ग्राहक तक्रार क्रमांक : 192/2010.

                                                                तक्रार दाखल दिनांक: 20/04/2010.      

                                                                आदेश दिनांक : 02/09/2010.   

श्री. दिलीप गोरख कदम, वय 40 वर्षे, व्‍यवसाय : शेती,

रा. मु.पो. सुस्‍ते, ता. पंढरपूर, जि. सोलापूर.                   तक्रारदार

                        विरुध्‍द

1. डिव्‍हीजनल मॅनेजर, दी ओरिएन्‍टल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लि.,

   विभागीय कार्यालय क्र.1, ए.डी. कॉम्‍प्‍लेक्‍स,

   माऊंट रोड, सदर, नागपूर - 1.

2. डिव्‍हीजनल मॅनेजर, दी ओरिएन्‍टल इन्‍शुरन्‍स कं.लि.,

   रा. 442, प. मंगळवार पेठ, चाटी गल्‍ली, सोलापूर.           विरुध्‍द पक्ष

               गणपुर्ती  :-  सौ. संगिता एस. धायगुडे,  अध्‍यक्ष

                                सौ. प्रतिभा प्र. जहागिरदार, सदस्‍य

                    सौ. संजीवनी एस. शहा, सदस्‍य

                   तक्रारदार यांचेतर्फे अभियोक्‍ता :  पी.पी. कुलकर्णी

            विरुध्‍द पक्ष यांच्‍यातर्फे अभियोक्‍ता : एन.आर. खंडाळ

आदेश

सौ. संगिता एस. धायगुडे, अध्‍यक्ष यांचे द्वारा :-

1.     तक्रारदार यांची थोडक्‍यात अशी तक्रार आहे की, ते व्‍यवसायाने शेतकरी असून त्‍यांनी दुग्‍ध व्‍यवसायाकरिता घेतलेल्‍या होस्‍टर्न जातीच्‍या गाईचा दि.27/2/2008 रोजी विरुध्‍द पक्ष क्र.2 (संक्षिप्‍त रुपामध्‍ये 'विमा कंपनी') यांच्‍याकडे रु.25,000/- चा तीन वर्षाकरिता विमा घेतलेला आहे. गाईचा विमा पॉलिसी क्रमांक एस.ओ.एल.पी. 102517 असून गाईस दिलेल्‍या टॅगचा क्रमांक 102517 असा आहे. तक्रारदार यांची गाय दि.31/10/2008 रोजी अचानक आजारी पडली आणि उपचारादरम्‍यान तिचा मृत्‍यू झाला आहे. त्‍यानंतर गाईचे पोस्‍टमार्टेम करण्‍यात आले. तसेच विहीत नमुन्‍यामध्‍ये सर्व कागदपत्रे विमा कंपनीकडे पाठविण्‍यात आली. परंतु विमा कंपनीने 'नो टॅग नो क्‍लेम' या कारणास्‍तव विमा क्‍लेम नाकारल्‍याचे कळविले. त्‍यामुळे तक्रारदार यांनी प्रस्‍तुत तक्रारीद्वारे विरुध्‍द पक्ष यांच्‍याकडून विमा रक्‍कम रु.25,000/- व्‍याजासह मिळावी आणि मानसिक त्रासापोटी रु.10,000/- व तक्रार खर्चापोटी रु.5,000/- मिळावेत, अशी विनंती केलेली आहे.

3.    विमा कंपनीने रेकॉर्डवर म्‍हणणे दाखल केले असून तक्रार अमान्‍य केली आहे. त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यानुसार पशुधन विम्‍याच्‍या कराराविषयी निर्माण झालेला वाद लवादाकडून सोडविणे आवश्‍यक आहे आणि केवळ अकोला कोर्टास त्‍याचे अधिकारक्षेत्र आहे. तक्रारदार यांनी दि.7/12/2009 च्‍या पत्रासोबत कागदपत्रे दाखल केली, परंतु पॉलिसीच्‍या अटीप्रमाणे टॅग दाखल केला नाही. तसेच तक्रारदार यांनी मूळ विमा प्रमाणपत्र, कानातील टॅग, पोस्‍टमार्टेम फोटो दाखल केलेले नाहीत. चौकशीमध्‍ये तक्रारदार यांची गाईस योग्‍य उपचार केले नसल्‍याचे निदर्शनास आले. त्‍यांच्‍या सेवेत त्रुटी नसल्‍यामुळे तक्रार रद्द करण्‍याची विनंती केली आहे.

4.    तक्रारदार यांची तक्रार, विरुध्‍द पक्ष यांचे म्‍हणणे व दाखल कागदपत्रांचे अवलोकन करता, तसेच युक्तिवाद ऐकल्‍यानंतर निष्‍कर्षासाठी खालील मुद्दे उपस्थित होतात.

            मुद्दे                              उत्‍तर

1. तक्रार चालविण्‍यास मंचाला अधिकारक्षेत्र प्राप्‍त होते काय ?       होय.

2. विरुध्‍द पक्ष यांनी तक्रारदार यांना त्रुटीयुक्‍त सेवा

     दिली आहे काय ?                                                                            होय.

3. तक्रारदार विमा रक्‍कम मिळविण्‍यास पात्र आहेत काय ?               होय.

4. काय आदेश ?                                     शेवटी दिल्‍याप्रमाणे.

निष्‍कर्ष

5.    मुद्दा क्र. 1 :- विमा कंपनीने पॉलिसी नं. एसओएलपी-102517 अन्‍वये तक्रारदार यांच्‍या गाईस रु.25,000/- चे विमा संरक्षण दिल्‍याविषयी विवाद नाही. तसेच दि.31/10/2008 रोजी तक्रारदार यांची गाय मृत्‍यू पावल्‍याविषयी विवाद नाही. विमा कंपनीच्‍या दि.7/12/2009 च्‍या पत्राचे अवलोकन करता, कानातील बिल्‍ला जमा न केल्‍यामुळे क्‍लेम नामंजूर केल्‍याचे निदर्शनास येते.

6.    सर्वप्रथम, विमा कंपनीने पॉलिसी अग्रीमेंटमधील कराराविषयी निर्माण झालेले वाद सामंजस्‍याने न सुटल्‍यास ते लवादाकडे पाठविण्‍यात यावेत आणि त्‍याचे अधिकारक्षेत्र केवळ अकोला कोर्टास असतील, असे नमूद केले आहे.

7.    विमा कंपनी व पशुधन विकास मंडळाच्‍या अग्रीमेंटनुसार तक्रारदार यांच्‍या गाईस विमा संरक्षण दिलेले आहे. 'विमा' हा विषय ग्राहक संरक्षण कायद्यातील 'सेवा' या तरतुदीमध्‍ये अंतर्भुत आहे. तक्रारदार यांच्‍या गाईस विमा कंपनीने विमा संरक्षण दिलेले असल्‍यामुळे निश्चितच त्‍यांची तक्रार या मंचाच्‍या कार्यकक्षेत येते. मा.राष्‍ट्रीय आयोग व मा.राज्‍य आयोग यांनी अनेक निवाडयामध्‍ये लवादाचा क्‍लॉज असला तरी जिल्‍हा मंचाचे कार्यक्षेत्रास बाधा पोहोचत नाही, असे न्‍यायिक तत्‍व विषद केलेले आहे. त्‍यामुळे विमा कंपनीने उपस्थित केलेला सदर मुद्दा निरर्थक व तथ्‍यहीन ठरतो आणि या मंचाला तक्रारदार यांची तक्रार चालविण्‍यास अधिकारक्षेत्र प्राप्‍त होते, या मतास आम्‍ही आलो आहोत.

8.    मुद्दा क्र. 2 ते 4 :- तक्रारदार यांनी रेकॉर्डवर विमा पॉलिसी, क्‍लेम फॉर्म, पोस्‍टमार्टेम रिपोर्ट, कॅटल व्‍हॅल्‍युएशन रिपोर्ट, कॅटल डेथ सर्टिफिकेट, इ. कागदपत्रे दाखल केले आहेत. पोस्‍टमार्टेम रिपोर्टसह इतर कागदपत्रांमध्‍ये गाईचे नमूद वर्णन हे विमा पॉलिसीतील गाईच्‍या वर्णनाशी मिळते-जुळते आहे. गाईचा टॅग हा प्रामुख्‍याने जनावराची ओळख पटविण्‍यासाठी असतो. यदाकदाचित, इतर कोणत्‍याही कारणामुळे विमेदार टॅग दाखल करण्‍यास असमर्थ असल्‍यास आणि कागदपत्रांवरुन विमा संरक्षीत गाय मृत्‍यू पावल्‍याचे सिध्‍द होत असल्‍यास विमेदाराचा क्‍लेम नाकारणे न्‍यायोचित होणार नाही. आमच्‍या मते, तक्रारदार यांनी दाखल केलेली कागदपत्रे विमा क्‍लेम सेटल करण्‍यासाठी पुरेशी आहेत. वरील विवेचनावरुन विमा कंपनीने तक्रारदार यांचा विमा क्‍लेम अयोग्‍य व अनुचित नाकारुन सेवेत त्रुटी केलेली आहे आणि तक्रारदार हे गाईच्‍या विम्‍याची रक्‍कम क्‍लेम नाकारल्‍याच्‍या तारखेपासून व्‍याजासह मिळविण्‍यास पात्र ठरतात, या मतास आम्‍ही आलो आहोत. शेवटी आम्‍ही खालील आदेश देत आहोत.

आदेश

      1. विरुध्‍द पक्ष क्र.1 व 2 विमा कंपनीने तक्रारदार यांना विमा रक्‍कम रु.25,000/- दि.7/12/2009 पासून द.सा.द.शे. 9 टक्‍के व्‍याज दराने या आदेशाच्‍या प्राप्‍तीपासून तीस दिवसाचे आत द्यावी.

      2. विरुध्‍द पक्ष क्र.1 व 2 विमा कंपनीने तक्रारदार यांना तक्रार खर्चापोटी रु.1,000/- या आदेशाच्‍या प्राप्‍तीपासून तीस दिवसाचे आत द्यावेत.  

      3. विरुध्‍द पक्ष क्र.1 व 2 विमा कंपनीने उपरोक्‍त आदेशाची अंमलबजावणी नमूद मुदतीत न केल्‍यास मुदतीनंतर एकूण देय रक्‍कम द.सा.द.शे. 12 टक्‍के व्‍याज दराने अदा करावी. 

(सौ. संगिता एस. धायगुडे÷)

अध्‍यक्ष

(सौ. प्रतिभा प्र. जहागिरदार)                              (सौ. संजीवनी एस. शहा)

          सदस्‍य                                           सदस्‍य

जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सोलापूर.

----00----

(संविक/स्‍व/30810)