जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण न्‍यायमंच, धुळे.
ग्राहक तक्रार क्रमांक – १०४/२०११
तक्रार दाखल दिनांक – १८/०५/२०११
तक्रार निकाली दिनांक – १५/०५/२०१३
अरविंद शामराव चौधरी
उ.व. ५०, धंदा-
रा. स्‍टेशन रोड, धुळे. ................ तक्रारदार
विरुध्‍द
१) चेअरमन,
सहकार मित्र श्री. चंद्रकांत हरी बढे सर
अर्बन को. ऑप. क्रेडित सोसायटी लि.
वरणगांव, जि. जळगांव,
शाखा, दत्‍त मंदिर चौक, दत्‍त मंदीराच्‍या
वर, देवपूर, धुळे.
२) शाखा चेअरमन,
श्री. अशोक हरी बढे,
शाखा, दत्‍त मंदीर चौक, दत्‍त मंदीराच्‍या
वर, देवपूर, धुळे.
३) शाखा व्‍यवस्‍थापक,
श्री. विनोद पांडूरंग कांदेले,
शाखा, दत्‍त मंदीर चौक, दत्‍त मंदीराच्‍या
वर, देवपूर, धुळे.
४) संचालक – श्री. योगीराज शिवाजी मराठे,
शाखा, दत्‍त मंदीर चौक, दत्‍त मंदीराच्‍या
वर, देवपूर, धुळे.
५) संचालक – श्री. संदीप शंकरलाल संचेती,
शाखा, दत्‍त मंदीर चौक, दत्‍त मंदीराच्‍या
वर, देवपूर, धुळे.
६) संचालक – श्री. नरेंद्र दयाराम पाटील,
शाखा, दत्‍त मंदीर चौक, दत्‍त मंदीराच्‍या
वर, देवपूर, धुळे. ............ सामनेवाला
न्‍यायासन
(मा.अध्‍यक्षा – सौ.व्‍ही.व्‍ही. दाणी)
(मा.सदस्‍या – सौ.एस.एस.जैन)
उपस्थिती
(तक्रारदारा तर्फे – अॅड.एम.जी. देवळे)
(विरुध्‍दपक्ष तर्फे – अॅड.सौ.आर.आर. निकुंभ)
निकालपत्र
(दवाराः मा.सदस्‍या – सौ.एस.एस.जैन)
तक्रारदार यांनी सामनेवाला यांच्‍या पतसंस्‍थेत विविध योजनां अंतर्गत मुदत ठेव पावती व बचत खाते अन्‍वये गुंतवलेली रक्‍कम मागणी करुनही परत दिली नाही म्‍हणून त्‍यांनी प्रस्‍तुत तक्रार या मंचात दाखल केली आहे.
१. तक्रारदार यांची थोडक्‍यात अशी तक्रार आहे की, तक्रारदार यांनी सामनेवाला ‘सहकार मित्र श्री. चंद्रकांत हरी बढे सर अर्बन को. ऑप. क्रेडिट सोसायटी लि.’ (यापुढे संक्षीप्‍तेसाठी पतसंस्‍था असे संबोधण्‍यात येईल) या पतसंस्‍थेत मुदत ठेव पावती व बचत खाते अंतर्गत असे एकूण रक्‍कम रू.५,८०,५२१/- गुंतविले होते. त्‍याचा तपशील खालील प्रमाणे आहे.
अ.क्र. |
मुदत ठेव पावती नं. |
ठेव ठेवल्‍याची तारीख |
मुदत संपल्‍याची तारीख |
ठेव रक्‍कम |
देय रक्‍कम |
१. |
५५८४८३ |
२६/०५/०८ |
०२/०४/०९ |
१६१४१ |
१८३६० |
२. |
५५८४८५ |
२८/०५/०८ |
२१/०४/०९ |
३६७९६ |
४१९४७ |
३. |
५५८४२८ |
२४/०५/०८ |
१३/०४/०९ |
३६४६५ |
४१७५० |
४. |
५५८४८२ |
२६/०५/०८ |
१८/०४/०९ |
१४३५९८ |
१६९४४५ |
५. |
५५८४३३ |
२४/०५/०८ |
१२/०४/०९ |
२५४१९ |
२८७५५ |
६. |
५५८४३२ |
२४/०५/०८ |
०२/०४/०९ |
१६१०३ |
१८२१७ |
७. |
५५८४३६ |
२६/०५/०८ |
१८/०४/०९ |
१११३०८ |
१२५९१७ |
८. |
५५८४८४ |
२६/०५/०८ |
३०/०४/०९ |
२७२२९ |
३०४७० |
९. |
५५८४६९ |
१०/०७/०८ |
०२/०४/०९ |
४१४६५ |
४४९२० |
१०. |
५५८४८१ |
२४/०५/०८ |
२५/०४/०९ |
३५५१० |
३९७४२ |
बचत खाते क्रं.७२६ मध्‍ये रक्‍कम रूपये |
२०९९८ |
एकूण ----- > |
५८०५२१ |
तक्रारदार यांनी सामनेवाला यांच्‍याकडे वरील देय रक्‍कमेची वेळोवेळी मागणी केली असता सामनेवाला यांनी सदरील रक्‍कम तक्रारदार यांना दिली नाही. सबब तक्रारदार यांनी सामनेवाला यांच्‍याकडून उर्वरित रक्‍कम व्‍याजासह मिळावी, तसेच तक्रार अर्जाचा खर्च रू.५०००/- व मानसिक त्रासापोटी रू.२५,०००/- सामनेवाला यांचेकडून मिळावेत, याकामी सदरचा तक्रार अर्ज दाखल करण्‍यात आला.
तक्रारदार यांनी आपल्‍या म्‍हणण्‍याच्‍या पृष्‍ठयार्थ, नि.५/१ ते नि.५/११ वर मुदत ठेव पावतींची व बचत खातेची छायांकित प्रती दाखल केल्‍या आहेत.
२. सामनेवाला यांचा लेखी खुलासा नि. ९ वर दाखल केलेला आहे. त्‍यांनी आपल्‍या लेखी खुलाश्‍यात असे म्‍हटले आहे की, तक्रारदार यांचा अर्ज चुकीचा व खोटा असुन तो मान्‍य नाही. तक्रारदार यांच्‍या मुदत ठेवींवरील मुदत पुर्ण झाल्‍यानंतर त्‍यांचे सेव्हिंग खात्‍यातून कर्ज वसुलीतुन जशी रक्‍कम येईल त्‍या पध्‍दतीने रकमा अदा करण्‍यात येईल. परंतु तक्रारदारने एकरकमेची मागणी केल्‍याने, पतसंस्‍थेच्‍या आर्थिक अडचणीमुळे शक्‍य नाही.
सामनेवाला नं.२ यांनी दि.१९/०४/२००७ रोजी राजीनामा दिला असुन तो दि.०१/०६/२००७ पासून मंजूर करण्‍यात आलेला आहे. त्‍यामुळे त्‍यांचा या अर्जाशी काहीही संबंध नाही.
सामनेवाला नं.४,५,६ हे संचालक नसुन शाखा नियंत्रक समितीवर सदस्‍य म्‍हणून होते. तसेच पतसंस्‍थेवर दि.२६/०६/२००९ रोजी प्रशासकांची नेमणूक झाल्‍यामुळे सदर समिती बरखास्‍त झालेली आहे. त्‍यामुळे सामनेवाला नं.४,५,६ यांचा संस्‍थेच्‍या आर्थिक व्‍यवहारांशी काहीही संबंध नाही. शेवटी अर्ज खर्चासह रदद करण्‍यात यावा अशी विनंती त्‍यांनी केली आहे. सामनेवाला यांनी आपले म्‍हणण्‍याचे पृष्‍टयार्थ पुढीलप्रमाणे कागदपत्रे दाखल केली आहेत.
१) सामनेवाला नं.२ यांचा राजीनामा व स्विकृतीचे पत्र.
२) प्रशासक यांचे नियुक्‍तीपत्र.
३. तक्रारदारांचा तक्रार अर्ज, शपथपत्र व पुराव्‍यासाठी दाखल कागदपत्रे पाहता, तसेच सामनेवाला यांचा खुलासा आणि दोन्‍ही पक्षांच्‍या विदवान वकीलांनी केलेला युकितवाद ऐकल्‍यानंतर, आमच्‍यासमोर निष्‍कर्षासाठी खालील मुददे उपस्थित होतात व त्‍याची उत्‍तरे आम्‍ही सकारण खालील प्रमाणे देत आहोत.
मुददे निष्‍कर्ष
१. तक्रारदार हे सामनेवाले यांचे ग्राहक आहेत काय ? होय
२. सामनेवाला यांनी तक्रारदार यांना सेवा देण्‍यात
कमतरता केली आहे काय ? होय
३. तक्रारदार हे सामनेवाला यांच्‍याकडून देय रक्‍कम
व त्‍यावरील व्‍याज मिळण्‍यास पात्र आहेत काय ? होय
४. तक्रारदार हे सामनेवाला यांच्‍याकडून मानसिक
त्रास व तक्रार अर्जाच्‍या खर्चापोटी रक्‍कम वसुल होऊन
मिळण्‍यास पात्र आहेत काय ? होय
५. अंतिम आदेश ? आदेशाप्रमाणे
४. मुद्दा क्र.१- तक्रारदार यांनी मुदत ठेव पावतींची व बचत खाते पुस्‍तकाची छायांकिेत प्रती नि.५/१ ते नि.५/११ वर दाखल केली आहे. सामनेवाला यांनी तक्रारदार यांच्‍या मुदत ठेव पावतीतील व बचत खातेमधील रक्‍कमा नाकारलेल्‍या नाहीत. मुदत ठेव पावतीतील व बचत खातेमधील असलेली रक्‍कम यांचा विचार होता तक्रारदार हे सामनेवाला यांचे ग्राहक आहेत असे या मंचाचे मत आहे. म्‍हणून मुद्दा क्र.१ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
५. मुद्दा क्र.२- प्रस्‍तुत प्रकरणात तक्रारदार यांनी तक्रारीचे अनुषंगाने दाखल केलेली कागदपत्रे पाहता त्‍यांनी पतसंस्‍थेत मुदत ठेव पावती व बचत खाते अन्‍वये रक्‍कमा गुंतवल्‍या होत्‍या ही बाब सिध्‍द होते. तक्रारदार यांनी सामनेवाला यांच्‍याकडे मुदत ठेव पावती व बचत खाते अन्‍वये गुंतवलेली रक्‍कम परत करणे हे पतसंस्‍थेचे कर्तव्‍य होते. परंतू मागणी करुनही रक्‍कम न देणे ही सामनेवाला यांची तक्रारदार यांना द्यावयाच्‍या सेवेतील त्रुटी आहे असे या मंचाचे मत आहे. म्‍हणून मुद्दा क्र.२ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
६. मुद्दा क्र.३- तक्रारदार यांनी दाखल केलेल्‍या मुदत ठेव पावत्‍या व बचत खात्‍यामधील व्‍याजासह होणारी रक्‍कम सामनेवाला ‘चेअरमन/व्‍यवस्‍थापक/ संचालक, सहकार मित्र श्री. चंद्रकांत हरी बढे सर अर्बन को. ऑप. क्रेडित सोसायटी लि’ यांच्‍याकडून मिळावी अशी मागणी केलेली आहे. परंतू या संदर्भात मा.मुंबई उच्‍च न्‍यायालय खंडपिठ औरंगाबाद यांनी रिट याचिका क्र.5223/09 सौ.वर्षा रविंद्र ईसाइ विरुध्‍द राजश्री राजकुमार चौधरी या न्‍यायिक दृष्‍टांतामध्‍ये पुढील प्रमाणे मत व्‍यक्‍त केले आहे.
As has been recorded above, I am of the view that a society registered under the provision of Maharashtra Co-operative Societies Act 1960, although can be proceededagainst and a complaint under the provision of Consumer Protection Act is entertain ableagainst the society, the Directors of members of the managing committee cannot be heldresponsible in view of the scheme of Maharashtra Co-operative Societies Act. To holdthe Directors of the banks/members of the managing committee of the societiesresponsible, without observing the procedure prescribed under the Act, would also beagainst the principles of co-operation, which is the very foundation of establishment oftheco-operative societies.
वरील न्‍यायिक दृष्‍टांतामध्‍ये संचालकांना रक्‍कम देण्‍यासाठी वैयक्‍तीकरित्‍या जबाबदार ठरविता येणार नाही असे तत्‍व विषद करण्‍यात आले आहे. त्‍यामुळे सामनेवाला नं.१ व ३ यांना वैयक्तिकरित्‍या जबाबदार ठरविता येणार नाही. तसेच सामनेवाला नं.२ यांनी दि.१९/०४/२००७ रोजी राजीनामा दिलेला असून तो दि.०१/०६/२००७ रोजी मंजूर करण्‍यात आलेला आहे. सदर राजीनामा तक्रारदार यांचे मुदत ठेव पावत्‍या ठेवण्‍याच्‍या तारखेच्‍या पहिलचा असल्‍याने त्‍यांना तक्रारदार यांची रक्‍कम देण्‍यासाठी जबाबदार ठरविता येणार नाही. सामनेवाला नं.४,५,६ हे शाखा नियंत्रण समितीवरील सदस्‍या असल्‍याने त्‍यांना संस्‍थेच्‍या आर्थिक कामकाजा संबंधी वैयक्तिकरित्‍या जबाबदार ठरविता येणार नाही. या सर्व बाबींचा विचार होता तक्रारदार हे सामनेवाला ‘सहकार मित्र श्री. चंद्रकांत हरी बढे सर अर्बन को. ऑप. क्रेडित सोसायटी लि’ यांचेकडून मुदत ठेव पावतीतील व बचत खातेमधील एकूण रक्‍कम रू.५,८०,५२१/- सदर आदेश तारखे पासून रक्‍कम फीटेपर्यंत द.सा.द.शे.६ टक्‍के दरा प्रमाणे व्‍याजासह, अशी एकूण रक्‍कम मिळण्‍यास पात्र आहेत असे या मंचाचे मत आहे. म्‍हणून मुद्दा क्र.३ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
८. मुद्दा क्र.४- तक्रारदार यांनी दाखल केलेल्‍या मुदत ठेव पावत्‍यामधील व बचत खात्‍यातील व्‍याजासह होणारी रक्‍कम सामनेवाला यांच्‍याकडुन परत मिळावी म्‍हणून तक्रारदार यांना सामनेवाला यांच्‍या विरुध्‍द या मंचात दाद मागावी लागली आहे. त्‍यामुळे मानसिक त्रास सहन करावा लागलेला आहे व अर्ज दाखल करण्‍यासाठी खर्चही करावा लागलेला आहे. सबब तक्रारदार हे सामनेवाला यांच्‍या कडून मानसिक त्रासापोटी रु.१०००/- व अर्जाच्‍या खर्चापोटी रक्‍कम रू.५००/- वसुल होऊन मिळण्‍यास पात्र आहे असे या मंचाचे मत आहे. म्‍हणून मुदद क्रं.४ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
९. मुद्दा क्र.५- तक्रारदार व सामनेवाले यांचे अर्ज, प्रतिज्ञापत्र व दाखल केलेली सर्व कागदपत्रे व दोन्‍ही वकीलांचा युक्तिवाद तसेच वरील सर्व विवेचन यांचा विचार होऊन पुढील प्रमाणे आदेश करण्‍यात येत आहे.
आ दे श
१. तक्रारदार यांचा तक्रार अर्ज मंजूर करण्‍यात येत आहे.
२. सामनेवाला यांनी, सदर आदेशाचे तारखेपासून पुढील तीस दिवसांचे
आत, तक्रारदारांना खालील प्रमाणे रक्‍कमा दयाव्‍यात.
(१) मुदत ठेव पावतीमधील व बचत खात्‍यातील असलेली देय रक्‍कम रू.५,८०,५२१/- (अक्षरी रूपये पाच लाख ऐंशी हजार पाचशे एकवीस मात्र) व या रकमेवर आदेश दिनांकापासुन द.सा.द.शे. ६ टक्‍के दराने संपूर्ण रक्‍कम फिटेपर्यंत व्‍याज दयावे.
(२) मानसिक त्रासापोटी रक्‍कम रू.१,०००/- (अक्षरी रू. एक हजार मात्र) व
अर्जाचे खर्चापोटी रक्‍कम रू.५००/- (अक्षरी रू. पाचशे मात्र) दयावेत.
३. वर नमुद आदेशाची अमंलबजावणी (अध्‍यक्ष/संचालक/व्‍यवस्‍थापक/ अवसायक) यापैकी वेळोवेळी जे कोणी पतसंस्‍थेचा कारभार पाहात असतील त्‍यांनी करावी. तसेचक्र.२मधीलरकमेपैकीकाहीरक्‍कम अगर व्‍याज दिले असल्‍यास, त्‍यावर कर्ज दिले असल्‍यास सदरची रक्‍कम वजावट करुन उर्वरित रक्‍कम अदा करावी.
(सौ.एस.एस. जैन) (सौ.व्‍ही.व्‍ही. दाणी)
सदस्‍या अध्‍यक्षा
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण न्‍यायमंच, धुळे.
