निकाल
दिनांक- 29.09.2014
(द्वारा- श्री.विनायक रावजी लोंढे, अध्‍यक्ष)
तक्रारदार यांनी सदरील तक्रार ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 कलम 12 अन्‍वये सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांची मुदत ठेव रक्‍कम व बचत खात्‍यातील रक्‍कम देण्‍यास नकार देऊन सेवेत त्रूटी ठेवली आहे म्‍हणून मुदत ठेवीची रक्‍कम व बचत खात्‍यातील रक्‍कम व त्‍यावरील व्‍याज व नुकसान भरपाई मिळणेसाठी दाखल केली आहे.
तक्रारदारांची तक्रार थोडक्‍यात खालील प्रमाणे, तक्रारदार हे मौजे कडा ता.आष्‍टी जि.बीड येथील रहिवासी आहेत. तक्रारदार हे व्‍यवसायाने शेतकरी व पेन्‍शनर आहेत. सामनेवाले हे बीड जिल्‍हा मध्‍यवर्ती सहकारी बँक आहे. सामनेवाले क्र.1 हे बँकेचे प्रशासक आहेत व सामनेवाले क्र.2 हे बँकेचे शाखा व्‍यवस्‍थापक आहेत. तक्रारदार क्र.1 यांनी सामनेवाले यांचे बॅकेत बचत खाते क्र.14458 मध्‍ये दि.4.3.2013 रोजी रु.1,16,641.96 मध्‍ये जमा होते. तक्रारदार क्र.1 यांचे बचत खाते क्र.270 मध्‍ये दि.6.3.2013 रोजी रु.44,136.00 जमा होते. तक्रारदार क्र.2 यांचे अनुक्रमे मुदत ठेव पावती क्र.62843 दि.10.7.2011 रोजी रु.53,188.00 जमा होते त्‍यांची मुदत दि.10.07.2012 रोजी संपली, मुदत ठेव पावती क्र.34871 मध्‍ये दि.29.7.2011 रोजी रु.65,000/- जमा होते त्‍यांची मुदत दि.29.08.2012 रोजी संपली, मुदत ठेव पावती क्र.62856 मध्‍ये दि.28.7.2011 रोजी रु.60,000/- जमा होते, त्‍यांची मुदत दि.28.7.2012 रोजी संपली, मुदत ठेव पावती क्र.72379 मध्‍ये दि.10.4.2012 रोजी रु.58,171/- जमा होते. त्‍यांची मुदत दि.10.10.2012 रोज संपली, मुदत ठेव पावती क्र.018850 मध्‍ये दि.11.2.2010 रोजी रु.4500/- जमा होते, त्‍यांची मुदत दि.29.03.2010 रोजी संपली, तक्रारदार यांचे बचत खाते क्र.002111002100041 मध्‍ये दि.7.3.2013 रोजी रु.25,617/- जमा होते, तक्रारदार क्र.4 यांची मुदत ठेव पावती क्र.62855 मध्‍ये दि.28.7.2011 रोजी रु.65,000/- जमा होते, त्‍यांची मुदत दि.28.7.2012 पर्यत होती, तक्रारदार क्र.4 यांची मुदत ठेवी पावती क्र.72378 मध्‍ये दि.6.3.2012 रोजी रु.19,924/- जमा होते, त्‍यांची मुदत दि.6.9.2012 रोजी संपली, तक्रारदार क्र.4 यांची मुदत ठेव पावती क्र.34872 मध्‍ये दि.29.7.2011 रोजी रु.60,000/- जमा होते, त्‍यांची मुदत दि.29..8.2012 रोजी संपली, तक्रारदार क्र.4 यांची मुदत ठेवी पावती क्र.018926 मध्‍ये दि.31.3.2010 रोजी रु.9923/- जमा होते, त्‍यांची मुदत दि.30.4.2013 रोजी संपली.तक्रारदार क्र.4 याचे बचत खाते क्र 0021102100042 मध्‍ये दि.7.3.2013 रोजी रु.18,035/- जमा आहेत. तक्रारदार क्र.3 यांचे बचत खाते क्र.18441 मध्‍ये दि.5.3.2013 रोजी रु..22,515/- जमा आहेत. तक्रारदार क्र.1 ते 4 यांचे नांवे मुदत ठेवीची रक्‍कम व बचत खात्‍याची अशी एकूण रककम रु.6,22,650.96 जमा होते. ते परत मिळावेत व त्‍यांवर 12 टक्‍के व्‍याज मिळावे अशी मागणी केली आहे.
तक्रारदार यांना एक मुलगा व एक मुलगी आहे. मुलाचे शिक्षणासाठी व मुलीच्‍या लग्‍नासाठी रक्‍कमेची आवश्‍यक असल्‍याने तक्रारदार यांनी सामनेवाले यांचे बँकेत जाऊन व खात्‍यातील रक्‍कम काढून मिळावे म्‍हणून मागणी केली. सामनेवाले क्र.2 यांनी सध्‍या बँकेची बिकट परिस्थिती आहे व रक्‍कम शिल्‍लक नाही असे सांगून तक्रारदार यांना त्‍यांचे बचत खात्‍यातून रक्‍कम परत दिली नाही. तक्रारदार हे सामनेवाले बॅकेत बचत खात्‍यातील रक्‍कम काढण्‍यासाठी गेले. सामनेवाले यांनी बचत खात्‍यातील रक्‍कम दिली नाही. तक्रारदार यांना दि.02.04.2014 रोजी रक्‍कम देण्‍यास नकार दिला. सामनेवाले यांनी आजपावेतो त्‍या अर्जाची दखल घेतली नाही व तक्रारदार यांची रक्‍कम दिली नाही. सामनेवाले यांनी दयावयाचे सेवेत त्रूटी ठेवली आहे. सबब, तक्रारदार यांची मुदत ठेव व बचत खात्‍यातील मुददल रक्‍कमा व त्‍यावरील व्‍याज 12 टक्‍के दराने दयावे, शारीरिक व मानसिक त्रासापोटी नुकसान भरपाई रु.50,000/- व तक्रारीचा खर्च रु.20,000/- देण्‍याचा आदेश व्‍हावा.
सामनेवाले क्र.1 व 2 यांना या मंचाची नोटीस मिळाली. सामनेवाले क्र.1 व 2 हे अँड.एल.वाय.कुलकर्णी मार्फत मंचासमोर हजर झाले. सामनेवाले यांनी लेखी म्‍हणणे सादर केले. सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांचे मुदत ठेवीमध्‍ये व बचत खात्‍यात रक्‍कम असल्‍याबाबत मान्‍य केले आहे. तक्रारदार यांनी मागणी करुनही मुदत ठेव रक्‍कम व बचत खात्‍यातील रक्‍कम दिली नाही ही बाब मान्‍य केली आहे. सामनेवाले यांचे कथन की, बॅंकेची आर्थिक परिस्थिती बिकट असल्‍यामुळे व रक्‍कम शिल्‍लक नसल्‍यामुळे ते तक्रारदार यांचे बचत खात्‍यातील रक्‍कम देऊ शकलेले नाहीत. सामनेवाले यांनी जाणूनबूजून सेवेत त्रूटी ठेवलेली नाही. तसेच तक्रारदार हे त्‍यांचे बचत खात्‍यातील रक्‍कम मिळण्‍यास पात्र आहेत. ही बाब सामनेवाले यांनी मान्‍य केली आहे. केवळ बँकेची आर्थिक परिस्थिती तक्रारदार यांना रक्‍कम देण्‍याची नाही या कारणास्‍तव बँक पैसे देऊ शकत नाही असे कथन केलेले आहे. बॅकेची परिस्थिती रक्‍कम परतफेड करण्‍यासारखी नसल्‍यामुळे कर्ज वसूली झाल्‍यानंतर नियमानुसार ठेवीदाराचे पैसे व व्‍याज प्रशासक मंडळ तक्रारदार यांना देण्‍यास तयार आहे.
तक्रारदार यांनी त्‍यांचे स्‍वतःचे शपथपत्र दाखल केले. तसेच तक्रारदार यांनी सामनेवाले बँकेच्‍या मुदत ठेव पावत्‍या व बचत खात्‍याचा उतारे, दाखल केले आहेत. सामनेवाले यांनी लेखी म्‍हणणे दाखल केले. तक्रारदार यांचे वकील श्री.बोडखे यांचा यूक्‍तीवाद केला. सामनेवाले यांचे वकील श्री.एल.वाय.कूलकर्णी यांचा यूक्‍तीवाद ऐकला. न्‍यायनिर्णयासाठी खालील मुददे उपस्थित होतात.
मुददे उत्‍तर
1. तक्रारदार यांनी सामनेवाले बँकेतील बचत खात्‍यातील रक्‍कम
मागणी करुनही सामनेवाले यांनी न देऊन सेवेत त्रूटी ठेवली
आहे ही बाब तक्रारदार शाबीत करतात काय ? होय.
2. तक्रारीत मागणी केलेली नुकसान भरपाई मिळण्‍यास पात्र आहेत
काय ? होय.अंशतः
3. काय आदेश ? अंतिम आदेशाप्रमाणे.
कारणमिंमासा
मुददा क्र.1 व 2ः-
तक्रारदार व सामनेवाले यांनी दाखल केलेला पुरावा व यूक्‍तीवाद यावरुन खालील बाबीविषयी वाद नाही. तक्रारदार हे सामनेवाले यांचे ग्राहक आहेत. तक्रारदार यांचे तक्रारीत नमूद केल्‍याप्रमाणे मुदत ठेवी मध्‍ये रक्‍कमा व बचत खात्‍यात रक्‍कम जमा आहे. तक्रारदार यांनी सामनेवाले यांचेकडे सदरील रक्‍कमेची मागणी केली परंतु सामनेवाले यांनी ती रक्‍कम दिली नाही.
सामनेवाले यांचे वकील श्री.कूलकर्णी यांनी असा यूक्‍तीवाद केला की, बँकेची आर्थिक परिस्थिती खालावली असल्‍यामुळे व रक्‍कम शिल्‍लक नसल्‍यामुळे तक्रारदार यांना त्‍यांचे बचत खात्‍यावर असलेली रक्‍कम देता आली नाही. बॅंकेचे कर्ज वसूल झालयानंतर हातात रक्‍कम आल्‍यानंतर व्‍यवस्‍थापक मंडळ ती तक्रारदार यांना नियमानुसार देण्‍याची तरतूद करतील असा युक्‍तीवाद केला.
तक्रारदार यांचे वकिलांनी असा यूक्‍तीवाद केला की, तक्रारदार यांना मुलाचे शिक्षणासाठी व मुलीच्‍या लग्‍नासाठी रक्‍कमेची आवश्‍यकता आहे. सदरील बाब सामनेवाले यांचे निदर्शनास आणून दिल्‍यानंतरही तक्रारदार यांची मुदत ठेवीची रक्‍कम व बचत खात्‍यावर असलेली रक्‍कम तक्रारदार यांना मिळाली नाही. तक्रारदार यांना शारीरिक व मानसिक त्रास झाला. रक्‍कमे अभावी तक्रारदार हे औषधोपचार करु शकले नाही. केवळ बॅंकेची आर्थिक परिस्थिती खालावलेली आहे. या कारणास्‍तव खातेदाराला रक्‍कम काढणे पासून वंचित ठेवता येणार नाही. तक्रारदार यांचे खात्‍यातील रककम न देऊन सामनेवाले यांनी सेवेत त्रूटी ठेवली आहे. सबब, तक्रारदार यांनी मागणी केलेली रक्‍कम देण्‍याचा आदेश देण्‍यात यावा.
वर नमूद केलेला यूक्‍तीवाद लक्षात घेतला तसेच तक्रारदार यांनी दाखल केलेले शपथपत्राचे व सामनेवाले यांचे लेखी म्‍हणणे यांचे अवलोकन केले. तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.2 शाखा कडा या शाखेत वरील प्रमाणे मुदत ठेवीत रक्‍कम व बचत खाते हे उघडलेले आहे. मुदत ठेवीची रक्‍कम व बचत खात्‍याची एकूण रक्‍कम रु.6,22,650.96 जमा आहेत. खातेदार बॅकेमध्‍ये बचत खाते उघडतात व मुदत ठेवीमध्‍ये रक्‍कम ठेवतात त्‍यांचा मुख्‍य उददेश तक्रारदार यांना अगर खातेदार यांना रक्‍कमेची आवश्‍यकता असेल त्‍यावेळी रक्‍कम काढता यावी, तसेच रक्‍कम खात्‍यात जमा करता यावी हा उददेश ठेऊन काढलेला असतो. तक्रारदार यांना सदरील रक्‍कम स्‍वतःच्‍या मुलाचे शिक्षणासाठी व मूलीचे लग्‍नासाठी आवश्‍यक आहे. सदरील रक्‍कम मिळण्‍यासाठी तक्रारदार यांनी सामनेवाले यांचेकडे मागणी केली, त्‍यानंतर सामनेवाले यांनी सदरील रक्‍कम तक्रारदार यांना दिली नाही. सामनेवाले यांचे कथन की, बँकेची आर्थिक परिस्थिती खालावलेली आहे. त्‍या बाबत सामनेवाले यांनी कोणताही अहवाल या मंचासमोर हजर केला नाही. तसेच सामनेवाले यांचे बँकेमध्‍ये एकूण रक्‍कम किती शिल्‍लक आहे व ती कशी वाटली जाणार आहे या बाबतचा अहवाल सादर केलेला नाही. ज्‍या ज्‍या कर्जदारांनी कर्ज काढलेले आहे व बँक आर्थिक डबघाईस आणण्‍यास कारणीभूत झालेले आहे त्‍यांची विरुध्‍द कारवाई करुन पैसे वसूल करण्‍याची जबाबदारी बॅकेवर आहे. त्‍या कामी बँकेनी काय कारवाई केली आहे यांचा अहवाल मंचासमोर नाही. सबब, या मंचाचे मत की, सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांची मुदत ठेवीची रक्‍कम व बचत खात्‍यातील रककम न देऊन त्रूटी ठेवली आहे. त्‍यामुळे तक्रारदार यांना मानसिक व शारीरिक त्रास झालेला आहे. सबब, तक्रारदार यांची तक्रार मान्‍य करण्‍यास पात्र आहे.
मुददा क्र.1 व 2 चे उत्‍तर होकारार्थी देण्‍यात येते.
सबब, मंच खालीलप्रमाणे आदेश देत आहे.
आदेश
1) तक्रारदारांची तक्रार मंजूर करण्‍यात येत आहे.
2) सामनेवाले क्र.1 व 2 यांना आदेश देण्‍यात येतो की, तक्रारदार यांना
सामनेवाले यांचेकडे ठेवलेल्‍या मुदत ठेवीच्‍या रक्‍कमेवर त्‍यांनी ठेवलेल्‍या
तारखेपासून संपूर्ण रक्‍कम वसूल होईपावेतो 10 टक्‍के व्‍याज दयावे.
3) सामनेवाले क्र.1 व 2 यांना आदेश देण्‍यात येतो की, तक्रारदार यांना
सामनेवाले यांचेकडे असलेल्‍या बचत खात्‍यावरील रक्‍कमेवर संपूर्ण रक्‍कम
वसूल होईपावेतो 9 टक्‍के व्‍याज दयावे.
4) सामनेवाले क्र.1 व 2 यांना आदेश देण्‍यात येतो की, तक्रारदार
यांना शारिरीक व मानसिक त्रासापोटी रक्‍कम रु.7,000/- व
तक्रारीच्‍या खर्चापोटी रककम रु.1500/- दयावेत.
5) ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 चे अधिनियम 2005 मधील कलम
20 (3) प्रमाणे तक्रारीतील सदस्‍यांचे संच तक्रारदाराला परत
करावेत.
श्री.रविंद्र राठोडकर, श्रीमती मजुंषा चितलांगे श्री.विनायक लोंढे,
सदस्‍य सदस्‍या अध्‍यक्ष
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, बीड
जयंत पारवेकर
लघुलेखक
