जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण न्‍यायमंच,धुळे.
मा.अध्‍यक्ष - श्री.डी.डी.मडके.
मा.सदस्‍य – श्रीमती.एस.एस.जैन.
---------------------------------------- ग्राहक तक्रार क्रमांक – 02/2011
तक्रार दाखल दिनांक – 01/01/2011
तक्रार निकाली दिनांक – 30/10/2012
(1)कु.पुजा राजकुमार कुकरेजा. ----- तक्रारदार
उ.वय.14 वर्ष, धंदा-शिक्षण.
(2)चि.मनिष राजकुमार कुकरेजा.
उ.वय.11 वर्ष, धंदा-शिक्षण.
नं.1 ते 2 तर्फे अ.पा.क. वडिल म्‍हणून
श्री.राजकुमार गोपालदास कुकरेजा.
उ.व.42 वर्षे,कामधंदा-व्‍यापार,
पत्‍ता-सिंधी कॉलनी,दोंडाईचा,
ता.शिंदखेडा,जि.धुळे.
विरुध्‍द
(1)श्री.अग्रसेन सहकारी पतसंस्‍था मर्यादित धुळे. ----- विरुध्‍दपक्ष
कार्यालय पत्‍ता-पुष्‍पांजली मार्केट,
आग्रा रोड,मनोहर चित्र मंदिरा समोर,
धुळे.ता.जि.धुळे.
(नोटीसीची बजावणी जाबदेणार नंबर 2
म.चेअरमन सो यांचेवर करण्‍यात यावी)
(2)श्री.अग्रसेन सहकारी पतसंस्‍था मर्यादित धुळे.
शाखा दोंडाईचा,ता.शिंदखेडा.जि.धुळे.
पत्‍ता-स्‍टेशन भाग,दोंडाईचा.जि.धुळे.
(नोटीसीची बजावणी शाखधिकारी,बाळू ओंकार वंजारी
यांचेवर करण्‍यात यावी)
(3)श्री.संदिप हंसराज अग्रवाल,चेअरमन.
उ.व.37 वर्षे,धंदा-व्‍यापार.
रा.द्वारा-मधूर तेला केंद्र,
डॉ.गिंदोडीया शेजारी,
जे.बी.रोड,धुळे.ता.जि.धुळे.
(4)श्री.कैलास बनवारीलाल अग्रवाल,व्‍हाईस चेअरमन.
उ.व.56 वर्षे,धंदा-व्‍यापार.
रा.चैनी रोड,बालाजी मंदीराजवळ,
शिरपूर,ता.शिरपूर,जि.धुळे.
(5)श्री.विजय गुलाबचंद अग्रवाल,संचालक.
उ.व.41वर्षे,धंदा-व्‍यापार.
रा.आग्रा रोड,पारख लॉज समोर,
धुळे.ता.जि.धुळे.
(6)श्री.शशिकांत शामलाल अग्रवाल,संचालक.
उ.व.43 वर्षे,धंदा-व्‍यापार.
रा.आग्रा रोड,प्रभाकर टॉकीज समोर.
धुळे.ता.जि.धुळे.
(7)श्री.मनिष सुरेशचंद अग्रवाल,संचालक.
उ.व.36 वर्षे,धंदा-व्‍यापार.
रा.आंबेडकर रोड,शिरपूर,
शिरपूर,ता.शिरपूर,जि.धुळे.
(8)श्री.शंकरलाल रामेश्‍वर अग्रवाल,संचालक.
उ.व.46 वर्षे,धंदा-व्‍यापार.
रा.मु.पो.विसरवाडी.
ता.नवापूर.जि.नंदुरबार.
(9)श्री.महाविरप्रसाद बन्‍सीलाल शर्मा,संचालक.
ऑईलमिल,मु.पो.ि‍वसरवाडी.
ता.नवापूर.जि.नंदुरबार.
(10)श्री.कैलास कोंडीबा गवळी,संचालक.
रा.गवळीवाडा,मोगलाई.धुळे.ता.जि.धुळे.
(11)श्री.सुभाष नामदेव देवरे,संचालक.
रा.गजानन ऑईल मिल,गुरुद्वाराचे मागे,
धुळे.ता.जि.धुळे.
(12)श्री.संदीप जगन्‍नाथ जडे,संचालक.
रा.प्‍लॉट नं.56,बजरंग कॉलनी,
देवपुर, धुळे.ता.जि.धुळे.
(13)श्री.विजय शिवलाल अग्रवाल,संचालक.
रा.पोलीस चौकी शेजारी,
जे.बी.रोड, धुळे.ता.जि.धुळे.
(14)सौ.वंदना विजय अग्रवाल,संचालक.
रा.पोलीस चौकी शेजारी,
जे.बी.रोड, धुळे.ता.जि.धुळे.
(15)श्री.धर्मराज शंकरराव बारी,व्‍यवस्‍थापक.
द्वारा-श्री.अग्रसेन सहकारी पतसंस्‍था
मर्यादित,धुळे.पुष्‍पांजली मार्केट,
आग्रा रोड,मनोहर चित्र मंदिरा समोर,
धुळे.ता.जि.धुळे.
कोरम
(मा.अध्‍यक्ष – श्री.डी.डी.मडके)
(मा.सदस्‍या – श्रीमती.एस.एस.जैन)
उपस्थिती
(तक्रारदारा तर्फे – वकील श्री.विवेकानंद भामरे.)
(विरुध्‍दपक्ष क्र.9 तर्फे – स्‍वतः )
(विरुध्‍दपक्ष क्र.1 ते 8 आणि 10 ते 15 तर्फे – गैरहजर.)
--------------------------------------------------------------------------
निकालपत्र
(द्वारा-मा.सदस्‍याः श्रीमती.एस.एस.जैन)
--------------------------------------------------------------------------
(1) मा.सदस्‍याःश्रीमती.एस.एस.जैन – विरुध्‍दपक्ष पतसंस्‍थेने तक्रारदारांच्‍या मुदत ठेवीची रक्‍कम न देऊन सेवेत त्रृटी केली म्‍हणुन तक्रारदार यांनी प्रस्‍तुत तक्रार या न्‍यायमंचात दाखल केली आहे.
(2) तक्रारदार यांची थोडक्‍यात अशी तक्रार आहे की, विरुध्‍दपक्ष क्र.1 ही नोंदणीकृत पतसंस्‍था असून, विरुध्‍दपक्ष क्र.2 ही शाखा दोंडाईचा आहे. तसेच विरुध्‍दपक्ष क्र.3 ते 14 हे अनुक्रमे चेअरमन,व्‍हाईस चेअरमन व संचालक आहेत. तसेच विरुध्‍दपक्ष क्र.15 हे व्‍यवस्‍थापक आहेत. तक्रारदार हे विरुध्‍दपक्ष पतसंस्‍थेचे ग्राहक असून त्‍यांचेकडे तक्रारदारांनी मुदत ठेव दाम चौपट योजने अंतर्गत काही रकमा ठेवल्‍या आहेत. त्‍याचा सविस्‍तर तपशिल खालील तक्‍त्‍यात नमूद केल्‍या प्रमाणे आहे.
अ.नं. | मुदत ठेव पावती नंबर | ठेव ठेवल्‍याची तारीख | मुदत संपल्‍याची तारीख | ठेव रक्‍कम | व्‍याजदर | देय रक्‍कम |
(1) | (2) | (3) | (4) | (5) | (6) | (7) |
1 | 029829 | 31-03-2000 | 31-12-2008 | 10,000 | दाम चौपट | 40,000 |
2 | 029830 | 31-03-2000 | 31-12-2008 | 10,000 | दाम चौपट | 40,000 |
(3) तक्रारदारांनी उपरोक्‍त दाम चौपट योजनेत ठेवलेल्‍या ठेव रकमेची मुदतीअंती विरुध्‍दपक्ष यांचेकडे मागणी केली असता, रकमेची तरतुद झाल्‍यावर देतो असे सांगून आजतागायत रक्‍कम अदा केली नाही. विरुध्‍दपक्ष अनुचित व्‍यापार प्रथेचा अवलंब करीत आहेत. रक्‍कम वेळेत न मिळाल्‍याने तक्रारदारास मानसिक व शारीरिक त्रास होत आहे.
(4) तक्रारदार यांनी विरुध्‍दपक्ष पतसंस्‍थेकडून मुदत ठेवीपोटी जमा असलेली रक्‍कम रु.80,000/- व्‍याजासह मिळावेत, मानसिक व शारीरिक त्रासापोटी रु.25,000/- तसेच तक्रार अर्जाचा खर्च रु.15,000/- आणि सदर रकमा तक्रारदारास अदा होईपावेतो द.सा.द.शे.18 टक्‍के दराने व्‍याज मिळावे अशी विनंती केली आहे.
(5) तक्रारदार यांनी आपल्‍या म्‍हणण्‍याच्‍या पृष्‍टयार्थ शपथपत्र आणि मुदत ठेव पावतीच्‍या साक्षांकीत प्रती दाखल केल्‍या आहेत.
(6) विरुध्‍दपक्ष क्र.1 ते 8 व 10 ते 15 यांना या न्‍यायमंचाच्‍या नोटिसीची बजावणी झाली आहे. परंतु सदर नोटिसीचे ज्ञान होऊनही विरुध्‍दपक्ष ते सदर प्रकरणी नेमलेल्‍या सर्व तारखांना गैरहजर आहेत, तसेच त्‍यांनी स्‍वतः अथवा अधिकृत प्रतिनिधी द्वारे स्‍वतःची कैफीयतही दाखल केली नाही. त्‍यामुळे त्‍यांचे विरुध्‍द एकतर्फा सुनावणीचा आदेश करण्‍यात आला आहे.
(7) विरुध्‍दपक्ष क्र.9 यांनी त्‍यांचा खुलासा दाखल केला असून त्‍यात त्‍यांनी असे कथन केले आहे की, तक्रारदारांची तक्रार या विरुध्‍दपक्ष यांचे विरुध्‍द खोटी व लबाडीची व बेकायदेशीर आहे. ते सन 2007 मध्‍ये संचालक होते, त्‍यावेळी पतसंस्‍थेचा दैनंदिन व्‍यवहार ठप्‍प झालेला होता. त्‍यांनी दि.19-09-2008 रोजी संचालक म्‍हणून राजीनामा दिलेला आहे व तो मंजूर झालेला आहे. विरुध्‍दपक्ष यांचे विरुध्‍द महाराष्‍ट्र सहकारी संस्‍था अधिनियम,1960 चे कलम 83 अगर 88 अन्‍वये कोणतीही जबाबदारी लादलेली नाही. थोडक्‍यात या विरुध्‍दपक्ष यांचा पतसंस्‍थेच्‍या अर्थव्‍यवहाराशी अर्थाअर्थी संबंध आलेला नाही. या विरुध्‍दपक्षाचा तक्रारदार अगर ठेवीदार यांचेशी देखील कोणताही संबंध आलेला नाही. त्‍यामुळे त्‍यांना सदर तक्रार प्रकरणातून वगळण्‍यात यावे आणि नाहक त्रासात व खर्चात टाकले म्‍हणून तक्रारदाराकडून कॉम्‍पेंसेटरी कॉस्‍ट रु.2,000/- मिळावेत अशी शेवटी त्‍यांनी विनंती केली आहे.
(8) तक्रारदार यांची तक्रार व दाखल कागदपत्रे पाहता तसेच त्‍यांच्‍या विद्वान वकीलांनी केलेला युक्तिवाद ऐकल्‍यानंतर आणि विरुध्‍दपक्ष क्र.9 यांचा खुलासा वाचला असता आमच्‍यासमोर निष्‍कर्षासाठी खलील मुद्दे उपस्थित होतात व त्‍याची उत्‍तरे आम्‍ही सकारण खालीलप्रमाणे देत आहोत.
मुद्देः | निष्‍कर्षः |
(अ) विरुध्‍दपक्ष पतसंस्‍थेने तक्रारदारास द्यावयाचे सेवेत त्रृटी केली आहे काय ? | ः होय. |
(ब) तक्रारदार अनुतोष मिळण्‍यास पात्र आहे काय ? | ः होय. |
(क) आदेश काय ? | ः अंतिम आदेशा प्रमाणे |
विवेचन
(9) मुद्दा क्र. ‘‘अ’’ – तक्रारदार यांनी विरुध्‍दपक्ष पतसंस्‍थेमध्‍ये मुदत ठेव पावती स्‍वरुपात दाम चौपट योजनेत काही रक्‍कम ठेवल्‍याचे व मुदतीअंती सदर रक्‍कम व्‍याजासह मिळण्‍यास ते पात्र असल्‍याचे मुदत ठेव पावत्‍यांच्‍या छायांकीत प्रतीवरुन स्‍पष्‍ट होते. परंतु मुदतीअंती सदर रकमेची तक्रारदारांनी वारंवार मागणी करुनही रक्‍कम परत न करणे हे विरुध्‍दपक्ष यांचे कृत्‍य अत्‍यंत अन्‍यायकारक व बेकायदेशीर आहे असे आमचे मत आहे. त्‍यामुळे विरुध्‍दपक्ष पतसंस्‍थेने तक्रारदारांना द्यावयाचे सेवेत त्रृटी केल्‍याचे सिध्‍द होते. म्‍हणून मुद्दा क्र. ‘‘अ’’ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
(10) मुद्दा क्र. ‘‘ब’’ – आमच्‍या मते तक्रारदार हे विरुध्‍दपक्ष पतसंस्‍थेकडून त्‍यांच्‍या तीनही मुदत ठेव पावत्‍यांच्‍या रकमा व्‍याजासह मिळण्‍यास पात्र आहेत. तसेच विरुध्‍दपक्षाच्‍या अशा बेकायदेशीर वागणूकीमुळे तक्रारदारांना वेळेवर स्‍वतःची रक्‍कम न मिळाल्‍यामुळे निश्चितच मानसिक त्रास व पैशांची अडचण भासणे स्‍वाभावीक आहे, त्‍यासाठी तसेच तक्रारीच्‍या खर्चापोटी रक्‍कम मिळण्‍यासही तक्रारदार पात्र आहेत. तक्रारदार यांनी सदर रक्‍कम पतसंस्‍था क्र.1 व 2 आणि तिचे संचालक क्र.3 ते 14 व व्‍यवस्‍थापक क्र.15 यांच्‍याकडून मिळावी अशी विनंती केली आहे. परंतु मा.मुंबई उच्‍च न्‍यायालय खंडपीठ औरंगाबाद यांनी रिट याचिका क्र.5223/09 सौ वर्षा ईसाई विरुध्‍द राजश्री राजकुमार चौधरी या न्‍यायीक दृष्‍टांतामध्‍ये संचालकांना वैयक्तिक रित्‍या रक्‍कम देण्‍यास जबाबदार ठरविता येणार नाही असे खालील प्रमाणे तत्‍व विषद केले आहे.
As has been recorded above, I am of the view that a society registered under the provision of Maharashtra Co-operative Societies Act 1960, although can be proceeded against and a complaint under the provision of Consumer Protection Act is entertainable against the society, the Directors or members of the managing committee cannot be held responsible in view of the scheme of Maharashtra Cooperative Societies Act. To hold the Directors of the banks/ members of the managing committee of the societies responsible, without observing the procedure prescribed under the Act, would also be against the principles of co-operation, which is the very foundation of establishment of the co-operative societies.
(11) वरील न्‍यायीक दृष्‍टांतातील तत्‍व पाहता संचालकांची महाराष्‍ट्र सहकारी संस्‍था अधिनियम 1960 च्‍या कलम 88 नुसार चौकशी होऊन जबाबदारी निश्चित होत नाही तोपर्यंत संचालकांना वैयक्तिक रित्‍या जबाबदार ठरविता येणार नाही असे म्‍हटले आहे. तसेच विरुध्‍दपक्ष क्र.15 हे विरुध्‍दपक्ष क्र. 1 व 2 या पतसंस्‍थेचे पगारी नोकर असून पतसंस्‍थेच्‍या ध्‍येय धोरणास ते जबाबदार नाहीत. त्‍यामुळे तक्रारदारांची मुदत ठेवीची रक्‍कम देण्‍यास त्‍यांना जबाबदार धरता येणार नाही असेही या न्‍यायमंचाचे मत आहे. त्‍यामुळे तक्रारदार हे सदर रक्‍कम विरुध्‍दपक्ष क्र.1 व 2 संस्‍थेकडून मिळण्‍यास पात्र आहेत असे आमचे मत आहे. म्‍हणून मुद्दा क्र. ‘‘ब’’ चे उत्‍तर आम्‍ही होकारार्थी देत आहोत.
(12) मुद्दा क्र. ‘‘क’’ – उपरोक्‍त सर्व विवेचनावरुन हे न्‍यायमंच खालील प्रमाणे आदेश पारित करीत आहे.
आदेश
(अ) तक्रारदारांचा तक्रार अर्ज अंशतः मंजुर करण्‍यात येत आहे.
(ब) विरुध्‍दपक्ष क्र.1 व 2 श्री.अग्रसेन सहकारी पतसंस्‍था धुळे व शिंदखेडा यांनी वैयक्तिक व संयुक्तिक रित्‍या, तक्रारदारांना खालील तक्‍त्‍यात नमूद केलेल्‍या मुदत ठेवीच्‍या रकमा, मुदतीअंती ठरलेल्‍या देय व्‍याजदरासह ठेव दिनांकापासून ते संपूर्ण रक्‍कम देऊन होईपर्यंतचे कालावधीसाठी द.सा.द.शे.6 टक्‍के व्‍याजासह, या आदेशाच्‍या प्राप्‍ती पासून पुढील 30 दिवसांचे आत द्याव्‍यात. (मुदत ठेव पावतीचा सविस्‍तर तपशील खालील तक्‍त्‍या प्रमाणे)
अ.नं. | मुदत ठेव पावती नंबर | ठेव ठेवल्‍याची तारीख | मुदत संपल्‍याची तारीख | ठेव रक्‍कम | व्‍याजदर | देय रक्‍कम |
(1) | (2) | (3) | (4) | (5) | (6) | (7) |
1 | 029829 | 31-03-2000 | 31-12-2008 | 10,000 | दाम चौपट | 40,000 |
2 | 029830 | 31-03-2000 | 31-12-2008 | 10,000 | दाम चौपट | 40,000 |
(क) विरुध्‍दपक्ष क्र.1 व 2 श्री.अग्रसेन सहकारी पतसंस्‍था धुळे व शिंदखेडा यांनी वैयक्तिक व संयुक्तिक रित्‍या, तक्रारदारांना मानसिक त्रासापोटी रक्‍कम 1,000/- (अक्षरी रु.एक हजार मात्र) व तक्रार अर्जाचे खर्चापोटी 500/- (अक्षरी रु.पाचशे मात्र) या आदेशाच्‍या प्राप्‍ती पासून पुढील 30 दिवसांचे आत द्यावेत.
(ड) उपरोक्‍त आदेश कलम (ब) आणि (क) मध्‍ये उल्‍लेखीलेल्‍या रकमेमधून, विरुध्‍दपक्ष यांनी तक्रारदारांना काही रक्‍कम किंवा व्‍याज रक्‍कम दिली असल्‍यास, तक्रारदारांना काही कर्ज दिले असल्‍यास अथवा तक्रारदारांकडून काही रक्‍कम नियमानुसार येणे असल्‍यास, अशी रक्‍कम नियमानुसार वजावट करुन उर्वरीत रक्‍कम व्‍याजासह तक्रारदारांना अदा करावी.
धुळे.
दिनांक – 30/10/2012.
(श्रीमती.एस.एस.जैन.) (डी.डी.मडके)
सदस्‍या अध्‍यक्ष
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण न्‍यायमंच,धुळे.
