सातारा जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच यांचेसमोर
उपस्थिती - मा.सौ.सविता भोसले,अध्‍यक्षा
मा.श्री.श्रीकांत कुंभार,सदस्‍य.
मा.सौ.सुरेखा हजारे, सदस्‍या.
तक्रार अर्ज क्र. 140/2014
तक्रार दाखल दि.10-09-2014.
तक्रार निकाली दि.30-09-2015.
श्री. शंकरराव मारुती पाटील,
रा. 389/24, ‘मारुती स्‍मृती’,शनिवार पेठ,
कराड, ता.कराड,जि.सातारा. .... तक्रारदार.
विरुध्‍द
1. भारतमाता महिला नागरी सहकारी पतसंस्‍था मर्या.लि.,कराड
तर्फे अधिकराव शिवाजी सोमदे
2. संस्‍थापक, अधिकराव शिवाजी सोमदे,
रा. जुळेवाडी, ता. कराड, जि.सातारा.
3. चेअरमन, कविता अधिकराव सोमदे,
रा. जुळेवाडी, ता. कराड, जि.सातारा
4. संचालक, विद्युलता अशोक पुराणिक,
रा. पुराणिक हॉस्पिटल, शनिवार पेठ, कराड,
ता. कराड जि.सातारा.
5. संचालिका छायादेवी राजाराम पवार,
रा.’लक्ष्‍मीनिवास’, लक्ष्‍मीनारायण चौक,
मार्केट यार्ड, बैल बाजार रोड, कराड,
ता.कराड, जि.सातारा
6. संचालिका, अंजली जयकर कदम,
रा.मु.पो.नेर्ले,ता.वाळवा,जि.सांगली.
7. संचालिका, छाया निवासराव पाटील,
रा. सुयोग नगर, कार्वे नाका,कराड,
ता.कराड, जि.सातारा
8. संचालिका, संगिता सुभाष सोमदे,
रा. जुळेवाडी, ता.कराड, जि.सातारा ... जाबदार.
....तक्रारदारतर्फे अँड.पी.आर इनामदार
....जाबदार क्र.1 ते 4 व 6 ते 8 एकतर्फा.
....जाबदार क्र.5 तर्फे अँड.टी.व्‍ही.कदम
न्‍यायनिर्णय
मा.सौ.सविता भोसले, अध्‍यक्ष यांनी न्‍यायनिर्णय पारित केला.
1. तक्रारदाराने प्रस्‍तुतचा तक्रार अर्ज ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 चे कलम 12 नुसार दाखल केला आहे. तक्रारदारांचे तक्रार अर्जातील कथन थोडक्‍यात खालीलप्रमाणे-
तक्रारदार हे कराड येथील रहिवाशी आहेत तर जाबदार क्र. 1 ही सहकार कायद्यानुसार स्‍थापन झालेली सहकारी संस्‍था असून ग्राहकांकडून ठेवस्‍वरुपात रक्‍कम स्विकारुन मुदतीनंतर किंवा मुदतपूर्व ग्राहकांनी रक्‍कम मागणी केलेस परत देणे अशा स्‍वरुपाची कार्ये ही पतसंस्‍था करते. तक्रारदाराने जाबदार क्र. 1 पतसंस्‍थेमधे खाली नमूद केलेप्रमाणे मासीक ठेव/मुदत ठेव स्‍वरुपात रक्‍कम गुंतविली होती व आहे.
अनं | ठेवपावती क्रमांक | ठेव रक्‍कम | ठेव ठेवलेची तारीख | ठेवीची मुदत संपलेची तारीख |
1. | 1175 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
2 | 1176 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
3 | 1177 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
4 | 1178 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
5 | 1179 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
6 | 1180 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
7 | 1292 | 50,000/- | 09/10/2012 | 09/10/2013 |
8 | 1272 | 25,000/- | 13/09/2012 | 13/09/2013 |
9 | 1391 | 5,000/- | 17/01/2013 | 17/01/2014 |
| एकूण रक्‍कम रु | 3,80,000/- | | |
वर नमूद तपशीलाप्रमाणे तक्रारदार यांचे मुदत ठेवपावतीवरील एकूण रक्‍कम रु. 3,80,000/- आजअखेर होणा-या व्‍याजासह जाबदार हे तक्रारदार यांना देणे लागत आहेत. प्रस्‍तुत मुदत ठेवींची मुदत संपल्‍यानंतर तक्रारदार यांनी जाबदार यांचेकडे प्रस्‍तुत ठेवीच्‍या रकमेची व्‍याजासह मागणी केली असता, जाबदार यांनी तक्रारदाराला रक्‍कम देणेस टाळाटाळ केली व आजअखेर तक्रारदाराला ठेवीची व्‍याजासह रक्‍कम अदा केलेली नाही व तक्रारदार यांनी वारंवार रकमेची मागणी केली असता जाबदाराने तक्रारदार यांचेबरोबर भांडण करुन रक्‍कम परत देणेस नकार दिला आहे. वास्‍तविक पाहता तक्रारदारानी मुदतीनंतर ठेवीच्‍या रकमेची मागणी केली असता सदरची रक्‍कम आजअखेर होणा-या व्‍याजासह देणे जाबदार यांचेवर बंधनकारक होते व आहे. तक्रारदार यांना आर्थिक अडचण असलेने ठेवपावतींची रक्‍कम मिळावी म्‍हणून जाबदार यांना तक्रारदाराने वेळोवेळी सदरची रक्‍कम मागणी केली असता, जाबदाराने रक्‍कम देणेस टाळाटाळ केली व रक्‍कम परत दिली नाही व शेवटी रक्‍कम देणेस नकार दिला. त्‍यामुळे तक्रारदाराला जाबदार यांनी सदोष सेवा पुरविली आहे. त्‍यामुळे तक्रारदार यांनी प्रस्‍तुत जाबदार यांचेकडून वर नमूद परिशिष्‍टातील ठेवीची सर्व रक्‍कम जाबदारांकडून व्‍याजासह वसूल होवून मिळणेसाठी व मानसिकत्रास व खर्चाची रक्‍कम मिळणेसाठी प्रस्‍तुत तक्रार अर्ज मे. मंचात दाखल केला आहे.
2. तक्रारदाराने प्रस्‍तुत कामी जाबदारकडून वर परिशिष्‍टात नमूद मुदत ठेवींची एकूण रक्‍कम रु. 3,80,000/- (रुपये तीन लाख ऐंशी हजार फक्‍त) व्‍याजासह वैयक्तिक व संयुक्तिकरित्‍या वसूल होवून मिळावी. तसेच प्रस्‍तुत रक्‍कम तक्रारदार यांचे पदरी पडेपर्यंत द.सा.द.शे. 18 टक्‍के प्रमाणे व्‍याज जाबदार यांनी तक्रारदार यांना अदा करावे, तक्रारदारास झालेल्‍या मानसीक व शारीरिक त्रासाबाबत रक्‍कम रु.50,000/- (रुपये पन्‍नास हजार फक्‍त) जाबदार यांचेकडून तक्रारदार यांना मिळावेत व अर्जाचे खर्चापोटी रक्‍कम रु.15,000/- (रुपये पंधरा हजार फक्‍त) जाबदारकडून तक्रारदाराला मिळावेत अशी विनंती प्रस्‍तुत कामी मागणी तक्रारदाराने केलेली आहे.
3. प्रस्‍तुत कामी तक्रारदाराने त्‍याचे अर्जातील कथनाच्‍या सिध्‍दतेसाठी नि.क्र. 2 कडे प्रतिज्ञापत्र, नि.5 चे कागदयादीसोबत नि.5/1 ते नि.5/9 कडे मुदत ठेव पावतींच्‍या सत्‍य प्रती, नि.16 कडे तक्रारदाराने मुळ तक्रार अर्जासोबत दाखल केलेले प्रतिज्ञापत्र हाच पुरावा समजणेत यावा म्‍हणून दिलेली पुरसीस, नि. 19 चे कागदयादीसोबत नि. 19/1 कडे जाबदार पतसंस्‍थेच्‍या संचालक मंडळाची यादी वगैरे कागदपत्रे तक्रारदाराने याकामी दाखल केली आहेत.
4. प्रस्‍तुत कामी जाबदार क्र. 1 ते 4 व 6 ते 8 यांना नोटीस लागू होवूनसुध्‍दा ते मे. मंचात हजर राहीले नाहीत व तक्रार अर्जातील तक्रारदाराचे म्‍हणणेही खोडून काढलेले नाही सबब प्रस्‍तुत जाबदार यांचेविरुध्‍द एकतर्फा आदेश नि. 1 वर पारीत झालेला आहे. तर जाबदार क्र. 5 ने नि.11 कडे म्‍हणणे दाखल केले आहे.
प्रस्‍तुत जाबदार नं. 5 यांनी त्‍यांचे म्‍हणण्‍यामधे तक्रारअर्जातील सर्व कथन फेटाळलेले आहे. त्‍यांनी म्‍हटले आहे की, तक्रारदाराचा तक्रार अर्ज खोटा असून मान्‍य व कबूल नाही. प्रस्‍तुत जाबदार क्र. 5 हे जाबदार क्र.1 पतसंस्‍थेचे केवळ ठेवीदार होते संचालक नव्‍हते. जाबदार क्र. 5 हे जाबदार संस्‍थेचे संचालक कधीच नव्‍हते व नाहीत, सदर जाबदारांनी कधीही संचालक पदाची निवडणूक लढवलेली नाही. प्रस्‍तुत जाबदार क्र. 5 चे सदर जाबदार पतसंस्‍थेत बचत खाते आहे व अनेक मुदत ठेवी ठेवलेल्‍या आहेत. सदर जाबदार क्र. 5 यांनाही बचत खातेवरील रक्‍कमही मिळणेस बराच अवधी लागत होता. त्‍यामुळे जाबदार क्र. 5 ने मुदत ठेवी मोडल्‍या. परंतू सदर जाबदार क्र. 5 यांनी ठेवपावती क्र. 121 ने ठेवलेली मुदत ठेव परत मिळाली नाही. त्‍यामुळे प्रस्‍तुत पतसंस्‍थेबाबत तक्रार नोंदविण्‍यास गेलो असता, जाबदार क्र. 5 यांना या संस्‍थेच्‍या संचालक असलेचे श्री. अधिकराव सोमदे यांनी सांगीतले. प्रस्‍तुत जाबदार क्र. 5 हे संस्‍थेचे संचालक असलेबाबत तक्रारदाराने कोणताही पुरावा मंचात दाखल केलेली नाही. त्‍यामुळे सदर जाबदार क्र. 5 यांचेवर तक्रारदाराचे ठेवीची रक्‍कम परत करणेची जबाबदारी येत नाही. तक्रारदाराने जाबदार क्र. 5 हे संचालक असलेचे सिध्‍द केलेले नाही. सबब प्रस्‍तुत तक्रारदाराने सदरची केलेली खोटी तक्रार चालणेस पात्र नाही. त्‍यामुळे सदरचा तक्रार अर्ज फेटाळणेत यावा असे म्‍हणणे जाबदार क्र. 5 ने याकामी दाखल केले आहे.
5. वर नमूद तक्रारदार व जाबदार यांनी दाखल केले सर्व कागदपत्रांचे काळजीपूर्वक अवलोकन करुन मे. मंचाने प्रस्‍तुतचा तक्रार अर्जाचे निराकरणार्थ मे मंचाने पुढील मुद्दयांचा विचार केला.
अ.नं. मुद्दा उत्‍तर
1- तक्रारदार हे जाबदारांचे ग्राहक आहे का?- होय.
2- जाबदार यांनी तक्रारदार यांना सदोष सेवा
पुरविली आहे काय?- होय.
3- अंतिम आदेश? खालील आदेशात नमूद केलेप्रमाणे.
विवेचन -
6. वर नमूद मुद्दा क्र.1 व 2 चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत. कारण- प्रस्‍तुत तक्रारदाराने वरील कोष्‍टकात नमूद ठेवींची रक्‍कम मुदत ठेव योजनेत गुंतविली होती व आहे. प्रस्‍तुत ठेवीच्‍या सर्व ठेवपावत्‍यांच्‍या सत्‍यप्रती तक्रारदाराने नि.5/1 ते 5/9 कडे दाखल केलेल्‍या आहेत. तसेच नि. 19 चे कागदयादीसोबत तक्रारदाराने जाबदार क्र. 1 पतसंस्‍थेच्‍या संचालक मंडळाची यादी दाखल केली आहे. यावरुन तक्रारदार व जाबदार हे नात्‍याने ग्राहक व सेवापुरवठादार आहेत हे सिध्‍द होते. प्रस्‍तुत कामी तक्रारदार यांनी जाबदार क्र. 1 पतसंस्‍थेत मुदत ठेव योजनेत खाली नमूद परिशिष्‍टातील तपशीलाप्रमाणे एकूण रक्‍कम रु.3,20,000/- (रुपये तीन लाख वीस हजार फक्‍त) मुदत ठेव योजनेअंतर्गत ठेवलेली होती.
अनं | ठेवपावती क्रमांक | ठेव रक्‍कम | ठेव ठेवलेची तारीख | ठेवीची मुदत संपलेची तारीख |
1. | 1175 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
2 | 1176 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
3 | 1177 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
4 | 1178 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
5 | 1179 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
6 | 1180 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
7 | 1292 | 50,000/- | 09/10/2012 | 09/10/2013 |
8 | 1272 | 25,000/- | 13/09/2012 | 13/09/2013 |
9 | 1391 | 5,000/- | 17/01/2013 | 17/01/2014 |
| एकूण रक्‍कम रु | 3,80,000/- | | |
वरील कोष्‍टकात नमूद ठेवींची मुदत संपलेनंतर तक्रारदाराने जाबदार यांचेकडे ठेवीच्‍या रकमेची वारंवार मागणी केली असता जाबदार यांनी प्रस्‍तुत ठेवींची रक्‍कम तक्रारदाराला अदा करणेस टाळाटाळ केली व शेवटी तक्रारदारबरोबर भांडणे काढून नकार दिलेला आहे असे तक्रारदाराचे कथन आहे. प्रस्‍तुत तक्रारदाराचे तक्रार अर्जातील कथन खोडून काढणेसाठी जाबदार क्र. 1 ते 4 व 6 ते 8 यांना नोटीस लागू होऊनही ते मे. मंचात गैरहजर आहेत. त्‍यामुळे सदर जाबदारांचेविरुध्‍द एकतर्फा आदेश झालेला आहे. सदर जाबदारांनी तक्रारदाराचे तक्रार अर्जातील कोणतेही कथन खोडून काढलेले नाही. तक्रारदाराने तक्रार अर्जात केलेले कथन योग्‍य व खरे आहे असे या मे. मंचाचे मत आहे. सदर कामी जाबदार क्र. 5 ने त्‍यांचे म्‍हणणे नि. 11 कडे दिले आहे. त्‍यामध्‍ये सदर जाबदार क्र. 5 हे जाबदार क्र. 1 पतसंस्‍थेचे संचालक कधीही नव्‍हते असे म्‍हटलेले आहे. परंतु तक्रारदाराने नि. 19/1 कडे जाबदार पतसंस्‍थेच्‍या संचालक मंडळाची यादी उपनिबंधक सहकारी संस्‍था, कराड यांचे सहीशिक्‍क्‍याची यादीची सत्‍यप्रत मे. मंचात दाखल केली आहे. प्रस्‍तुत संचालक मंडळाचे यादीचे अवलोकन केले असता, सदर जाबदार क्र. 5 या जाबदार क्र. 1 पतसंस्‍थेच्‍या संचालक असलेचे स्‍पष्‍ट होते. त्‍यामुळे जाबदार क्र. 5 ने प्रस्‍तुत कामी घेतलेले आक्षेप योग्‍य नाहीत असे या मे. मंचाचे स्‍पष्‍ट मत आहे. वरील सर्व विवेचन व स्‍पष्‍टीकरण तसेच कागदपत्रे यांचे अवलोकन करता, जाबदार क्र. 1 ते 8 यांनी तक्रारदाराचे ठेवीची मुदत संपलेनंतर ठेवीची सर्व रक्‍कम तक्रारदाराला नमूद व्‍याजासह अदा करणे गरजेचे व बंधनकारक असतानाही जाबदाराने तक्रारदाराची ठेवीची रक्‍कम मुदतीनंतर तक्रारदाराला व्‍याजासह अदा केलेली नाही, अदा करणेस टाळाटाळ केली व नकार दिला. म्‍हणजेच जाबदार क्र. 1 ते 8 यांनी तक्रारदार यांना सदोष सेवा पुरविली आहे हे स्‍पष्‍ट होते. सबब आम्‍ही मुद्दा क्र. 1 व 2 चे उत्‍तर होकारार्थी देत आहोत.
7. वरील सर्व विवेचनावरुन प्रस्‍तुत कामी जाबदार क्र. 1 ते 8 हे तक्रारदाराने वरील परिशिष्‍टात नमूद केलेली सर्व ठेवपावत्‍यांची त्‍या ठेवपावत्‍यांवरील नमूद व्‍याजासह होणारी सर्व रक्‍कम तक्रारदार यांना अदा करणेसाठी वैयक्तिक व संयुक्तिकपणे जबाबदार आहेत असे आमचे मत आहे. प्रस्‍तुत कामी जाबदार क्र. 2 हे संस्‍थेचे संस्‍थापक आहेत संचालक नाहीत त्‍यामुळे प्रस्‍तुत जाबदार क्र. 2 यांना तक्रारदाराची ठेवीची रक्‍कम अदा करणेसाठी जबाबदार धरणे न्‍यायोचीत होणार नाही. मात्र जाबदार क्र.1 ते 8 यांनी तक्रारदाराचे वर नमूद परिशिष्‍टातील ठेवींची रक्‍कम त्‍या ठेवपावतीवरील नमूद व्‍याजासह तक्रारदार यास अदा करणेसाठी वैयक्तिक व संयुक्‍तीकपणे Co-Operative Corporate Veil नुसार जबाबदार धरणे न्‍यायोचित होणार आहे. सदर कामी आम्‍ही मे. उच्‍च न्‍यायालय, मुंबई यांचेकडील रिटपिटीशन नं. 117/2011 मंदाताई संभाजी पवार वि. स्‍टेट ऑफ महाराष्‍ट्र या न्‍यायनिवाडयाचा व त्‍यातील दंडत्‍वाचा आधार घेतला आहे.
8. सबब याकामी जाबदार क्र. 1 ते 8 यांनी तक्रारदार यांना वैयक्तिक व संयुक्तिकरित्‍या वर नमूद परिशिष्‍टातील सर्व ठेवपावत्‍यांची रक्‍कम त्‍या ठेवपावत्‍यांरील नमूद व्‍याजासह अदा करणे न्‍यायोचीत होणार आहे. तसेच तक्रारदाराला प्रस्‍तुत जाबदार क्र. 1 ते 8 यांनी वैयक्तिक व संयुक्तिकपणे मानसीकत्रास व अर्जाचा खर्च म्‍हणून रक्‍कम रु.15,000/- अदा करणे न्‍यायोचीत होणार आहे असे आमचे स्‍पष्‍ट मत आहे.
9. सबब प्रस्‍तुत कामी आम्‍ही पुढीलप्रमाणे अंतिम आदेश करणेत येतो.
आदेश
1. तक्रारदार यांचा तक्रारअर्ज अंशतः मंजूर करण्‍यात येत आहे.
2. जाबदार क्र 1 ते 8 यांनी वैयक्तिक व संयुक्तिकरित्‍या तक्रारदार यांची खाली नमूद परिशिष्‍टातील मुदत ठेव पावतीच्‍या रकमा ठेव ठेवले तारखेपासून तक्रार अर्ज दाखल करेपर्यंत त्‍या-त्‍या पावतीवर नमूद व्‍याजदराने होणा-या व्‍याजासह तक्रारदारांना अदा करावी.
अनं | ठेवपावती क्रमांक | ठेव रक्‍कम | ठेव ठेवलेची तारीख | ठेवीची मुदत संपलेची तारीख |
1. | 1175 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
2 | 1176 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
3 | 1177 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
4 | 1178 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
5 | 1179 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
6 | 1180 | 50,000/- | 28/04/2012 | 30/05/2012 |
7 | 1292 | 50,000/- | 09/10/2012 | 09/10/2013 |
8 | 1272 | 25,000/- | 13/09/2012 | 13/09/2013 |
9 | 1391 | 5,000/- | 17/01/2013 | 17/01/2014 |
| एकूण रक्‍कम रु | 3,80,000/- | | |
3. जाबदार क्र. 1 ते 8 यांनी तक्रारदार यांना वैयक्तिक व संयुक्तिकरित्‍या वर नमूद परिशिष्‍टातील ठेव पावतीची एकूण रक्‍कम रु.3,80,000/- (रुपये तीन लाख ऐंशी हजार फक्‍त) वर अर्ज दाखल तारखेपासून रक्‍कम तक्रारदाराला हाती पडेपर्यंत द.सा.द.शे. 6 टक्‍के दराने होणारे व्‍याजासह तक्रारदारला अदा करावी.
4. तक्रारदार यांना झाले मानसिक त्रासापोटी व तक्रार अर्जाचा खर्च म्‍हणून
रक्‍कम रु.15,000/- (रुपये पंधरा हजार फक्‍त) जाबदार क्र. 1 ते 8 यांनी
तक्रारदार यांना वैयक्तिक अथवा संयुक्तिकरित्‍या तक्रारदार यांना अदा करावी.
5. वरील सर्व आदेशाचे पालन जाबदार क्र. 1 ते 8 यांनी आदेश पारीत
तारखेपासून 45 दिवसांचे आत करावे.
6. आदेशाची पूर्तता विहीत मुदतीत न केलेने तक्रारदाराला ग्राहक संरक्षण
कायद्यातील कलम 25 किंवा 27 नुसार वसुलीची प्रक्रिया करणेची मुभा
राहील.
7. पस्‍तुत आदेशाच्‍या सत्‍यप्रती उभय पक्षकाराना विनामूल्‍य द्याव्‍यात.
8. सदरचा न्‍यायनिर्णय खुल्‍या मंचात जाहीर करणेत आला.
ठिकाण- सातारा.
दि.30-09-2015
सौ.सुरेखा हजारे श्री.श्रीकांत कुंभार सौ.सविता भोसले
सदस्‍या सदस्‍य अध्‍यक्षा
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सातारा.
