नि.नं. 61
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सांगली यांचेसमोर
मा.अध्‍यक्ष – अनिल य.गोडसे
मा.सदस्‍या - श्रीमती गीता घाटगे
ग्राहक तक्रार अर्ज क्र. 2150/2009
----------------------------------------------
तक्रार नोंद तारीख – 01/10/2009
तक्रार दाखल तारीख – 09/10/2009
निकाल तारीखः - 08/06/2012
----------------------------------------------
1. श्री राजकुमार नेमगोंडा पाटील
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – नोकरी
2. सौ सविता राजकुमार पाटील
वय वर्षे सज्ञान, धंदा – घरकाम
3. प्रणव राजकुमार पाटील
वय वर्षे 8, धंदा – शिक्षण
तर्फे अ.पा.क.नं. 1 व 2
सर्व रा. विजापूर वेस, ब्राम्‍हणपुरी, यादवगल्‍ली,
मिरज ता.मिरज जि. सांगली ..... तक्रारदार
विरुध्‍द
1. डॉ एल.आर.भोसले नागरी सहकारी पतसंस्‍था मिरज
गांधी चौक, मंगळवार पेठ, मिरज
2. श्री डॉ प्रताप लक्ष्‍मणराव भोसले
व.व.सज्ञान, धंदा – वैद्यकीय
रा.जिव्‍हाळा निवास, मंगळवार पेठ, मिरज
3. डॉ राजेंद्र जोतीराम मेथे
व.व.सज्ञान, धंदा – वैद्यकीय
रा.गोरे मंगल कार्यालयाजवळ, ब्राम्‍हणपुरी, मिरज
4. डॉ जी.एस.श्रीनिवास
व.व.सज्ञान, धंदा – वैद्यकीय
रा.श्रीनिवास हॉस्‍पीटल, माधव पेठ,
पाण्‍याच्‍या टाकीजवळ, मिरज
5. डॉ अशोक रामगोंडा पाटील
व.व.सज्ञान, धंदा – वैद्यकीय
रा.ए.आर. पाटील दवाखाना, माधव पेठ,
पाण्‍याच्‍या टाकीजवळ, मिरज
6. डॉ जयपाल बाबू शिरगांवे
व.व.सज्ञान, धंदा – वैद्यकीय
रा.मु.पो.गणेशवाडी, ता.शिरोळ जि.कोल्‍हापूर
7. डॉ अशोक आनंदा सातपुते
व.व.सज्ञान, धंदा – वैद्यकीय
रा.तासगांव वेस, मारुती मंदिराजवळ,
सांगली अर्बन बँकेच्‍यावर, मिरज
8. श्री शंकर संतराम काळे,
व.व.सज्ञान, धंदा – नोकरी
रा.सांगलीकर मळा, कमानवेस, मिरज
9. श्री रविंद्र रघुनाथ बाबर,
व.व.सज्ञान, धंदा – नोकरी
रा.गवळी कट्टा, परीट गल्‍ली, मंगळवार पेठ,
मिरज
10. श्री लियाकत महंमदसो झारी
व.व.सज्ञान, धंदा – नोकरी
रा.गणेश मंदिराजवळ, मिरज
11. डॉ सौ मृणालीनी प्रदिप भोसले
व.व.सज्ञान, धंदा – वैद्यकीय
रा.जिव्‍हाळा निवास, मंगळवार पेठ,ख्‍ मिरज
12. सौ मंदाकिनी विजय पेंडसे
व.व.सज्ञान, धंदा – वैद्यकीय
रा.गवळी कट्टा, अॅनी ब्‍युटी पार्लरच्‍यावर,
मंगळवार पेठ, मिरज
13. सौ नंदिणी शैलेश भालकर
व.व.सज्ञान, धंदा – नोकरी
रा.तानाजी चौक, कमनावेस, मिरज
14. डॉ श्रीधर एस.आवटी
व.व.सज्ञान, धंदा – वैद्यकीय
रा.म्‍हैसाळ, ता.मिरज जि. सांगली
15. श्री अभिनंदन दिलीप भोसले
व.व.सज्ञान, धंदा – नोकरी
रा.झारीबाग, कशाळीकर दवाखान्‍यासमोर,
मिरज
16. श्री अरुण विष्‍णूपंत गवंडी
व.व.सज्ञान, धंदा – नोकरी
रा.भारतनगर, दत्‍त मंदिराजवळ, मिरज
17. डॉ प्रकाश शंकरराव अस्‍वले
व.व.सज्ञान, धंदा – नोकरी
रा.शिवाजी पुतळयाजवळ, माळी गल्‍ली,
मिरज ..... जाबदार
तक्रारदार तर्फे - अॅड श्री एस.एस.कानडे
जाबदार क्र.1, 2, 3, 7 ते 13, 14, 16, 17 तर्फे – अॅड श्री बी.एस.जाधव
जाबदार क्र.4 ते 6 व 15 – एकतर्फा
नि का ल प त्र
द्वारा- मा. सदस्‍या- गीता घाटगे
1. प्रस्‍तुत प्रकरणातील जाबदार पतसंस्‍थेने दामदुप्‍पट ठेवी अन्‍वये गुंतविलेल्‍या रकमा परत दिल्‍या नाहीत म्‍हणून तक्रारदारांनी सदरहू तक्रार अर्ज दाखल केला आहे. याबाबत थोडक्‍यात हकीकत अशी की, तक्रारदार यांनी जाबदार डॉ एल.आर.भोसले नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्या. मिरज (ज्‍यांचा उल्‍लेख यापुढे ‘पतसंस्‍था’ असा केला जाईल) यांचेकडे रकमा ठेवीअन्‍वये गुंतविल्‍या होत्‍या. या सर्व ठेवींच्‍या मुदती पूर्ण झालेल्‍या आहेत. तक्रारदारांनी गुंतविलेल्‍या रकमांची पतसंस्‍थेकडे मागणी केली असता पतसंस्‍थेने ती देण्‍यास नकार दिला अशी तक्रारदारांची तक्रार आहे. सबब, आपल्‍याला रकमा देवविण्‍यात याव्‍यात अशी तक्रारदारांनी विनंती केली आहे. तक्रारदारांनी तक्रार अर्जाचे पुष्‍टयर्थ प्रतिज्ञापत्र व नि.5 अन्‍वये एकूण 8 कागदपत्रे मंचापुढे दाखल केली आहेत.
2. प्रस्‍तुत प्रकरणातील जाबदार क्र. 4 ते 6 व 15 यांचेवर मंचाच्‍या नोटीसीची बजावणी होवून देखील ते प्रस्‍तुत प्रकरणी हजर झाले नाहीत. सबब, त्‍यांचेविरुध्‍द नि.1 वर एकतर्फा आदेश करण्‍यात आला.
त्‍यानंतर विलंबाने जाबदार क्र.4 व 5 यांनी त्‍यांचेविरुध्‍द झालेला एकतर्फा आदेश रद्द करुन त्‍यांचे म्‍हणणे दाखल करुन घेणेचा अर्ज प्रस्‍तुत प्रकरणी दाखल केला. सदरहू अर्ज तक्रारदारांना रक्‍कम रु.500/- देण्‍याच्‍या अटीवर मंजूर करण्‍यात आला. परंतु जाबदार क्र.4 व 5 यांनी या आदेशाचे पालन न केल्‍याने त्‍यांचे म्‍हणणे प्रस्‍तुत प्रकरणी विचारात घेण्‍यात आलेले नाही.
3. मंचाच्‍या नोटीशीची बजावणी जाबदारांवर झाल्‍यानंतर जाबदार क्र.1 यांनी विधिज्ञांमार्फत हजर होवून नि.28 अन्‍वये त्‍यांचे म्‍हणणे प्रस्‍तुत प्रकरणी दाखल केले. जाबदार क्र.1 यांचे म्‍हणणे जाबदार क्र.2, 3, 7, 8, 10 ते 12, 14 व 16 यांनी नि.31 अन्‍वये पुरसिस दाखल करुन अॅडॉप्‍ट केल्‍याचे निवेदन सादर केले. या सर्व जाबदारांनी त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यामध्‍ये तक्रारदारांचा संपूर्ण तक्रारअर्ज व त्‍यातील कथने अमान्‍य केली आहेत. या जाबदारांच्‍या म्‍हणण्‍यानुसार ज्‍यावेळी जाबदार पतसंस्‍थेची आर्थिक परिस्थिती चांगली होती, त्‍यावेळी त्‍यांनी तक्रारदारांना रक्‍कम रु.3,70,778/- इतकी रक्‍कम दि.31/7/2006 ते दि.1/10/2007 या कालावधीमध्‍ये ठेवी मोडून अदा केलेली आहे असे नमूद केले आहे. परंतु सध्‍या जाबदार पतसंस्‍थेची आर्थिक परिस्थिती खालावली आहे. तसेच तक्रारदारांच्‍या वादातील ठेवींच्‍या मुदती अद्यापी पूर्ण झाल्‍या नसल्‍याने त्‍यांना या ठेवीतील रकमा पतसंस्‍थेस देता येणार नाहीत मात्र या ठेवींच्‍या मुदती पूर्ण झाल्‍यानंतर तक्रारदारांना या रकमांची मागणी करता येईल. जाबदार पुढे असेही म्‍हणणे मांडतात की, सदरहू जाबदार हे पतसंस्‍थेच्‍या कर्जवसुलीसाठी प्रामाणिकपणे प्रयत्‍न करीत आहेत व जसजशा कर्जाच्‍या रकमा वसुल होतील तसतशा त्‍या रकमा तक्रारदारांना देण्‍यास ते तयार आहेत मात्र पतसंस्‍थेच्‍या वाईट आर्थिक परिस्थितीमुळे ठेवींतील रकमा एकरकमी अदा करणे जाबदारांना शक्‍य नाही. आणि या सर्व कारणांचा विचार करता जाबदारांनी तक्रारदारांना कोणतीही सेवा देण्‍यामध्‍ये कमतरता केलेली नाही. आणि म्‍हणून सदरहू जाबदारांनी तक्रारदारांचा हा तक्रारअर्ज खर्चासह नामंजूर करणेत यावा व जाबदारांविरुध्‍द तक्रारदारांनी विनाकारण खोटा अर्ज दाखल करुन त्‍यांना खर्चात पाडल्‍यामुळे रक्‍कम रु.5,000/- दंड करणेत यावा व ती रक्‍कम या जाबदारांना मिळावी अशी विनंती केली आहे. म्‍हणण्‍याच्‍या पुष्‍ठयर्थ या जाबदारांनी प्रतिज्ञापत्र दाखल केले आहे.
4. जाबदार क्र.9 यांनी देखील मंचाच्‍या नोटीशीची बजावणी त्‍यांचेवर झालेवर विधिज्ञांमार्फत हजर होवून नि.48 अन्‍वये त्‍यांचे म्‍हणणे प्रस्‍तुत प्रकरणी दाखल केले. जाबदार क्र.9 यांचे म्‍हणणे जाबदार क्र.13 व 17 यांनी नि.50 अन्‍वये पुरसिस देवून अॅडॉप्‍ट केले. या सर्व जाबदारांनी त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यामध्‍ये तक्रारदारांचा तक्रारअर्ज व त्‍यातील सर्व कथने अमान्‍य केली आहेत. व प्रस्‍तुत प्रकरणात सामील अन्‍य जाबदारांनी जे म्‍हणणे दिले आहे त्‍याप्रमाणेच तक्रारदारांच्‍या ठेवी मोडून त्‍यातील रकमा तक्रारदारांना दिल्‍याचे त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यामध्‍ये नमूद केले आहे. तसेच मुदतपूर्व ठेवींतील रकमा तक्रारदारांना मागता येणार नाही असाही आक्षेप या जाबदारांनी घेतला आहे. या जाबदारांनी पुढे असेही म्‍हणणे मांडले आहे की, महाराष्‍ट्र सहकार कायद्यातील तरतुदींनुसार जाबदार संचालकांविरुध्‍द कोणतीही चौकशी झाली नाही त्‍यामुळे त्‍यांच्‍यावर कोणत्‍याही प्रकारची जबाबदारी निश्चित करण्‍यात आली नाही आणि म्‍हणून तक्रारदारांची ठेव रक्‍कम परत करण्‍याची जबाबदारी या संचालकांवर कधीही येत नव्‍हती व नाही आणि या कारणास्‍तव तक्रारदारांचा तक्रारअर्ज चालणेस पात्र नाही. जाबदारांनी त्‍यांच्‍या या म्‍हणण्‍याच्‍या पुष्‍ठयर्थ त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यामध्‍ये सन्‍मा.मुंबई उच्‍च न्‍यायालयाच्‍या औरंगाबाद खंडपीठाच्‍या सौ वर्षा रविंद्र इसाई विरुध्‍द सौ राजश्री राजकुमार चौधरी या प्रकरणाचा उल्‍लेख केलेला आहे. आणि या सर्व बाबींचा विचार करुन तक्रारदारांचा तक्रारअर्ज खर्चासह नामंजूर करणेत यावा व जाबदारांविरुध्‍द खोटा अर्ज करुन त्‍यांना विनाकारण खर्चात पाडलेने रक्‍कम रु.5,000/- दंड करुन ती रक्‍कम या जाबदारांना देण्‍यात यावी अशी विनंती केली आहे. म्‍हणण्‍याच्‍या पुष्‍ठयर्थ या जाबदारांनी नि.49 अन्‍वये प्रतिज्ञापत्र दाखल केले आहे.
5. तक्रार अर्जात तक्रारदार यांनी सर्व संचालकाविरुध्‍द आदेश करावा अशी केलेली मागणी याचा विचार करता तक्रारदार यांची रक्‍कम देण्‍यास जाबदार पतसंस्‍थेबरोबरच सर्व संचालक वैयक्तिक व संयुक्तिक जबाबदार राहतील किंवा कसे हा मुद्दा मंचापुढे उपस्थित होतो. या मुद्याच्‍या अनुषंगाने सन्‍मा. मुंबई उच्‍च न्‍यायालयाच्‍या औरंगाबाद खंडपीठाने रिट पिटीशन नं. 5223/09 सौ.वर्षा इसाई विरुध्‍द राजश्री चौधरी या कामी दिनांक 22 डिसेंबर 2010 रोजी जो निर्णय दिला आहे, त्‍याचे अवलोकन करता त्‍यामध्‍ये पुढील प्रमाणे निष्‍कर्ष काढल्‍याचे दिसून येते. However, So far as members of the managing committee/directors are concerned, they stand on different footing and unless the procedure prescribed under the special enactment i.e. Maharashtra co. op. societies act 1960 is followed and unless the liability is fixed against them they cannot be held responsible in respect of payment of any dues recoverable from the society.
सन्‍मा. उच्‍च न्‍यायालयाने वर दिलेल्‍या या निष्‍कर्षाचा विचार करता तक्रारदारांनी महाराष्‍ट्र सहकार कायदयातील कलम 88 अन्‍वये चौकशी होऊन सर्व संचालकांना जबाबदार धरुन त्‍यांचे दायित्‍व निश्चित केल्‍याबाबत कोणताही पुरावा दाखल केलेला नाही. ही बाब प्रस्‍तुत प्रकरणी लक्षात घेणे अत्‍यंत महत्‍वाचे असल्‍याचे मंचास वाटते आणि म्‍हणून जाबदार क्र. 2 ते 17 यांना पुराव्‍या अभावी तक्रारदाराची रक्‍कम देण्‍यास संयुक्तिक अथवा वैयक्तिकरित्‍या जबाबदार धरता येणार नाही असा मंचाचा निष्‍कर्ष निघतो व पर्यायाने रकमेची मागणी करुनही ती न देवून पतसंस्‍थाने तक्रारदारांना दूषित सेवा दिल्‍याने पतसंस्‍थाच तक्रारदाराच्‍या ठेवीसाठी सर्वस्‍वी जबाबदार ठरते असाही मंचाचा निष्‍कर्ष निघतो.
जाबदारांनी तक्रारदारांना दि. 31/7/2006 ते 1/10/2007 या कालावधीत रक्‍कम रु.3,70,778/- इतकी रक्‍कम ठेवी मोडून अदा केल्‍याचे नमूद केले आहे. जेव्‍हा एखादी रक्‍कम बँक/पतसंस्‍था यांचेमार्फत अदा केली जाते तेव्‍हा त्‍याबाबतच्‍या नोंदी या असतातच. अशा परिस्थितीत जाबदारांना संधी असूनही त्‍यांनी त्‍यांच्‍या या म्‍हणण्‍याच्‍या पुष्‍ठयर्थ कोणताही कागदोपत्री पुरावा प्रस्‍तुत प्रकरणी दाखल केलेला नाही. याही बाबीचा आधार मंचास जाबदारांनी तक्रारदारांना दूषित सेवा दिल्‍याच्‍या निष्‍कर्षावर येताना मिळतो.
6. प्रस्‍तुत प्रकरणी दाखल दामदुप्‍पट ठेवपावत्‍यांच्‍या सत्‍यप्रतींचे अवलोकन करता निकाल तारखेदिवशी या ठेवींच्‍या मुदती पूर्ण झाल्‍याचे दिसून येते. तक्रारदारांनी नि.59 अन्‍वये जो लेखी युक्तिवाद दाखल केलेला आहे. त्‍याचे अवलोकन करता या ठेवींवर त्‍यांना अद्यापी व्‍याज मिळाल्‍याचे दिसून येत नाही. सबब, सर्व ठेवींच्‍या मुदती पूर्ण झाल्‍याकारणाने व ठेवी दामदुप्‍पट असल्‍याकारणाने या ठेवींतील मुदतीनंतर मिळणा-या रकमा मुदत संपल्‍याच्‍या दुस-या दिवशीपासून 10 टक्‍के व्‍याजदराने मंजूर करण्‍यात येत आहेत. हे व्‍याजदर मंजूर करीत असताना गुंतविलेल्‍या रकमांची मागणी करुनही ती न देवून पतसंस्‍थेने तक्रारदारांना दूषित सेवा पुरविल्‍याची बाब लक्षात घेणेत आलेली आहे.
प्रस्‍तुत प्रकरणातील अंतिम आदेशामध्‍ये ठेव पावत्‍या मंजूर करीत असताना ठेवपावत्‍यांचे क्रमांक नमूद करण्‍यात येत आहेत.
तक्रारअर्जातील टायटलवरुन सर्व तक्रारदार हे एकाच कुटुंबातील असल्‍याचे दिसून येते. ही बाब देखील ठेवींतील रकमा मंजूर करताना लक्षात घेणेत आलेली आहे.
सबब, मंचाचा आदेश की,
आदेश
1. यातील जाबदार पतसंस्‍था व पतसंस्‍थेतर्फे अधिकृत प्रतिनिधी यांनी तक्रारदारांना दामदुप्‍पट ठेव पावती क्र.231 मधील रक्‍कम रु.40,000/- (अक्षरी रुपये चाळीस हजार फक्‍त) दि.29/6/2010 पासून संपूर्ण रकमेची फेड होईपर्यंत द.सा.द.शे.10 टक्‍के व्‍याजदराने अदा करावी.
2. यातील जाबदार पतसंस्‍था व पतसंस्‍थेतर्फे अधिकृत प्रतिनिधी यांनी तक्रारदारांना दामदुप्‍पट ठेव पावती क्र.241 मधील रक्‍कम रु.50,000/- (अक्षरी रुपये पन्‍नास हजार फक्‍त) दि.27/7/2010 पासून संपूर्ण रकमेची फेड होईपर्यंत द.सा.द.शे.10 टक्‍के व्‍याजदराने अदा करावी.
3. यातील जाबदार पतसंस्‍था व पतसंस्‍थेतर्फे अधिकृत प्रतिनिधी यांनी तक्रारदारांना दामदुप्‍पट ठेव पावती क्र.271 मधील रक्‍कम रु.36,000/- (अक्षरी रुपये छत्‍तीस हजार फक्‍त) दि.1/11/2011 पासून संपूर्ण रकमेची फेड होईपर्यंत द.सा.द.शे.10 टक्‍के व्‍याजदराने अदा करावी.
4. यातील जाबदार पतसंस्‍था व पतसंस्‍थेतर्फे अधिकृत प्रतिनिधी यांनी तक्रारदारांना दामदुप्‍पट ठेव पावती क्र.276 मधील रक्‍कम रु.28,000/- (अक्षरी रुपये अठ्ठावीस हजार फक्‍त) दि.10/11/2011 पासून संपूर्ण रकमेची फेड होईपर्यंत द.सा.द.शे.10 टक्‍के व्‍याजदराने अदा करावी.
5. यातील जाबदार पतसंस्‍था व पतसंस्‍थेतर्फे अधिकृत प्रतिनिधी यांनी तक्रारदारांना दामदुप्‍पट ठेव पावती क्र.290 मधील रक्‍कम रु.24,000/- (अक्षरी रुपये चोवीस हजार फक्‍त) दि.14/2/2012 पासून संपूर्ण रकमेची फेड होईपर्यंत द.सा.द.शे.10 टक्‍के व्‍याजदराने अदा करावी.
6. यातील जाबदार पतसंस्‍था व पतसंस्‍थेतर्फे अधिकृत प्रतिनिधी यांनी तक्रारदारांना दामदुप्‍पट ठेव पावती क्र.200 मधील रक्‍कम रु.62,000/- (अक्षरी रुपये बासष्‍ट हजार फक्‍त) दि.11/10/2009 पासून संपूर्ण रकमेची फेड होईपर्यंत द.सा.द.शे.10 टक्‍के व्‍याजदराने अदा करावी.
7. यातील जाबदार पतसंस्‍था व पतसंस्‍थेतर्फे अधिकृत प्रतिनिधी यांनी तक्रारदारांना शारिरिक, मानसिक त्रासापोटी व तक्रारअर्जाचे खर्चापोटी म्‍हणून रक्‍कम रु.2,000/- (अक्षरी रुपये दोन हजार फक्‍त) अदा करावेत.
8. वर नमूद आदेशांची अंमलबजावणी जाबदार पतसंस्‍थेने दि.23/07/2012 पर्यंत न केल्‍यास तक्रारदार त्‍यांचेविरुध्‍द ग्राहक संरक्षण कायद्यातील तरतुदी अंतर्गत प्रकरण दाखल करु शकतील.
सांगली
दिनांक: 08/06/2012
(गीता सु.घाटगे) (अनिल य.गोडसे)
सदस्‍या अध्‍यक्ष
जिल्‍हा मंच, सांगली जिल्‍हा मंच, सांगली.
