात अशी तक्रार आहे की,
तक्रारदार यांनी विरुध्‍द पक्ष मा.श्री.भाऊसाहेब हरनारायण राठी अर्बन को ऑप
क्रेडीट सोसायटी लि, जळगांव या संस्‍थेत मुदत ठेव पावतीत रक्‍कम गुंतवणूक केल्‍याचा तपशिल खालीलप्रमाणेः
अ.क्र. | पावती क्रमांक | ठेव दिनांक | रक्‍कम रुपये | देय दिनांक | देय रक्‍कम |
1. | दैनिक सुलभ संचय ठेव योजना खाते क्र.16 | 01/01/2008 | 37,950/- | - | 37,950/- |
2. | दैनिक सुलभ संचय ठेव योजना खाते क्र.192 | 13/08/2008 | 42,000/- | - | 42,000/- |
3. तक्रारदार यांनी गुंतविलेल्‍या रक्‍कमेची मागणी विरुध्‍द पक्ष संस्‍थेत केली असता पतसंस्‍थेने रक्‍कम देण्‍यास नकार दिला अशी तक्रारदार यांची तक्रार आहे. सबब विरुध्‍द पक्ष यांचेकडे गुंतवणुक केलेली रक्‍कम व्‍याजासह होणारी संपुर्ण रक्‍कम तसेच मानसिक त्रास व अर्जाच्‍या खर्चापोटी नुकसान भरपाई मिळावी अशी विनंती तक्रारदार यांनी केलेली आहे.
4. सदरची तक्रार दाखल करुन, विरुध्‍द पक्ष यांना ग्राहक संरक्षण कायदा, 1986 चे कलम 13(1) ब प्रमाणे नोटीसा काढण्‍यात आल्‍या. विरुध्‍द पक्ष क्र.1 ते 5,7,11,13,15 व 17 हे वकीलामार्फत हजर झाले तथापी मुदतीत लेखी म्‍हणणे दाखल न केल्‍याने त्‍यांचेविरुध्‍द नो-से आदेश पारीत करुन तक्रार निकालासाठी घेतली. तसेच विरुध्‍द पक्ष क्र.6,8,10,12 व 16 हे याकामी नोटीस मिळुनही गैरहजर राहील्‍याने त्‍यांचेविरुध्‍द एकतर्फा आदेश पारीत करुन तक्रार निकालासाठी घेतली.
5. विरुध्‍द पक्ष क्र.9 व 14 यांनी तक्रारदाराची तक्रार नाकारली आहे. विरुध्‍द पक्ष क्र.9 यांनी दि.14/08/2008 रोजी संचालक पदाचा राजीनामा दिलेला असुन विरुध्‍द पक्ष क्र.14 यांनी देखील दि.21/11/2008 रोजी संचालक पदाचा राजीनामा दिलेला आहे. तसेच दोघांचे राजीनामे संस्‍थेच्‍या सभेत मंजुरही झालेले आहेत. उपरोक्‍त परिस्थितीत तक्रारदाराने विरुध्‍द पक्ष क्र.9 व 14 विरुध्‍द केलेली तक्रार खर्चासह फेटाळण्‍यात यावी अशी विनंती विरुध्‍द पक्ष क्र.9 व 14 यांनी केलेली आहे.
6. विरुध्‍द पक्ष क्र.18 यांनी तक्रारदाराची तक्रार परिच्‍छेदनिहाय नाकारलेली आहे. विरुध्‍द पक्षकार हे संस्‍थेचे संचालक म्‍हणुन कधीही निवडुन आलेले नव्‍हते तर विरुध्‍द पक्ष क्र. 1 सोसायटीचे दि.26/06/2008 रोजीचे ठरावानुसार त्‍यांची तज्ञ संचालक म्‍हणुन नियुक्‍ती केलेली होती. तज्ञ संचालक होण्‍यासाठी विरुध्‍द पक्षकाराने कधीही संस्‍थेकडे अर्ज केलेला नव्‍हता व नाही. तज्ञ संचालकास संस्‍थेच्‍या सभेत बोलण्‍याचा, मत मांडण्‍याचा कोणताही अधिकार नसतो व नाही. तसेच तज्ञ संचालकावर महाराष्‍ट्र सहकारी संस्‍था अधिनियम,1960 चे कलम 73 (1 ए बी ) नुसार कोणतीही जबाबदारी येत नाही. संस्‍थेचे सक्षम अधिकारी संस्‍थेत दैनंदीन होणा-या कारभारावर लक्ष ठेवुन असतात. सबब तक्रारदाराची तक्रार विरुध्‍द पक्ष क्र.18 विरुध्‍द खर्चासह रद्य करण्‍यात यावी अशी विनंती विरुध्‍द पक्ष क्र.18 यांनी केलेली आहे.
7. तक्रारदार यांची तक्रार, विरुध्‍द पक्षांचे लेखी म्‍हणणे, त्‍यांनी दाखल केलेले कागदपत्रे व विरुध्‍द पक्षाचे वकीलांनी केलेला युक्‍तीवाद याचे सुक्ष्‍म अवलोकन केले असता न्‍यायनिवाडयासाठी पुढील मुद्ये उपस्थित होतात व त्‍याची उत्‍तरे आम्‍ही सकारण खालीलप्रमाणे देत आहोत.
मुद्ये उत्‍तर
1) विरुध्‍द पक्ष यांनी तक्रारदार यांना द्यावयाच्‍या
सेवेत त्रृटी केली आहे काय ? होय.
2) आदेश काय ? खालीलप्रमाणे.
वि वे च न
8. मुद्या क्र.1 - प्रस्‍तुत प्रकरणांत तक्रारदार यांनी तक्रारीचे अनुषंगाने दाखल केलेली कागदपत्रे पाहता त्‍यांनी संस्‍थेत मुदत ठेव पावत्‍यामध्‍ये रक्‍कम गुंतविलेली होती ही बाब सिध्‍द होते. तक्रारदार यांनी सदरची रक्‍कम मिळणेसाठी मागणी केली असता, सदर रक्‍कम त्‍यांना देण्‍यात आलेली नाही. वास्‍तविक तक्रारदार यांनी मागणी केल्‍यानंतर तात्‍काळ विरुध्‍द पक्ष यांच्‍याकडील जमा असलेली रक्‍कम त्‍यांना परत करणे संस्‍थेचे कर्तव्‍य होते. परंतू मागणी करुनही संस्‍थेने रक्‍कम न देऊन सेवेत त्रृटी केली आहे या मतास आम्‍ही आलो आहोत. सबब मुद्या क्रमांक 1 चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
9. मुद्या क्र.2 – तक्रारदार यांनी त्‍यांची संपुर्ण रक्‍कम देण्‍याची जबाबदारी संस्‍थेची व संचालक यांची वैयक्‍तीक व संयुक्‍तीक आहे असे नमुद करुन त्‍याबाबत आदेश व्‍हावा अशी विनंती केली आहे. यासंदर्भांत आम्‍ही मा.मुंबई उच्‍च न्‍यायालयातील रिट याचिका क्रमांक 5223/09 सौ.वर्षा रविंद्र ईसाई // विरुध्‍द // राजश्री राजकुमार चौधरी या न्‍यायीक दृष्‍टांताचा आधार घेत आहोत. सदर निकालात पुढीलप्रमाणे तत्‍व विषद करण्‍यात आलेले आहे.
As has been recorded above, I am of the view that a society registered under the provision of Maharashtra Co-operative Societies Act 1960, although can be proceeded against and a complaint under the provision of Consumer Protection Act is entertainable against the society, the Directors or members of the managing committee cannot be held responsible in view of the scheme of Maharashtra Co-operative Societies Act. To hold the Directors of the banks/ members of the managing committee of the societies responsible, without observing the procedure prescribed under the Act, would also be against the principles of co-operation, which is the very foundation of establishment of the co-operative societies.
वरील न्‍यायीक दृष्‍टांतातील तत्‍व पाहता संचालकांची महाराष्‍ट्र सहकारी संस्‍था अधिनियम, 1960 च्‍या कलम 88 नुसार चौकशी होऊन जबाबदारी निश्चित होत नाही तोपर्यंत संचालकांना वैयक्‍तीकरित्‍या जबाबदार ठरवता येणार नाही असे म्‍हटले आहे त्‍यामुळे रक्‍कम देण्‍यास संचालकांना वैयक्‍तीकरित्‍या जबाबदार ठरवता येणार नाही व तक्रारदार यांची रक्‍कम देण्‍याची जबाबदारी ही विरुध्‍द पक्ष क्र. 1 संस्‍थेची आहे या मतास आम्‍ही आलो आहोत.
तक्रारदाराने तक्रार अर्जातुन अनुक्रमे दैनिक सुलभ संचय ठेव खाते क्र.16 व 192 मध्‍ये रक्‍कमा गुंतविल्‍याचे कथन केलेले असले तरी तक्रार अर्जासोबत फक्‍त दैनिक सुलभ संचय ठेव खाते क्र.16 वरील ठेव पुस्‍तकाची छायाप्रत दाखल केलेली असुन सदर रक्‍कम मिळण्‍यास तक्रारदार पात्र आहे. तथापी दैनिक सुलभ संचय ठेव खाते क्र.192 मध्‍ये ठेव ठेवल्‍याबाबतचा कोणताही कागदोपत्री पुरावा दिलेला नसल्‍याने तसेच सदरची ठेव ही हॉटेल न्‍यु काशिनाथ चे नावाने असल्‍याचे तक्रार अर्जात नमुद असल्‍याने सदर हॉटेलशी तक्रारदाराचा संबंध नेमका काय याचाही उहापोह तक्रार अर्जातुन केलेला नसल्‍याने सबळ पुराव्‍याअभावी खाते क्र.192 मधील रक्‍कम तक्रारदार मिळण्‍यास पात्र नाही या निर्णयाप्रत आम्‍ही आलेलो आहोत. सबब आम्‍ही खालीलप्रमाणे आदेश पारीत करीत आहोत.
आ दे श
( अ ) तक्रारदार यांचा तक्रारी अर्ज अंशतः मंजूर करण्‍यात येतो.
( ब ) विरुध्‍द पक्ष क्रं.1 संस्‍था यांना असे निर्देशित करण्‍यात येते की, त्‍यांनी या निकालपत्राच्‍या परिच्‍छेद क्र. 2 मध्‍ये नमुद केलेले दैनिक सुलभ संचय ठेव खाते क्र.16 मध्‍ये शिल्‍लक असलेली एकुण रक्‍कम सदर खात्‍यावर प्रचलीत असलेल्‍या व्‍याजदरासह तक्रारदारास त्‍वरीत अदा करावी.
( क ) विरुध्‍द पक्ष क्रं.1 संस्‍था यांना असेही निर्देशित करण्‍यात येते की, त्‍यांनी तक्रारदार यास झालेल्‍या मानसिक, शरिरिक व आर्थिक त्रासापोटी रक्‍कम रुपये 500/- व तक्रार अर्जाचे खर्चापोटी रु.500/- या आदेशाच्‍या प्राप्‍तीपासुन 30 दिवसाचे आंत द्यावेत.
( ड ) वर नमुद आदेश अनुक्रमांक (ब) मधील मुदत ठेवीच्‍या रक्‍कमेपैकी काही रक्‍कम अगर व्‍याज दिले असल्‍यास त्‍यावर कर्ज दिले असल्‍यास सदरची रक्‍कम वजावट करुन उर्वरीत रक्‍कम अदा करावी.
ज ळ गा व
दिनांकः- 05/06/2013.
( श्रीमती पुनम नि.मलीक ) (श्री.विश्‍वास दौ.ढवळे )
सदस्‍या अध्‍यक्ष
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण न्‍यायमंच,जळगांव.
