निकालपत्र
निकाल दिनांक – २७/०२/२०२०
(द्वारा मा. अध्‍यक्ष : श्री. विजय चंद्रलाल प्रेमचंदानी)
___________________________________________________________
१. तक्रारदाराने ग्राहक संरक्षण कायदा १९८६ कलम १२ अंतर्गत तक्रार दाखल केलेली आहे.
२. तक्रारदाराने तक्रारीत असे कथन केलेले आहे की, तक्रारदार ही कायमची अहमदनगर येथील रहिवासी असुन सामनेवाले यांचा अमेय स्किन अॅण्‍ड लेझर सेंटर या नावाने वैद्यकीय व्‍यवसाय आहे. सामनेवाले यांनी अहमदनगर शहरामध्‍ये आपल्‍या अॅडव्‍हॉन्‍स टेक्‍नॉलॉजी बाबत अनेक ठिकाणी जाहीराती केल्‍या त्‍यानुसार सामनेवाले यांचे दवाखान्‍याची पाटी पाहुन तक्रारदार सामनेवाले यांच्‍या दवाखान्‍यामध्‍ये आले असतांना सामनेवाले यांनी तक्रारदाराला सांगितले की, अहमदनगरमध्‍ये प्रथमच अॅडव्‍हॉन्‍स टेक्‍नॉलॉजी जगातील सर्वोत्‍तम डायोड हेअर रिमोअल लेसरद्वारे स्‍त्री त्‍वचारोग तज्ञांच्‍या मार्गदर्शनात स्‍त्री, पुरूष चेहरा व शरीरावरील अनावश्‍यक केस अतिजलद व वेदना रहीत कायमचे आम्‍ही घालवितो असे सांगून तक्रारदारास सामनेवाले यांची सदरील ट्रिटमेंट प्रवृत्‍त केले. सामनेवाले यांनी तक्रारदारास काही औषधे लिहून दिली व प्रिस्‍क्रीप्‍शन लिहून दिले. सामनेवाले यांनी तक्रारदाराला लेझर ट्रिटमेंट देण्‍यासाठी देणेसाठी वेळोवेळी बोलविले. त्‍यानुसार तक्रारदार दिनांक ०४-०५-२०१५ नंतर वेळोवेळी सामनेवाले यांच्‍याकडे गेल्‍या. दरम्‍यानचे काळात सामनेवाले यांनी तक्रारदारास हार्मोनल टेस्‍ट करण्‍यास सांगितले. तक्रारदार यांनी डॉक्‍टर कासवा यांच्‍याकडे सदरच्‍या टेस्‍ट केल्‍या. सदरच्‍या टेस्‍ट या नॉर्मल आल्‍या. सदर झालेल्‍या टेस्‍टबरोबर सोनोग्राफी देखील करण्‍याचा सल्‍ला देण्‍यात आला. त्‍यानुसार तक्रारदार यांनी सोनोग्राफी टेस्‍ट देखील केल्‍या त्‍यानुसार तक्रारदारास सामनेवाले यांनी वेगवेगळ्या टेस्‍ट नंतर सहा सिटींग लेझर ट्रिटमेंटसाठी करण्‍याचा सल्‍ला दिला. त्‍यानुसार तक्रारदारास केवळ लेझर ट्रिटमेंटसाठी व सामनेवालेने सिटींगसाठी एकुण रक्‍कम रूपये ३२,०००/- अधिक रूपये ४,०००/- अशा पावत्‍या दिलेल्‍या आहेत. तक्रारदार ही एक वर्ष सामनेवालेकडे उपचार घेत होती. दिनांक १९-११-२०१६ रोजी ट्रिटमेंट घेतल्‍यानंतर तक्रारदार सामनेवाले यांच्‍याकडे आली असतांना सामनेवालेने तक्रारदारास तिच्‍या चेह-यावर आलेले केस कमी करण्‍यासाठी दिलेल्‍या ट्रिटमेंटमध्‍ये काही फरक होत नाही, असे लक्षात आल्‍यानंतर केवळ एक क्रिम तक्रारदारास लिहून दिली व सांगितले की, ही क्रिम लावुन पाहा त्‍यानंतर काय करायचे ते पाहू. त्‍यानंतर तक्रारदारास सामनेवाले यांनी विविध टेस्‍ट करावयाला लावल्‍या होत्‍या व आहे. तक्रारदार सामनेवालेकडे दिनांक १९-११-२०१६ नंतर आठ दिवसाने आल्‍यानंतर तक्रारदाराच्‍या चेह-यावरील पुर्वी असलेली नाजुक लव राट झाल्‍याचे व वाढ झाल्‍याचे लक्षात आलेबाबत तक्रारदार यांनी सामनेवालेकडे सांगितले. सामनेवाले तक्रारदारावर चिडले आणि घरी जा आणि ब्‍लेडने चेहरा क्लिन कर, याशिवाय तुला कोणताही पर्याय नाही. सामनेवालेने तक्रारदाराची फसवणुक केली व योग्‍यरितीने ट्रिटमेंट दिली नाही व रक्‍कम रूपये ४०,०००/- खर्च झाले. सदर खर्चाची रक्‍कम मिळणेकरीता तक्रारदाराने सामनेवाले यांना दिनांक १३-१२-२०१६ रोजी वकिलामार्फत नोटीस पाठविली. दिनांक १७-१२-२०१६ रोजी सामनेवालेने तक्रारदाराला नोटीसीचे खोटे उत्‍तर पाठविले. सामनेवालेने तक्रारदाराला दुषीत सेवा देवून चुकीचे उपचार केले असल्‍याने तक्रारदाराने सदर तक्रार मंचासमक्ष दाखल केलेली आहे.
३. तक्रारदाराने तक्रारीत अशी मागणी केली आहे की, सामनेवालेने तक्रारदाराला केलेल्‍या चुकीचे उपचाराबद्दल नुकसान भरपाई व खर्चापोटी रक्‍कम रूपये ५,००,०००/- तक्रारदारास देण्‍याचा आदेश व्‍हावा, तसेच तक्रारदाराला तक्रार अर्जाचा खर्च देण्‍यात यावा, अशी विनंती केली आहे.
४. तक्रारदाराची तक्रार स्विकृत करून सामनेवाले यांना नोटीस काढण्‍यात आली. सामनेवाले प्रकरणात हजर झाले व निशाणी १० वर त्‍यांचा खुलासा सादर केला. सामनेवालेने त्‍याच्‍या खुलाश्‍यात असे कथन केले आहे की, तक्रारदाराने तक्रारीत लावलेले आरोप खोटे असुन नाकबुल आहे. सामनेवालेने तक्रारदाराच्‍या संपुर्ण चेह-यावर व हनुवटीवर दाट, जाड व काळे केस होते. तिला ट्रिटमेंट सुरू करण्‍यापुर्वी ज्‍या आवश्‍यक वैद्यकीय चाचण्‍या कराव्‍या लागतात व त्‍यानंतर ट्रिटमेंट सुरू करावी लागते. त्‍या सर्व चाचण्‍या म्‍हणजे पेशंटची सोनोग्राफी, हर्मोनल टेस्‍ट, क्लिनीकल हिस्‍ट्री व पेशंटची वैयक्तिक तपासणी या सर्व गोष्‍टी सामनेवाले हिने संपुर्णपणे करून घेतल्‍या. तक्रारदाराची टेस्‍ट केल्‍यानंतर तिला PCOD (Polycystic Overian Disease) असल्‍याचे निदर्शनास आले. सदर आजारात पेशंटच्‍या शरीरात हर्मोनल इम्‍बॅलेन्‍स असल्‍यामुळे अनावश्‍यक जागी जाड, काळे व घनदाट केस स्‍त्रीयांना येतात. सदर केस काढण्‍यासाठी सर्वमान्‍य अशी लेसर ट्रिटमेंट असल्‍यामुळे सर्व डॉक्‍टरांमार्फत दिली जाते. सामनेवालेने त्‍याबाबतची संपुर्ण कल्‍पना दिली. त्‍यानंतर सामनेवाले हिच्‍याकडे उपलब्‍ध असलेली सर्वमान्‍य अत्‍याधुनिक मशिनरी ल्‍युमिनीस मार्फत तक्रारदारावर उपचार सुरू केले व सदर उपचार देण्‍यापुर्वी त्‍याबाबत तक्रारदारास संपुर्ण कल्‍पना देण्‍यात आलेली होती. बाह्य उपचाराबरोबरच हर्मोनल बॅलेन्‍स राहावा म्‍हणुन तिला औषधे दिली. अशा प्रकारच्‍या पेशंटला ट्रिटमेंट देताना अनेक सिटींग कराव्‍या लागतात व किती सिटींग कराव्‍या लागतील हे प्रत्‍येक पेंशटच्‍या आजाराच्‍या स्‍वरूपावर अवलंबुन असते. तक्रारदाराचे हर्मोनल इम्‍बॅलेन्‍स पाहता सामनेवाले हिने सह सिटींगचे रूपये ६,०००/- फी ठरवलेली होती. तक्रारदाराने कधीही एकरकमी पैस सामनेवाले यांना दिले नाही. तसेच झालेल्‍या सहा सिटींगमध्‍येही दिलेले नाही. सदर ट्रिटमेंटद्वारे फक्‍त अनावश्‍यक ठिकाणच्‍या केसांची वाढ ही मर्यादित करता येते. परंतु ती संपुर्णपणे नाहिसे करण्‍याचे तंत्रज्ञान जगातही उपलब्‍ध नाही. त्‍याबाबत सामनेवालेने तक्रारदारास १०० टक्‍के अनावश्‍यक ठिकाणी येणारे केस घालवुन देईल अशी खात्र व भरवसार देण्‍याचे कोणतेही कारण नाही व असा कोणताही भरवसा सामनेवालेनी तक्रारदारास दिलेला नव्‍हता. केसांची वाढ कमी होणे हे पेशंटच्‍या हर्मोनल इम्‍बॅलेन्‍स वर अवलंबुन असते. तसेच त्‍यावर नियंत्रण करण्‍यासाठी सामनेवाले हिने Tab Gineet ही सर्वमान्‍य गोळी तक्रारदाराला दिली व तिला जादा ट्रिटमेंटची आवश्‍यकता होती, त्‍याबाबत तिला कल्‍पना देऊन व तिने सहा ट्रिटमेंटचे पैसे दिलेली असतानाही सामनेवाले हिने तिला एकुण नऊ ट्रिटमेंट दिल्‍या व पुढेही तिला ट्रिटमेंटची आवश्‍यकता आहे, सांगितले. परंतु तक्रारदार ही नऊ ट्रिटमेंटनंतर सामनेवालेकडे आली नाही. त्‍यामुळे उर्वरीत ट्रिटमेंटचे पेसे देऊ लागु नये म्‍हणुन खोटी तक्रार मंचासमक्ष दाखल केली आहे. सदर तक्रार खोटी व बनावट स्‍वरूपाची असल्‍याने तक्रारदाराची तक्रार खारीज करण्‍यात यावी, अशी विनंती करण्‍यात अलेली आहे.
५. तक्रारदाराने दाखल केलेली तक्रार, शपथपत्र, दस्‍तऐवज, सामनेवाले यांचा जबाब, शपथपत्र, दस्‍तऐवज तसेच तक्रारदाराचा लेखी युक्तिवाद व उभयपक्षांतर्फे केलेला तोंडी युक्तिवाद यावरून न्‍यायनिर्णयासाठी खालील मुद्दे विचारात घेण्‍यात येतात.
अ.नं. | मुद्दे | निष्‍कर्ष |
(१) | तक्ररादार हे सामनेवाले यांचे ग्राहक आहेत काय ? | होय |
(२) | सामनेवालेने तक्रारदाराप्रती अनुचित व्‍यापारी प्रथेचा अवलंब केला आहे काय ? | होय |
(३) | आदेश काय | अंतिम आदेशा प्रमाणे |
मुद्दा क्र.१ -
६. तक्रारदार यांनी सामनेवाले यांच्‍याकडुन चेह-यावरती असलेले अनावश्‍यक केस कमी करण्‍याकरीता उपचार घेतले होते, ही बाब तक्रारदाराने निशाणी ५ वर दाखल दस्‍त तसेच सामनेवालेने दाखल जबाबामध्‍ये मान्‍य केलेली असल्‍याने तक्रारदार हे सामनेवालेचे ग्राहक आहे, असे सिध्‍द होते. सबब मुद्दा क्रमांक १ चे उत्‍तर होकारार्थी नोंदविण्‍यात येत आहे.
मुद्दा क्र.२ -
७. सामनेवालेने त्‍याच्‍या जबाबात असे नमुद केले आहे की, तक्रारदाराचे केसांसंदर्भात उपचार सुरू करण्‍याचे पुर्वी आवश्‍यक क्लिनीकल हिस्‍ट्री व पेशंटची सोनोग्राफी टेस्‍ट व इतर तपासण्‍या करण्‍यात आलेल्‍या होत्‍या. त्‍या तपासणीत तक्रारदाराला PCOD (Polycystic Overian Disease) असल्‍याचे निदर्शनास आले होते. या संदर्भात सामनेवालेने कोणतेही दस्‍तऐवज पुरावा सादर केलेला नाही. तसेच सामनेवालेने तक्रारदाराची लेझर ट्रिटमेंट सुरे करण्‍याचा पुरावा आणि Tab Gineet ही गोळी देण्‍याच्‍या पुर्वी तक्रारदाराला संपुर्ण माहिती दिली होती, या संदर्भातही कोणताच ठोस पुरावा सादर केला नाही. सामनेवाले डॉक्‍टर असुन रूग्‍णावर उपचार करण्‍याचे पुर्वी त्‍याची संमती घेणे आवश्‍यक आहे, तसे संमती पत्र त्‍यांनी रूग्‍णाला किंवा त्‍याचे नातेवाईकांना त्‍या संदर्भात असलेली सुचनाही देणे आवश्‍यक आहे. सदर बाब सामनेवालेने केली होती किंवा नाही या संदर्भात सामनेवालेने कोणतेही दस्‍तऐवज पुरावा सादर केलेला नाही. याउलट युक्तिवादात वकिलांनी मंचाने सदर बाबी वरून प्रकरणात चौकशी करतांना त्‍यांनी दिनांक १५-०१-२०२० रोजी महत्‍वाचे दस्‍तऐवज दाखल करावयाचे म्‍हणुन अर्ज सादर केला. सदर अर्ज मंजुर करूनसुध्‍दा सामनेवालेने त्‍या संदर्भात कोणताही दस्‍तऐवज पुरावा सादर केला नाही. सामनेवालेने तक्रारदाराचा उपचार करण्‍याचा पुरावा त्‍यामध्‍ये हार्मोन्‍सचे इन्‍बॅलन्‍सची सुना देणे आवश्‍यक होते. मात्र तसे न करता तक्रारदाराचे उपचार सुरू केले व सामनेवालेचे निशाणी ५ वर दाखल प्रिस्‍क्रीप्‍शनची पडताळणी करतांना असे दिसुन आले की, त्‍यात ‘अहमदनगरमध्‍ये प्रथमच अॅडव्‍हान्‍स टेक्‍नॉलॉजी जगातील सर्वोत्‍तम डायोड हेअर रिमूव्‍हल लेसरद्वारे स्‍त्री त्‍वचारोगातज्ञांच्‍या मार्गदर्शनांत स्‍त्री, पुरूष चेहरा व शरीरावरील अनावश्‍यक केस अतिजलद व वेदनारहीत कायमचे घालविणे.’ असे उपलब्‍ध सुविधा मध्‍ये नमुद आहे. याचा अर्थ सामनेवालेने तक्रारदाराला तिचे हनुवटीवर असलेले अनावश्‍यक केस कायमस्‍वरूपी काढण्‍याचे आश्‍वासन दिले होते, ही बाब सिध्‍द होते. परंतु त्‍याची सहा सिटींग केल्‍यानंतरही त्‍याचेमध्‍ये काही फरक पडला नाही, ही बाब तक्रारदाराने निशाणी ५ वर दाखल छायाचित्राच्‍या प्रतिंवरून दिसुन येते व सामनेवालेने त्‍याचे जबाबात ही बाब मान्‍य केली आहे. सामनेवालेने पुढे त्‍याच्‍या जबाबातही असेही मान्‍य केलेले आहे की, सदरील ट्रिटमेंटने फक्‍त अनावश्‍यक ठिकाणच्‍या केसांची वाढ ही मर्यादित करता येते. परंतु ती संपुर्णपणे नाहिसे करण्‍याचे तंत्रज्ञान जगातही उपलब्‍ध नाही. मंचाचे असे निदर्शनास येते की, जर सामनेवालेना माहित होते की, अनावश्‍यक ठिकाणच्‍या केसांची वाढ संपुर्णपणे नाहिसे करण्‍याचे तंत्रज्ञान जगातही उपलब्‍ध नाही, तर त्‍यांच्‍या प्रिस्‍क्रीप्‍शनमध्‍ये शरीरावरील अनावश्‍यक केस संपुर्णपणे काढण्‍याची सुविधेबाबत नमुद कसा केला आहे. याचा अर्थ तक्रारदाराला प्रलोभन देऊन त्‍याचे उपचार घेण्‍यासाठी प्रवृत्‍त केले होते. सदर बाब सामनेवालेची तक्रारदाराप्रती अनुचित व्‍यापारी प्रथेचा अवलंब केला आहे, असे सिध्‍द होते. सबब मुद्दा क्र.२ चे उत्‍तर होकारार्थी नोंदविण्‍यात येत आहे.
मुद्दा क्र.३ -
८. मुद्दा क्र.१ व २ च्‍या विवेचनावरून खालीलप्रमाणे आदेश पारीत करण्‍यात येत आहे. तसेच तक्रारदाराला उपचारानंतर झालेला त्रास व तिचे वय, शिक्षण ग्राह्य धरून खालीलप्रमाणे अंतीम आदेश पारीत करण्‍यात येत आहे.
अंतीम आदेश
१. तक्रारदाराची तक्रार अंशतः मंजुर करण्‍यात येत आहे. २ सामनेवाले यांनी तक्रारदाराप्रती अनुचित व्‍यापारी प्रथेचा अवलंब केला म्‍हणुन रक्‍कम रूपये २,००,०००/- (अक्षरी दोन लाख) ची नुकसान भरपाई तक्रारदाराला द्यावी. ३. सामनेवाले यांनी तक्रारदाराला सदर तक्रार अर्जाचा खर्च रक्‍कम रूपये ५,०००/- (अक्षरी पाच हजार) द्यावा. ४. वर नमूद आदेशाची पुर्तता सामनेवाले यांनी आदेशाची प्रत मिळण्‍यापासून ३० दिवसाच्‍या आत करावी. ५. या आदेशाची प्रथम प्रत उभय पक्षकार यांना निःशुल्‍क देण्‍यात यावी. ६. ‘’ब’’ व ‘’क’’ फाईल परत करावी. |
