नि.नं. १७
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सांगली यांचेसमोर
मा.अध्‍यक्ष – अनिल य.गोडसे
मा.सदस्‍या - श्रीमती गीता घाटगे
ग्राहक तक्रार अर्ज क्र. २२६७/२००९
----------------------------------------------
तक्रार नोंद तारीख – २०/११/२००९
तक्रार दाखल तारीखः – २५/११/२००९
निकाल तारीखः - २०/०९/२०११
----------------------------------------------
श्रीमती शकुंतला मल्‍लाप्‍पा फुलारी
वय व. ६०, धंदा – घरकाम
रा.उदगांव वेस, मिरज, ता.मिरज, जि.सांगली .... तक्रारदार
विरुध्‍द
१. चंद्रसेना स्‍फुर्ती को.ऑप.क्रे.सोसा.लि.मिरज
ता.मिरज जि. सांगली
२. श्री आप्‍पासो पिराप्‍पा केरीपाळे
व.व. सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.डोणगे गल्‍ली, मिरज, ता.मिरज, जि.सांगली
३. श्री महादेव रामचंद्र झेंडे
व.व. सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.रामराणा, बुधवार पेठ, वैरण बाजारजवळ,
मिरज, ता.मिरज, जि.सांगली
४. श्री सहदेव रामचंद्र झेंडे
व.व. सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.भारतभीम, ६२६४, छत्रे तालीम गल्‍ली,
बुधवार पेठ, मिरज, ता.मिरज, जि.सांगली
५. श्री प्रकाश भाऊसो पाटील
व.व. सज्ञान, धंदा – शेती
रा.सोनी, ता.मिरज, जि.सांगली
६. श्री कुमार रामचंद्र रावळ
व.व. सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.नांदणीकर गल्‍ली, मंगळवार पेठ,
मिरज, ता.मिरज, जि.सांगली
७. श्री देवाप्‍पा कल्‍लाप्‍पा रुकडे
व.व. सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.जैन गल्‍ली, मंगळवार पेठ,
मिरज, ता.मिरज, जि.सांगली
८. श्री बाबासो मारुती सपकाळ
व.व. सज्ञान, धंदा – शेती
रा.विजयनगर (म्‍हैसाळ), ता.मिरज, जि.सांगली
९. श्री प्रभाकर बळवंत साळुंखे
व.व. सज्ञान, धंदा – व्‍यापार
रा.शासकीय विश्रामगृहासमोर, पंढरपूर रोड,
मिरज, ता.मिरज, जि.सांगली
१०. श्री संभाजी शिवाप्‍पा मेंढे
व.व. सज्ञान, धंदा – शेती
रा.गोवे मळा, वखारभाग,
मिरज, ता.मिरज, जि.सांगली
११. सौ सुमन आप्‍पासो कांबळे
व.व. सज्ञान, धंदा – घरकाम
रा.नवजीवन कॉलनी, तृप्‍ती निवास, डॉ डोर्ले शेजारी
मिरज, ता.मिरज, जि.सांगली
१२. सौ महादेवी बाबूराव सिंदुरे
व.व. सज्ञान, धंदा – घरकाम
रा.रामलक्ष्‍मी निवास, कुपवार रोड,
अल्‍फोन्‍सा स्‍कूलजवळ,मिरज, ता.मिरज, जि.सांगली
१३. श्री ज्ञानू सुभाना पाटील
व.व. सज्ञान, धंदा – शेती
रा.सलगरे ता.मिरज, जि.सांगली ..... जाबदार
तक्रारदार तर्फेः +ìb÷. श्री के.सी.दुधगांवे
जाबदार क्र.१ ते १३ – अधिकृत प्रतिनिधी
नि का ल प त्र
द्वारा- मा. सदस्‍या- गीता घाटगे
१. प्रस्‍तुत प्रकरणातील जाबदार सोसायटीने मुदत ठेवी अन्‍वये गुंतविलेल्‍या रकमा परत दिल्‍या नाहीत म्‍हणून तक्रारदारांनी सदरहू तक्रार अर्ज दाखल केला आहे. याबाबत थोडक्‍यात हकीकत अशी की, तक्रारदार यांनी जाबदार चंद्रसेना स्‍फुर्ती को.ऑप.क्रे.सोसा.लि.मिरज, ता.मिरज जि. सांगली (ज्‍यांचा उल्‍लेख यापुढे ‘सोसायटी’ असा केला जाईल) यांचेकडे ठेवी अन्‍वये रकमा गुंतविलेल्‍या होत्‍या. यातील सर्व ठेवींच्‍या मुदती पूर्ण झाल्‍या आहेत. तक्रारदारांनी गुंतविलेल्‍या रकमांची सोसायटीकडे मागणी केली असता सोसायटीने ती देण्‍यास नकार दिला अशी तक्रारदारांची तक्रार आहे. सबब, आपल्‍याला रकमा देवविण्‍यात याव्‍यात अशी तक्रारदारांनी विनंती केली आहे. तक्रारदारांनी तक्रार अर्जाचे पुष्‍टयर्थ प्रतिज्ञापत्र व नि.५ अन्‍वये एकूण १५ कागदपत्रे मंचापुढे दाखल केली आहेत.
२. जाबदार क्र.१ ते १३ यांचे वतीने पतसंस्‍थेचे सेक्रेटरी प्रस्‍तुत प्रकरणी हजर झाले. जाबदार क्र.१ ते १३ यांचे वतीने सदरहू प्रकरण चाल‍वणेकरिता पतसंस्‍थेच्‍या संचालक मंडळाच्‍या दि.१५/५/२०१० च्‍या सभेतील ठरावाचा लागूपुरता उतारा त्‍यांनी प्रस्‍तुत प्रकरणी नि.१०/१ अन्‍वये दाखल केला. व या ठरावाच्‍या अनुषंगे पतसंस्‍थेतर्फे सेक्रेटरी यांनी जाबदार क्र.१ ते १३ यांचे वतीने लेखी म्‍हणणे प्रस्‍तुत प्रकरणी दाखल केले. त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यामध्‍ये त्‍यांनी जाबदार क्र.२ ते १३ व तक्रारदार यांचेमध्‍ये ग्राहक व मालक असे नाते प्रस्‍थापित होवू शकत नाही असा आक्षेपाचा मुद्दा उपस्थित केला. तसेच सदरहू पतसंस्‍थेच्‍या नावापुढे लिमिटेड असे नमूद केले असल्‍याकारणाने ती मर्यादित पतसंस्‍था आहे, त्‍यामुळे या पतसंस्‍थेच्‍या संचालकांची जबाबदारी ही त्‍यांनी घेतलेल्‍या भागा(शेअर) पुरतीच मर्यादित असल्‍याने तक्रारदारांच्‍या ठेवीची अमर्यादित जबाबदारी जाबदार क्र.२ ते १३ यांची होवू शकत नाही असे जाबदारांनी म्‍हणणे मांडले आहे. जाबदारांनी त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यामध्‍ये तक्रारदारांनी ठेवींची मागणी सहकार न्‍यायालयात करणे आवश्‍यक होते असाही आक्षेपाचा मुद्दा उपस्थित करुन याबाबत प्राथमिक मुद्दा काढून त्‍याअनुषंगे तक्रारअर्ज फेटाळणेत यावा अशी विनंती केली आहे. जाबदार पुढे असेही नमूद करतात की, सदरहू पतसंस्‍थेमधील रक्‍कम ही जाबदारांनी अन्‍य बॅंकांमध्‍ये गुंतविली होती, व यातील एक बॅंक अवसायानात गेली तर दुस-या बॅंकेवर प्रशासक नेमण्‍यात आले. त्‍यामुळे जाबदारांनाच त्‍यांच्‍या रकमा मिळण्‍यास विलंब होत आहे. आणि या कारणांमुळे त्‍यांची इच्‍छा असून देखील त्‍यांना तक्रारदारांची रक्‍कम परत करण्‍यास अडचण येत आहे. या जाबदारांनी आतापर्यंत अनेक ठेवींतील रकमा परत केलेल्‍या आहेत. या पतसंस्‍थेचा कारभार हा अत्‍यंत पारदर्शक आहे असेही या जाबदारांचे म्‍हणणे आहे. आणि या सगळयांचा विचार करता जाबदारांनी तक्रारदारांना कोणत्‍याही प्रकारची दूषित सेवा दिली नाही असेही जाबदारांनी त्‍यांचे म्‍हणणे मांडले आहे. जाबदारांनी त्‍यांचे म्‍हणण्‍यामध्‍ये सदरहू तक्रार ही गुंतागुंत स्‍वरुपाची असल्‍याकारणाने सदरहू तक्रारअर्ज या मंचापुढे चालण्‍यास पात्र नाही असाही आक्षेप घेतला आहे आणि म्‍हणून तक्रारदारांचा तक्रारअर्ज खर्चासह नामंजूर करणेत यावा अशी विनंती त्‍यांचे म्‍हणण्‍यामध्‍ये केली आहे. तसेच तक्रारदारांनी योग्‍य त्‍या न्‍यायालयातून सर्टिफिकेट प्राप्‍त केल्‍यानंतर सदरहू जाबदार पतसंस्‍था तक्रारदारांची रक्‍कम दरमहा काही प्रमाणात अदा करणेस तयार असल्‍याचेही जाबदारांनी नमूद केले आहे. म्‍हणण्‍याचे पुष्‍टयर्थ जाबदारांनी प्रतिज्ञापत्र दाखल केले आहे.
३. जाबदारांनी त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यामध्‍ये सदरहू तक्रारअर्ज गुंतागुंत स्‍वरुपाचा असल्‍याकारणाने या मंचाच्‍या कार्यक्षेत्रामध्‍ये येत नाही असा मुद्दा उपस्थित केला आहे. या अनुषंगे मंचास प्रस्‍तुत प्रकरणी एक बाब स्‍पष्‍ट करावी असे वाटते ती म्‍हणजे सदरहू प्रकरणी केवळ दुषीत सेवेचाच मुद्दा अंतर्भूत आहे. त्‍यामुळे सदरहू तक्रारअर्ज या मंचाच्‍या कार्यक्षेत्रामध्‍ये येतो असे मंचाचे स्‍पष्‍ट मत आहे. जाबदारांनी तक्रारदार हे पतसंस्‍थेचे ग्राहक होवू शकत नाही असाही प्राथमिक मुद्दा काढणेची विनंती त्‍यांचे म्‍हणण्‍यामध्‍ये केली आहे. परंतु प्रस्‍तुत प्रकरणी एक बाब लक्षात घेणे अत्‍यंत महत्‍वाचे आहे आणि ती म्‍हणजे तक्रारदारांनी त्‍यांची रक्‍कम पतसंस्‍थेमध्‍ये ठेवींच्‍या स्‍वरुपामध्‍ये गुंतविलेली आहे, त्‍यावर त्‍यांना पतसंस्‍थेमार्फत व्‍याजही दिले जाते. म्‍हणजेच प्रस्‍तुत प्रकरणी तक्रारदार व जाबदार यांच्‍यात सेवा घेणारा व सेवा पुरवठेदार असे नाते निर्माण होवून पर्यायाने तक्रारदार हे पतसंस्‍थेचे ग्राहक होतात असे मंचाचे स्‍पष्‍ट मत असल्‍याने जाबदारांचा हाही आक्षेपाचा मुद्दा तथ्‍यहीन ठरतो असा मंचाचा निष्‍कर्ष निघतो.
मात्र तक्रार अर्जात तक्रारदार यांनी सर्व संचालकाविरुध्‍द आदेश करावा अशी केलेली मागणी याचा विचार करता तक्रारदार यांची रक्‍कम देण्‍यास जाबदार पतसंस्‍थेबरोबरच सर्व संचालक वैयक्तिक व संयुक्तिक जबाबदार राहतील किंवा कसे हा मुददा उपस्थित होतो. या मुद्याच्‍या अनुषंगाने सन्‍मा. मुंबई उच्‍च न्‍यायालयाच्‍या औरंगाबाद खंडपीठाने रिट पिटीशन नं. ५२२३/०९ सौ.वर्षा इसाई विरुध्‍द राजश्री चौधरी या कामी दिनांक २२ डिसेंबर २०१० रोजी जो निर्णय दिला आहे. त्‍याचे अवलोकन करता त्‍यामध्‍ये पुढील प्रमाणे निष्‍कर्ष काढल्‍याचे दिसून येते. However, So far as members of the managing committee/directors are concerned, they stand on different footing and unless the procedure prescribed under the special enactment i.e. Maharashtra co. op. societies act 1960 is followed and unless the liability is fixed against them they cannot be held responsible in respect of payment of any dues recoverable from the society.
सन्‍मा. उच्‍च न्‍यायालयाने वर दिलेल्‍या या निष्‍कर्षाचा विचार करता तक्रारदारांनी महाराष्‍ट्र सहकार कायदयातील कलम ८८ अन्‍वये चौकशी होऊन सर्व संचालकांना जबाबदार धरुन त्‍यांचे दायित्‍व निश्चित केल्‍याबाबत कोणताही पुरावा दाखल केलेला नाही. ही बाब प्रस्‍तुत प्रकरणी लक्षात घेणे अत्‍यंत महत्‍वाचे असल्‍याचे मंचास वाटते आणि म्‍हणून जाबदार क्र. २ ते १३ यांना पुराव्‍या अभावी तक्रारदाराची रक्‍कम देण्‍यास संयुक्तिक अथवा वैयक्तिकरित्‍या जबाबदार धरता येणार नाही असा मंचाचा निष्‍कर्ष निघतो व पर्यायाने रकमेची मागणी करुनही ती न देवून पतसंस्‍थेने तक्रारदारांना दूषित सेवा दिल्‍याने ज्‍या पतसंस्‍थेमध्‍ये ठेव गुंतविलेली आहे, ती पतसंस्‍थाच तक्रारदाराच्‍या ठेवीसाठी सर्वस्‍वी जबाबदार ठरते असाही मंचाचा निष्‍कर्ष निघतो.
वर नमूद विवेचनामध्‍ये जाबदार क्र.२ ते १३ हे तक्रारदारांच्‍या ठेवीसाठी जबाबदार ठरत नाहीत असा निष्‍कर्ष निघाला असल्‍याकारणाने जाबदार क्र.२ ते १३ वतीने त्‍यांचे म्‍हणण्‍यामध्‍ये उपस्थित केलेल्‍या अन्‍य मुद्यांचा ऊहापोह या निकालपत्रात करण्‍यात येत नाही.
४. तक्रारदारांनी मुदत ठेव पावत्‍या क्र.३०९६ व ३०९७ मधील रकमांची मागणी प्रस्‍तुत प्रकरणी केली आहे. तथापि, सदरहू ठेव पावत्‍यांच्‍या सत्‍यप्रतींचे अवलोकन करता त्‍यावर “शाखा सलगरे” असा शिक्‍का असल्‍याचे आढळून येते. तक्रारदारांनी सदरहू शाखेस प्रस्‍तुत प्रकरणी जाबदार म्‍हणून सामील केलेले नाही. प्रस्‍तुत प्रकरणी तक्रारदारांच्‍या ठेवीतील रकमेस केवळ पतसंस्‍थेसच सर्वस्‍वी जबाबदार धरणेत आलेले आहे. अशा परिस्थितीत ज्‍या शाखेस जाबदार म्‍हणून सामील केले नाही त्‍या शाखेत गुंतविण्‍यात आलेली रक्‍कम सदरहू प्रकरणी मंजूर करणे योग्‍य व न्‍याय्य ठरणार नाही. सबब मुदत ठेव पावत्‍या क्र.३०९६ व ३०९७ मधील रकमांबाबत या निकालपत्रात कोणतेही आदेश करण्‍यात येत नाही. मात्र योग्‍य त्‍या शाखेस जाबदार म्‍हणून सामील करुन या ठेवीतील रकमांबाबत दाद मागणेची मुभा तक्रारदारांना राहील.
५. प्रस्‍तुत प्रकरणी मुदत ठेवींतील रकमांवर तक्रारदारांना काही कालावधीपर्यंतचे व्‍याज प्राप्‍त झाले आहे असे ठेवपावतीच्‍या मागील भागावरील नोंदीवरुन समजून येते. सबब या ठेवीतील रकमा व्‍याज मिळालेल्‍या दुस-या दिवशीपासून पावतीवर नमूद व्‍याजदराने मंजूर करण्‍यात येत आहेत.
सबब, मंचाचा आदेश की,
आदेश
१. यातील जाबदार पतसंस्‍था व पतसंस्‍थेतर्फे अधिकृत प्रतिनिधी यांनी तक्रारदारांना मुदत ठेव पावत्‍या क्र.३१६२, ३१६३, ३१६० व ३१६१ मधील प्रत्‍येकी रक्‍कम रु.१०,०००/- (दहा हजार फक्‍त) दि.१२/३/२००७ पासून संपूर्ण रकमेची फेड होईपर्यंत द.सा.द.शे.८ टक्‍के व्‍याजासह अदा करावी.
२. यातील जाबदार पतसंस्‍था व पतसंस्‍थेतर्फे अधिकृत प्रतिनिधी यांनी तक्रारदारांना मुदत ठेव पावती क्र.३१६४ मधील रक्‍कम रु.९,०००/- (नऊ हजार फक्‍त) दि. १२/३/२००७ पासून संपूर्ण रकमेची फेड होईपर्यंत द.सा.द.शे.८ टक्‍के व्‍याजासह अदा करावी.
३. यातील जाबदार पतसंस्‍था व पतसंस्‍थेतर्फे अधिकृत प्रतिनिधी यांनी तक्रारदारांना शारिरिक, मानसिक त्रासापोटी व तक्रारअर्जाचे खर्चापोटी म्‍हणून रक्‍कम रु.२,०००/- (दोन हजार फक्‍त) अदा करावेत.
४. वर नमूद आदेशांची अंमलबजावणी जाबदार पतसंस्‍थेने दि.५/११/२०११ पर्यंत न केल्‍यास तक्रारदार त्‍यांचेविरुध्‍द ग्राहक संरक्षण कायद्यातील तरतुदी अंतर्गत प्रकरण दाखल करु शकतील.
सांगली
दिनांकò: २०/०९/२०११
(गीता सु.घाटगे) (अनिल य.गोडसे÷)
सदस्‍या अध्‍यक्ष
जिल्‍हा मंच, सांगली. जिल्‍हा मंच, सांगली.
|ÉiÉ : iÉGòÉ®únùÉ®ú ªÉÉÆxÉÉ ½þÉiÉ{ÉÉä½ÉäSÉ/®úÊVÉ.{ÉÉä¹]õÉxÉä Ênù. / /२०११
VÉɤÉnùÉ®ú ªÉÉÆxÉÉ ½þÉiÉ{ÉÉä½þÉäSÉ/®úÊVÉ.{ÉÉä¹]õÉxÉä Ênù. / /२०११
