निकाल
दिनांक- 02.01.2014
(द्वारा- श्री.विनायक रावजी लोंढे, अध्‍यक्ष)
तक्रारदार भास्‍कर किसनराव मोटे यांनी सदरील तक्रार ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 कलम 12 अन्‍वये सामनेवाले यांनी सेवेत त्रूटी ठेवली आहे म्‍हणून नुकसान भरपाई मिळणेसाठी दाखल केली आहे.
तक्रारदारांची तक्रार थोडक्‍यात खालील प्रमाणे,तक्रारदार यांनी बीड येथील आर.एम.एजन्‍सी कडून अतूल शक्‍ती हे अतुल अँटो लि. कंपनीचे म्‍हणजे सामनेवाले क्र.1 यांनी उत्‍पादित केलेली रिक्षा घेतली. सदरील रिक्षाचा क्र.एम.एच.-23-एच-7411 असा आहे.तक्रारदार यांनी सदरील रिक्षा स्‍वतःचे कूटूंबाचे उदरनिर्वाहासाठी उत्‍पन्‍नाचे साधन म्‍हणून घेतली होती.सदरील रिक्षा विकत घेताना सामनेवाले क्र.2 यांचे प्रतिनिधी हजर होते. सदरील रिक्षाची किमत रु.1,23,000/- ठरली. सामनेवाले क्र.2 यांनी तक्रारदार यांस कर्ज रु.85,000/- मंजूर केले. उर्वरित रककम तक्रारदार यांनी रोख स्‍वरुपात आर.एम.एजन्‍सी यांचेकडे जमा केले. सामनेवाले यांनी पुरवठा केलेल्‍या कर्जावर दरमहा रक्‍कम रु.3375/- हप्‍ता भरावा लागेल असे सांगितले. तक्रारदार यांनी संबंधीत कागदपत्रावर सहया केल्‍या तसेच को-या चेकवर सहया करुन सामनेवाले यांना दिल्‍या. तक्रारदार यांनी सामनेवाले यांचे सांगणेवरुन व त्‍यावर विश्‍वास ठेऊन सर्व कागदपत्रावर सहया केल्‍या. तक्रारदार हे सामनेवाले क्र..1 व 2 यांचे ग्राहक आहेत. आर.एम. एजन्‍सी सध्‍या अस्तित्‍वात नाही. तक्रारदार यांनी नियमित हप्‍ते दि.12.01.2008 पर्यत भरलेले आहेत. उर्वरित रक्‍कम सामनेवाले क्र.1 यांचे प्रतिनिधी सचिन व पुरी हे वसूलीसाठी आले तेव्‍हा तक्रारदार यांनी साक्षीदारा समक्ष दिली. तक्रारदार यांनी संपूर्ण रक्‍कम व्‍याजासह सामनेवाले यांनी अदा केली. सामनेवाले क्र.2 यांनी गुंड प्रवृत्‍तीचे लोक पाठवून बळजबरीने रिक्षा ओढून नेली. तक्रारदार यांचेकडे कर्जाची बाकी असल्‍यामुळे सदरील रिक्षा नेल्‍या बाबत सांगितले. तक्रारदार यांनी सदरील घटनेची फिर्याद पोलिस स्‍टेशनला दिली नाही. सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांचेकडे कर्ज वसूलीसाठी तगादा लावला व तक्रारदार यांनी क्‍लेम 138 एन.आय.अँक्‍ट प्रमाणे नोटीस दिल्‍या. सबब तक्रारदार यांनी सदरील तक्रार दाखल करणे भाग पडले आहे. सदरील रिक्षा अनाधिकृतरित्‍या ओढून नेल्‍यामुळे तक्रारदार यांचे रु.60,000/- चे नुकसान झाले आहे. तक्रारदार यांनी मानसिक व शारीरिक त्रास सहन करावा लागला व सदरील तक्रार दाखल करणेकामी खर्च करावा लागला. तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.1 व 2 यांचेकडून नुकसान भरपाईपोटी रु.95,000/- मिळावेत व त्‍यावर व्‍याज मिळावे अशी मागणी केली आहे.
सामनेवाले क्र.1 हे मंचासमोर हजर झाले व नि.3 अन्‍वये आपले लेखी म्‍हणणे दाखल केले आहे. सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांनी दाखल केलेली तक्रार खोटी,बनावट आहे व ती सामनेवाले यांना त्रास देण्‍यासाठी दाखल केली आहे असे कथन केले आहे. सदरील तक्रार ही दाखल होण्‍यास पात्र नाही. या मंचास सदरील तक्रार चालविण्‍याचा अधिकार नाही. सामनेवाले क्र.1 यांचे विरुध्‍द तक्रारीत कोणतीही तक्रार तक्रारदार यांनी केली नाही. तक्रारदार यांनी सामनेवाले कडून अनाधिकृतपणे रक्‍कम मिळावी म्‍हणून सदरील तक्रार दाखल केली आहे. सबब, सामनेवाले यांनी सदरील तक्रार रदद करावी अशी मागणी केली आहे.
सामनेवाले क्र.2 हे मंचासमोर हजर झाले व त्‍यांनी नि.12 अन्‍वये लेखी म्‍हणणे दाखल केले आहे. सामनेवाले क्र.2 यांचे कथन की, सदरील तक्रारीमध्‍ये तक्रारदार यांनी ज्‍या एजन्‍सीकून रिक्षा घेतली त्‍या एजन्‍सीला समाविष्‍ट केलेले नाही म्‍हणून तक्रारीत आवश्‍यक पक्षकार म्‍हणून सामील केलेले नाही म्‍हणून बांध येत आहे. सामनेवाले क्र.2 यांनी पूढे असे कथन केले आहे की, सदरील तक्रारीमध्‍ये कथन केलेली बाब ही क्‍लीष्‍ट असून त्‍याचा न्‍यायनिवाडा करण्‍यासाठी पुरावा घेणे गरजेचे आहे. सबब, या मंचास तक्रार चालविण्‍याचा अधिकार नाही. सामनेवाले क्र.2 यांचे पूढे असे कथन केले आहे की,तक्रारदार यांनी रिक्षा विकत घेतली त्‍यावेळी संपूर्ण कर्जाचे कागदपत्रावर व करार पत्रावर सहया केलेल्‍या आहेत. तक्रारदार यांनी कर्जाचे हप्‍ते नियमित भरले नाही.तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.2 यांचे कोणतीही प्रतिनिधी रोख स्‍वरुपात रक्‍कम दिली नाही. तक्रारदार यांनी घेतलेले कर्ज न दिल्‍यामुळे सामनेवाले क्र.2 यांना कराराच्‍या अटी अनुसार व नोटीस देऊन रिक्षाचा ताबा घेतला आहे. सामनेवाले क्र.2 यांनी तक्रारदार यांना कर्जाची रक्‍कम भरण्‍यास नोटीस दिलेली आहे. सामनेवाले यांनी दि.20.3.2008, 6.6.2008, 10.10.2008 रोजी या कालावधीत तक्रारदार यांना लेखी नोटीस दिलेल्‍या आहेत. नोटीस मिळूनही तक्रारदार यांनी कर्जाची रक्‍कम भरली नाही. सामनेवाले यांनी सदरील रिक्षा रक्‍कम रु.25,000/- ला विकलेला आहे. सदरील रक्‍कम तक्रारदार यांचे कर्जापोटी जमा केलेली आहे. तक्रारदार यांना विनंती केल्‍यावरुन सामनेवाले क्र.2 यांनी तक्रारदार यांना कर्ज पुरवठा केलेला आहे. सामनेवाले क्र.2 यांनी सदरील वाहन ताब्‍यात घेण्‍याचा कायदेशीर अधिकार होता. तक्रारदार हे कोणतीही नुकसान भरपाई मिळण्‍यास पात्र नाहीत. सामनेवाले यांनी कोणतीही सेवेत त्रूटी ठेवलेली नाही. सबब, सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांची तक्रार रदद करावी अशी मागणी केली आहे.
तक्रारदार यांनी पुराव्‍याकामी स्‍वतःचे शपथपत्र नि.6 अन्‍वये दाखल केले आहे. तक्रारदार यांनी तक्रारीसोबत नि.4 अन्‍वये सामनेवाले क्र.2 यांनी दिलेल्‍या नोटीसच्‍या प्रति दाखल केल्‍या आहेत. तक्रारदार यांनी चंद्रप्रकाश राधाकिसन देशमुख यांचे शपथपत्र दाखल केले आहे. सामनेवाले क्र.1 यांनी निखली चितळे अधिकृत प्रतिनिधी यांचे शपथपत्र नि.10 अन्‍वये दाखल केले आहे. सामनेवाले क्र.2 यांनी निखली चितळे यांचे शपथपत्र नि.13 अन्‍वये दाखल केले आहे. सामनेवाले क्र.2 यांनी नि.11 सोबत तक्रारदार यांनी घेतलेल्‍या कर्जाचा खाते उतारा व तक्रारदार यांनी वेळोवेळी दिलेल्‍या नोटीसच्‍या प्रति दाखल केलेल्‍या आहेत. तक्रारदार यांचे वकील श्री.पांडव यांचा यूक्‍तीवाद ऐकला. सामनेवाले व त्‍यांचे वकील गैरहजर, यूक्‍तीवाद केला नाही. तक्रारदार व सामनेवाले यांनी दाखल केलेले कागदपत्र व शपथपत्र यांचे अवलोकन केले, न्‍यायनिर्णयासाठी खालील मुददे उपस्थित होतात.
मुददे उत्‍तर
1. सामनेवाले यांनी सेवेत त्रुटी ठेवली आहे ही बाब तक्रारदार
शाबीत करतात काय ? नाही.
2. तक्रारदार तक्रारीत मागणी केलेली नुकसान भरपाई
मिळण्‍यास पात्र आहेत काय ? नाही.
3. काय आदेश ? अंतिम आदेशाप्रमाणे.
कारणमिंमासा
मुददा क्र.1 व 2 ः-
तक्रारदार यांचे वकील श्री.पांडव यांनी असा युक्‍तीवाद केला की, तक्रारदार यांना आर.एम.एजन्‍सी या डिलरकडून सामनेवाले क्र.1 यांनी उत्‍पादित केलेला अँटो रिक्षा खरेदी केली. तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.2 कडून रु.85,000/- कर्ज घेतले. सदरील कर्जाच्‍यापोटी तक्रारदार यांनी कोरे चेक दिले. तसेच सामनेवाले क्र.2 यांचे प्रतिनिधी तक्रारदार यांचेकडे येऊन संपूर्ण रक्‍कम घेऊन गेलेले आहेत असे असतानाही सामनेवाले क्र.2 यांचे गुंड पाठविले व सदरील अँटो रिक्षा घेऊन गेले. तक्रारदार यांहचे उपजिवीकेचे साधन संपूष्‍टात आले. त्‍यामुळे तक्रारदार यांचे मोठे नुकसान झाले. सामनेवाले यांनी सेवेत त्रुटी ठेवली आहे. तेव्‍हा तक्रारदार हे तक्रारीत नमूद केलेली नुकसान भरपाई मिळण्‍यास पात्र आहेत.
पुराव्‍याचे व शपथपत्राचे अवलोकन केले असता व कागदपत्राचे अवलोकन केले असता तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.1 यांनी उत्‍पादित केलेली अँटो रिक्षा खरेदी केलेली आहे ही बाब निदर्शनास येते. सामनेवाले क्र.1 यांनी सेवेत त्रुटी ठेवली आहे या बाबत तक्रारदार यांनी कथन केलेले नाही. सदरील अँटो रिक्षा तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.2 यांचेकडून कर्ज घेऊन खरेदी केले आहे. त्‍यासंबंधी करार व इतर कागदपत्र करुन दिलेले आहेत. त्‍या व्‍यवहाराशी सामनेवाले क्र.1 यांचा कोणताही संबंध निदर्शनास येत नाही. तक्रारदार यांचे कथन की,त्‍यांनी सामनेवाले क्र.2 यांचेकडून घेतलेल्‍या संपूर्ण कर्जाची फेड केलेली आहे. तक्रारदार यांनी कर्ज फेडी बाबत कोणतेही दस्‍ताऐवज हजर केलेले नाही. तसेच सदरील अँटो कोणत्‍या दिनांकाला खरेदी केला. दरमहा हप्‍ता किती ठरला आहे याबाबतही दस्‍ताऐवज हजर केलेले नाही. कर्जासंबंधी दस्‍त सामनेवाले क्र.2 यांनी या मंचासमोर हजर केलेले आहेत. नि.11 सोबत दाखल केलेले कागदपत्राचे अवलोकन केले असता तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.2 यांचेकडून रिक्षा विकत घेण्‍यासाठी कर्ज काढलेले आहे ही बाब सिध्‍द होते. तसेच तक्रारदार यांनी सदरील कर्जाचे हप्‍ते वेळोवेळी दिले नाही असेही निदर्शनास येते. तक्रारदार यांनी कर्जाचे हप्‍ते न दिल्‍यामुळे सामनेवाले क्र.2 यांनी तक्रारदार यांना वेळोवेळी नोटीस देऊन हप्‍ते भरण्‍या बाबत सूचना केलेली आहे. तक्रारदार यांनी सदरील कर्जाचे हप्‍ते भरले नाही. तक्रारदार व सामनेवाले यांचेमध्‍ये हायर परचेस अँग्रीमेंटचा व्‍यवहार झालेला दिसतो. कर्जाचे हप्‍ते न फेडल्‍यामुळे सदरील वाहन ताब्‍यात घेण्‍याचा अधिकार सामनेवाले क्र.2 यांना प्राप्‍त होतो. सामनेवाले क्र.2 यांनी तक्रारदार यांना नोटीस दिलेल्‍या आहेत तसेच दि.10.10.2008 रोजी शेवटी कायदेशीर नोटीस देऊन सदरील वाहन विक्री करण्‍यात येईल असेही कळविले आहे.ती नोटीस मिळूनही तक्रारदार यांनी कर्जाचे हप्‍ते फेडले नाही ही बाब निदर्शनास येते. सामनेवाले क्र.2 यांनी सदरील वाहन त्रयस्‍थ व्‍यक्‍तीस रु.25,000/- विकले आहे असेही निदर्शनास येते. ती रक्‍कम तक्रारदार यांनी घेतलेल्‍या कर्ज खाती जमा केली आहे.तक्रारदार यांनी जर सर्व हप्‍ते वेळोवेळी भरले असते तर सामनेवाले क्र.2 यांनी सदरील वाहन ताब्‍यात घेण्‍याचा कोणताही अधिकार प्राप्‍त झाला नसता. तक्रारदारयांनी कर्जाचे हप्‍ते फेडल्‍याबाबत कोणताही दस्‍ताऐवज या मंचासमोर हजर केला नाही. तसेच सदरील वाहन सामनेवाले क्र.2 यांचे प्रतिनिधी तक्रारदार यांचे ताब्‍यातून घेऊन गेले त्‍यावेळेस तक्रारदार यांनी सामनेवाले विरुध्‍द कोणतीही कारवाई केलेली दिसत नाही. तसेच नोटीसही दिलेली दिसत नाही. सामनेवाले के्र.2 यांनी तक्रारदार यांना उर्वरित कर्ज भरणेकामी नोटीस दिली आहे.तदनंतर सदरील तक्रार दाखल केल्‍याचे निदर्शनास येते. सबब, या मंचाचे मत की, सामनेवाले क्र.1 व 2 यांनी तक्रारदार यांना दयावयाचे सेवेत त्रूटी ठेवली नाही. तक्रारदार यांनी ज्‍या एजन्‍सीकडून वाहन विकत घेतले आहे त्‍या एजन्‍सीचे मालकास तक्रारीमध्‍ये समाविष्‍ट केलेले नाही. सामनेवाले क्र.1 व 2 हे गुजरात राज्‍यात आपला व्‍यवसाय करतात. तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.1 व 2 यांचेकडे या मंचाचे अधिकारक्षेत्रात व्‍यवहार झाल्‍या बाबत दस्‍ताऐवज हजर केले नाही. सामनेवाले हे या मंचाचे अधिकार क्षेत्रात राहत नाही. त्‍या कारणास्‍तवही तक्रारदार यांची तक्रार रदद होण्‍यास पात्र आहे असे या मंचाचे मत आहे.
वर नमुद केलेल्‍या कारणमिंमासे वरुन तक्रारदार यांची तक्रार खारीज होण्‍यास पात्र आहे.
मुददा क्र.1 व 2 चे उत्‍तर नकारार्थी देण्‍यात येते.
सबब, मंच खालील प्रमाणे आदेश पारीत करीत आहे.
आदेश
1. तक्रारदाराची तक्रार खारीज करण्‍यात येते.
2. खर्चाबददल आदेश नाही.
3. ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 चे अधिनियम 2005 मधील कलम 20
(3) प्रमाणे तक्रारीतील सदस्‍यांचे संच तक्रारदाराला परत करावेत.
श्रीमती मंजुषा चितलांगे श्री.विनायक लोंढे
सदस्‍य अध्‍यक्ष
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, बीड.
जयंत पारवेकर
लघुलेखक
