ग्राहक तक्रार क्रमांक : 153/2010.

                                                                तक्रार दाखल दिनांक: 30/03/2010.      

                                                                आदेश दिनांक :27/7/2010.   

श्री. किसन मच्‍छींद्र कसबे, वय 37 वर्षे, व्‍यवसाय : शेती,

रा. मु.पो. नंदेश्‍वर, ता. मंगळवेढा, जि. सोलापूर.               तक्रारदार

                        विरुध्‍द

1. जैका इन्‍शोरेन्‍स ब्रोकरेज प्रा.लि. जैका बिल्‍डींग,

   सिव्‍हील लाईन, नागपूर - 440 001.

2. डिव्‍हीजनल मॅनेजर, दी ओरिएन्‍टल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लि.,

   विभागीय कार्यालय क्र.1, ए.डी. कॉम्‍प्‍लेक्‍स,

   माऊंट रोड, सदर, नागपूर - 1.

3. डिव्‍हीजनल मॅनेजर, दी ओरिएन्‍टल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लि.,

   रा. 442, प. मंगळवार पेठ, टेलिफोन भवनसमोर,

   चाटी गल्‍ली, सोलापूर.                                        विरुध्‍द पक्ष

               गणपुर्ती  :-  सौ. संगिता एस. धायगुडे,  अध्‍यक्ष

                                सौ. प्रतिभा प्र. जहागिरदार, सदस्‍य

                    सौ. संजीवनी एस. शहा, सदस्‍य

                   तक्रारदार यांचेतर्फे विधिज्ञ :  जी.बी. सावंत

                   विरुध्‍द पक्ष क्र. 2 व 3 यांचेतर्फे विधिज्ञ : जी.एच. कुलकर्णी  

आदेश

सौ. संगिता एस. धायगुडे, अध्‍यक्ष यांचे द्वारा :-

1.     तक्रारदार यांची थोडक्‍यात अशी तक्रार आहे की, ते व्‍यवसायाने शेतकरी असून दुग्‍धव्‍यवसायाकरिता त्‍यांनी गाई खरेदी केलेल्‍या आहेत. त्‍यांच्‍या होस्‍टर्न जातीच्‍या गाईचा केंद्र शासनपुरस्‍कृत पशुधन विमा योजनेखाली विरुध्‍द पक्ष क्र.1 मार्फत विरुध्‍द पक्ष क्र.2 (संक्षीप्‍त रुपामध्‍ये 'विमा कंपनी') यांच्‍याकडे दि.14/3/2008 रोजी विमा उतरविण्‍यात आलेला आहे. गाईच्‍या विमा पॉलिसीचा क्रमांक एसओएलपी-109772 असून गाईस दिलेल्‍या टॅगचा क्रमांक 109772 असा आहे. तक्रारदार यांनी गाय अचानक आजारी पडली आणि उपचार करुनही दि.3/7/2008 रोजी मृत्‍यू पावली. त्‍यानंतर गाईचे पोस्‍टमार्टेम करण्‍यात आले. तसेच विहीत नमुन्‍यामध्‍ये सर्व कागदपत्रे विमा कंपनीकडे पाठविण्‍यात आली. परंतु विमा कंपनीने खरेदी पावती व पी.एम. पावती न दिल्‍याच्‍या व इन्‍व्‍हेस्‍टीगेशन रिपोर्टच्‍या आधारे विमा क्‍लेम नाकारल्‍याचे कळविले आहे. त्‍यामुळे तक्रारदार यांनी प्रस्‍तुत तक्रारीद्वारे विरुध्‍द पक्ष यांच्‍याकडून विमा रक्‍कम रु.25,000/- व्‍याजासह मिळावी आणि मानसिक त्रासापोटी रु.10,000/- व तक्रार खर्चापोटी रु.5,000/- मिळावेत, अशी विनंती केलेली आहे.

2.    विरुध्‍द पक्ष क्र.1 यांना मंचाच्‍या नोटीसची बजावणी झालेली आहे. त्‍यांना उचित संधी देऊनही ते मंचासमोर हजर झाले नाहीत आणि म्‍हणणे दाखल केले नाही. त्‍यामुळे त्‍यांच्‍या विरुध्‍द एकतर्फी चौकशीचे आदेश करण्‍यात आले.

3.    विरुध्‍द पक्ष क्र.2 व 3 विमा कंपनीने रेकॉर्डवर म्‍हणणे दाखल केले असून तक्रार अमान्‍य केली आहे. त्‍यांच्‍या म्‍हणण्‍यानुसार पशुधन विम्‍याचा करार हा महाराष्‍ट्र पशुधन विकास मंडळ, मे. जायका इन्‍शुरन्‍स ब्रोकरेज प्रा.लि. व विमा कंपनीने दि.6/11/2007 रोजी केलेला आहे. अग्रीमेंटच्‍या अटी व शर्तीनुसार कराराविषयी निर्माण झालेला वाद लवादाकडून सोडविणे आवश्‍यक आहे आणि केवळ अकोला कोर्टास त्‍याचे अधिकारक्षेत्र आहे. नुकसानीची सूचना मिळताच विमा कंपनीने तक्रारदार यांना कागदपत्रांची मागणी केली आणि तक्रारदार यांनी काही कागदपत्रे जमा केली. परंतु तक्रारदार यांनी मूळ पी.एम. पावती, वैद्यकीय दाखला, खरेदी पावती, दुध संस्‍थेचे प्रमाणपत्र, वैद्यकीय बिले, फोटो, प्रिस्‍क्रीप्‍शन, सरपंचाचे प्रमाणपत्र इ. कागदपत्रे दाखल केले नाहीत. तसेच त्‍यांनी श्री. जी.एन. चौगुले यांची इन्‍व्‍हेस्‍टीगेटर म्‍हणून नियुक्‍ती करुन इन्‍व्‍हेस्‍टीगेशन अहवाल घेतला आहे. त्‍यांच्‍या अहवालानुसार गाय दि.3/7/2008 रोजी मृत्‍यू न पावता त्‍यापूर्वीच मयत झालेली आहे. तसेच तक्रारदार यांनी कागदपत्रे दाखल केलेली नसल्‍यामुळे दि.29/3/2009 च्‍या पत्राद्वारे तक्रारदार यांचा क्‍लेम नाकारण्‍यात आला आहे. शेवटी त्‍यांच्‍या सेवेत त्रुटी नसल्‍यामुळे तक्रार रद्द करण्‍याची विनंती केली आहे.

4.    तक्रारदार यांची तक्रार, विरुध्‍द पक्ष यांचे म्‍हणणे व दाखल कागदपत्रांचे अवलोकन करता, तसेच युक्तिवाद ऐकल्‍यानंतर निष्‍कर्षासाठी खालील मुद्दे उपस्थित होतात.

            मुद्दे                              उत्‍तर

1. तक्रार चालविण्‍यास मंचाला अधिकारक्षेत्र प्राप्‍त होते काय ?       होय.

2. विरुध्‍द पक्ष यांनी तक्रारदार यांना त्रुटीयुक्‍त सेवा

     दिली आहे काय ?                                                                            होय.

3. तक्रारदार विमा रक्‍कम मिळविण्‍यास पात्र आहेत काय ?               होय.

4. काय आदेश ?                                     शेवटी दिल्‍याप्रमाणे.

निष्‍कर्ष

5.    मुद्दा क्र. 1 :- विमा कंपनीने पॉलिसी नं. एसओएलपी-109772 अन्‍वये तक्रारदार यांच्‍या गाईस विमा संरक्षण दिल्‍याचे विवादीत नाही. विमा कालावधीमध्‍ये म्‍हणजेच दि.3/7/2008 रोजी तक्रारदार यांची गाय मृत्‍यू पावल्‍याचे रेकॉर्डवर दाखल कागदपत्रांवरुन निदर्शनास येते. प्रामुख्‍याने, विमा कंपनीने इन्‍व्‍हेस्‍टीगेटरच्‍या अहवालाचा आधार घेऊन व कागदपत्रे दाखल न केल्‍यामुळे क्‍लेम नाकारल्‍याचे नमूद केले आहे.

6.    परंतु, त्‍यापूर्वी, विमा कंपनीने सर्वप्रथम पॉलिसी अग्रीमेंटमधील क्‍लॉजचा आधार घेत कराराविषयी निर्माण झालेले वाद सामंजस्‍याने न सुटल्‍यास ते लवादाकडे पाठविण्‍यात यावेत आणि त्‍याचे अधिकारक्षेत्र केवळ अकोला कोर्टास असतील, असे नमूद केले आहे.

7.    विमा कंपनी व पशुधन विकास मंडळाच्‍या अग्रीमेंटनुसार तक्रारदार यांच्‍या गाईस विमा संरक्षण दिलेले आहे. ग्राहक संरक्षण कायदा, 1986 अंतर्गत 'विमा' हा 'सेवा' या तरतुदीमध्‍ये अंतर्भुत आहे. तक्रारदार यांच्‍या गाईस विमा कंपनीने विमा संरक्षण दिलेले असल्‍यामुळे निश्चितच त्‍यांची तक्रार या मंचाच्‍या कार्यकक्षेत येते. मा.राष्‍ट्रीय आयोग व मा.राज्‍य आयोग यांनी अनेक निवाडयामध्‍ये लवादाचा क्‍लॉज असला तरी जिल्‍हा मंचाचे कार्यक्षेत्रास बाधा पोहोचत नाही, असे न्‍यायिक तत्‍व विषद केलेले आहे. त्‍यामुळे विमा कंपनीने उपस्थित केलेला सदर मुद्दा निरर्थक व तथ्‍यहीन ठरतो आणि या मंचाला तक्रारदार यांची तक्रार चालविण्‍यास अधिकारक्षेत्र प्राप्‍त होते, या मतास आम्‍ही आलो आहोत. सबब, मुद्दा क्र.1 चे उत्‍तर होकारार्थी देण्‍यात येते.

8.    मुद्दा क्र. 2 ते 4 :- रेकॉर्डवर दाखल विमा दावा प्रपत्र, पोस्‍टमार्टेम रिपोर्ट, कॅटल व्‍हॅल्‍युऐशन रिपोर्ट, कॅटल डेथ सर्टिफिकेट, ट्रीटमेंट सर्टिफिकेट, दूध संस्‍थेचे प्रमाणपत्र इ. कागदपत्रांचे सुक्ष्‍मपणे अवलोकन करता, तक्रारदार यांची विमा संरक्षीत गाय (टॅग नं.109772) मृत्‍यू पावल्‍याचे स्‍पष्‍टपणे निदर्शनास येते. विमा कंपनीने ज्‍या इन्‍व्‍हेस्‍टीगेटरच्‍या रिपोर्टद्वारे क्‍लेम नाकारला आहे, तो अहवाल व त्‍या रिपोर्टपृष्‍ठयर्थ श्री. जी.एन. चौगुले यांचे शपथपत्र दाखल केलेले नाही. तसेच उपरोक्‍त कागदपत्रे उपलब्‍ध असताना विमा क्‍लेम सेटल करण्‍यास विमा कंपनी कशी असमर्थ ठरते ? याचे उचित स्‍पष्‍टीकरण देण्‍यात आलेले नाही. आमच्‍या मते, सदर कागदपत्रे तक्रारदार यांची विमा संरक्षीत गाय मृत्‍यू पावल्‍याचे सिध्‍द करण्‍यास पुरेशी आहेत. वरील सर्व विवेचनावरुन विमा कंपनीने तक्रारदार यांचा विमा क्‍लेम अयोग्‍य व अनुचित कारणास्‍तव नाकारुन सेवेत त्रुटी केल्‍यामुळे तक्रारदार हे गाईच्‍या विम्‍याची क्‍लेम नाकारल्‍याच्‍या तारखेपासून द.सा.द.शे. 9 टक्‍के व्‍यास दरासह मिळविण्‍यास पात्र ठरतात.

9.    शेवटी आम्‍ही खालील आदेश देत आहोत.

आदेश

      1. विरुध्‍द पक्ष क्र. 2 व 3 विमा कंपनीने तक्रारदार यांना विमा रक्‍कम रु.25,000/- दि.29/3/2009 पासून द.सा.द.शे. 9 टक्‍के व्‍याज दराने या आदेशाच्‍या प्राप्‍तीपासून तीस दिवसाचे आत द्यावी.

      2. विरुध्‍द पक्ष क्र. 2 व 3 विमा कंपनीने तक्रारदार यांना तक्रार खर्चापोटी रु.1,000/- या आदेशाच्‍या प्राप्‍तीपासून तीस दिवसाचे आत द्यावेत. 

      3. विरुध्‍द पक्ष क्र. 2 व 3 विमा कंपनीने उपरोक्‍त आदेशाची अंमलबजावणी नमूद मुदतीत न केल्‍यास मुदतीनंतर एकूण देय रक्‍कम द.सा.द.शे. 12 टक्‍के व्‍याज दराने अदा करावी.

 (सौ. संगिता एस. धायगुडे÷)

अध्‍यक्ष

(सौ. प्रतिभा प्र. जहागिरदार)                              (सौ. संजीवनी एस. शहा)

          सदस्‍य                                           सदस्‍य

  जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, सोलापूर.

                    ----00----

(संविक/स्‍व/27710)