(आदेश पारीत व्‍दारा-श्री.महेश एन.ढाके - मा.सदस्‍य )
1. तक्रारदार यांनी सदरील तक्रार ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 कलम 12 अन्‍वये दाखल केली आहे.
2. तक्रारदाराची तक्रार थोडक्‍यात अशी की, ः-
तक्रारदार हा वर नमुद पत्‍त्‍यावर कायमचा रहिवाशी असून तक्रारदार हा शेती व्‍यवसायाबरोबर दुग्‍ध व्‍यवसाय करीत आहे.
3. सामनेवाला क्र.1 हे नमुद केंद्राचे केंद्र प्रमुख असून सामनेवाला नं.2 हे सदर केंद्राचे सचिव म्‍हणुन काम पाहत आहेत. सामनेवाला नं.1 व 2 यांचे मार्फत मौजे खांडगांव ता.संगमनेर येथे ओम इच्‍छापुर्ती दुध संकलन केंद्र आहे. सामनेवाला नं. 1व 2 हे दुध उत्‍पादक ग्राहकाकडून दुध खरेदी करण्‍याचा व्‍यवसाय करतात. तक्रारदार हे सामनेवाला नं.1 व 2 यांचे वर नमुद संकलन केंद्रामध्‍ये सुमारे 3 वर्षापासून ते सप्‍टेंबर 2017 पर्यंत नियमितपणे दुध घालत आलेले आहेत. तक्रारदार यांनी सामनेवाला नं.1 व 2 यांचे वर नमुद दुध संकलन केंद्रामध्‍ये दिनांक 1.4.2016 ते 31.3.2017 पर्यंत 9,282 लिटर दुध पुरवठा केलेला आहे. सामनेवाला नं.1 व 2 यांचे दुध संकलन केंद्रामार्फत तक्रारदार यांनी दुध पुरवठा केलेल्‍या पंधरवडयात प्रत्‍येकी लिटर मागे 2 रुपये प्रमाणे अनामत कपात करुन घेतलेली आहे. त्‍याप्रमाणे सामनेवाला नं.1 व 2 यांनी दुध संकलन केंद्रामार्फत दरवर्षी दिपावली सणाचे अगोदर तक्रारदार यास 2 रुपये प्रमाणे कपात केलेली अनामत रक्‍कम तसेच सामनेवाला नं.1 व 2 यांचे दुध केंद्रा मार्फत दुध पुरवठा करणा-या ग्राहकांना केंद्राचे झालेल्‍या नफ्यातून दिले जाणारे रिबेट तसेच दुध संस्‍थेमार्फत दिले जाणारे रिबेट अशी एकुण रक्‍कम सामनेवाला नं.1 व 2 हे दुध पुरवठा केलेल्‍या व्‍यक्‍तींना दरवर्षी दिपावली सणाचे अगोदर अदा करतात. सदरचे रिबेट सामनेवाला नं.1 व 2 यांनी व दुध संस्‍था दुध उत्‍पादकांचे पुरवठा केलेल्‍या दुधाचे उत्‍पन्‍नातुन दिले जाते. त्‍याप्रमाणे सामनेवाला नं.1 व 2 यांनी सन 2017 चे दिपावलीचे सणाचे अगोदर दुध पुरवठा केलेल्‍या व्‍यक्‍तींना अनामत रक्‍कम रु.2 प्रति लिटर व केंद्राचे नफा रिबेट 1 रु.80 पैसे प्रति लिटर तसेच दुध संस्‍था यांचेकडून दिले जाणारे रिबेट रक्‍कम रु.1,40 पैसे प्रति लिटर अशी एकुण रुपये 5.20 पैसे प्रमाणे अदा केलेली आहेत. परंतु तक्रारदार यांनी सामनेवाला नं.1 व 2 यांचे दुध संकलन केंद्रात नियमितपणे सप्‍टेंबर 2017 पर्यंत दुध पुरवठा केलेला असतानाही सामनेवाला क्र.1 व 2 यांनी तक्रारदार यास फक्‍त त्‍यांचे 1.4.2016 ते 3112/2017 चे अनामत रक्‍कम 2 रुपये प्रमाणे अदा केलेली आहे. परंतु सामनेवाला नं.1 व 2 यांनी तक्रारदार यास दिनांक 1.4.2016 ते 3112/2017 चे दुध संकलन केंद्राचे 1 रु.80 पैसे व संघाचे रिबेट रक्‍कम 1रु.40 पैसे प्रति लिटर प्रमाणे रक्‍कम रुपये 29,702.40 पैसे अदा केलेली नाहीत. म्‍हणुन तक्रारदार यांनी सामनेवाला नं.1 व 2 यांचेकडे दिनांक 18.10.2017 रोजी वर नमुद रकमेची मागणी करीता आले असता तेव्‍हा सामनेवाला नं.1 व 2 हे म्‍हणाले की, “ तुझा काहीही संबंध नाही ” व पैसे मागितल्‍याचा राग येऊन तक्रारदार यास वाईट साईट शिवीगाळ करुन सामनेवाला नं.1 व 2 यांनी तक्रारदार यास सांगितले की, “ तुम्‍ही इथे थांबले तर हातपाय तोडु अशी जिवे मारण्‍याची धमकी दिली. ” म्‍हणुन तक्रारदार यांनी सामनेवाला नं.1 व 2 यांचे विरुध्‍द संगमनेर शहर पोलीस स्‍टेशनला तशी तक्रार केलेली आहे. सामनेवाला नं.1 व 2 हे पैशाचे जोरावर पोलीसांना हाताशी धरुन कोणतीही कारवाई होवु दिली नाही.
4. वास्‍तविक पाहता तक्रारदार यांची वर नमुद रक्‍कम ही कायदेशिररित्‍या सामनेवाला नं.1 व 2 यांचेकडून घेणे असतांना सामनेवाला नं.1 व 2 हे जाणीवपुर्वक तक्रारदार यास त्रास देण्‍यासाठी तक्रारदार यांची वर नमुद रक्‍कम रु.29,702.40 पैसे दिले नाहीत. सामनेवाला नं.1 व 2 यांना तक्रारदार यांची वर नमुद रक्‍कम अडविण्‍याचा कोणताही कायदेशिर हक्‍क व अधिकार नव्‍हता नाही. सामनेवाला नं.1 व 2 यांनी तक्रार यांची वर नमुद रक्‍कम मागणी करुनही अदा केली नाही. म्‍हणुन तक्रारदार यांनी सामनेवाला नं.1 व 2 यांना दिनांक 16.11.2017 रोजी वकीलामार्फत रजि.नोटीस पाठविली. सदरच्‍या नोटीसा सामनेवाला नं.1 व 2 यांना मिळुन देखील नोटीसीत मागणी केल्‍याप्रमाणे कोणतीही रक्‍कम दिली नाही. उलट खोटया मजकुराचे उत्‍तर देऊन तक्रारदार यांची रक्‍कम देण्‍याचे जाणीवपुर्वक टाळाटाळ केली आहे व असे करुन सामनेवाला नं.1 व 2 यांनी तक्रारदार यांचे फार मोठे आर्थिक नुकसान केले आहे. म्‍हणुन तक्रारदार यास सदरचा अर्ज सामनेवाला नं.1 व 2 यांचेकडुन तक्रारदार यांनी दिनांक 01.04.2016 ते 31.03.2017 पर्यंत 9,282 लिटर दुध पुरवठयाचे तक्रारदार यास दुध संकलन केंद्राचे 1 रु.80 पैसे व संघाचे रिबेट रक्‍कम 1रु.40 पैसे असे एकुण रक्‍कम रुपये 3.20 पैसे प्रतिलिटर प्रमाणे देण्‍याचा आदेश सामनेवाला नं.1 व 2 यांचे विरुध्‍द व्‍हावा व तक्रारदार यांचे आर्थिक नुकसान केले म्‍हणून सामनेवाला नं.1 व 2 यांचेकडून तक्रारदार यांना आर्थिक नुकसान भरपाई मिळावी व तसा आदेश होणेसाठी तक्रारदार यांचा अर्ज आहे.
5. तक्रारदार याने सामनेवाला नं.1 व 2 यांचेकडे दुध पुरवठा केलेला आहे. त्‍यामुळे तक्रारदार व सामनेवाला यांचेमध्‍ये ग्राहक व विक्रेता असे नाते संबंध निर्माण झालेले आहेत. त्‍यामुळे तक्रारदाराचे मागणी करीता सामनेवाला नं.1 व 2 हे संयुक्‍तीक व वैयक्तिकरित्‍या जबाबदार आहेत. त्‍यामुळे सदरचा अर्ज तक्रारदाराने सदर न्‍यायालयात दाखल केलेला आहे.
6. तक्रारदाराने तक्रारीत अशी मागणी केली आहे की, अर्जात कथन केलेल्‍या कारणास्‍तव सामनेवाला नं.1 व 2 यांचेकडून तक्रारदार यांनी दिनांक 01.04.2016 ते 31.03.2017 पर्यंत 9,282 लिटर दुध पुरवठयाचे तक्रारदार यास दुध संकलन केंद्राचे रिबेट 1 रु.80 पैसे व संघाचे रिबेट रक्‍कम 1 रु.40 पैसे असे एकुण रिबेटची रक्‍कम रुपये 3.20 पैसे प्रतिलिटर प्रमाणे देण्‍याचा आदेश सामनेवाला नं.1 व 2 यांचे विरुध्‍द व्‍हावा. तसेच तक्रारदार यांचे आर्थिक नुकसान केले म्‍हणून सामनेवाला नं.1 व 2 यांचेकडुन तक्रारदार यांना आर्थिक नुकसान भरपाई मिळावी.
7. तक्रारदाराने तक्रारीसोबत निशाणी 2 ला अॅफिडेव्‍हीट दाखल केले आहे. तसेच निशाणी 5 सोबत तक्रारदाराने सामनेवाला पाठविलेली नोटीसची स्‍थळप्रत दिनांक 16.11.2017, सामनेवाला क्र.1 व 2 यांना नोटीस मिळालेबाबतचे पोच पावती दिनांक 20.12017, तक्रारदाराने सामनेवाला विरुध्‍द अदखलपात्र गुन्‍हा दाखल केल्‍याबाबतची प्रत दिनांक 18.10.2017, सामनेवाला यांनी नोटीस उत्‍तर पाठविलेली मुळ प्रत, सामनेवाला दुध संकलन केंद्राचे बिल इत्‍यादी दस्‍तावेजाचे झेरॉक्‍स दाखल केले आहेत.
8. तक्रारदाराची तक्रार स्विारण्‍यात येऊन सामनेवाला यांनी मे.मंचातर्फे नोटीस काढण्‍यात आली. सामनेवाला तर्फे निशाणी 9 ला अॅड.गणपुले यांनी हजर होण्‍याबाबत अर्ज दिला व वकीलपत्र व सविस्‍तर म्‍हणणे दाखल करण्‍याकामी मुदतीत मिळण्‍याबाबत अर्ज दिला. त्‍यानंतर वेळोवेळी मुदती देऊनही सामनेवाला क्र.1 व 2 यांना त्‍यांचे म्‍हणणे मे.मंचात दाखल केलेले नाही. म्‍हणून त्‍यांचे विरुध्‍द नोडब्‍ल्‍युएस चा आदेश निशाणी 1 वर दिनांक 12.10.2018 रोजी पारीत करण्‍यात आला.
9. तक्रारदाराने निशाणी 10 ला सरतपासाचे अॅफिडेव्‍हीट दाखल केले. निशाणी क्र.11 ला लेखी युक्‍तीवाद दाखल केले.
10. वरील सर्व बाबीचा विचार करुन सदरचे प्रकरण न्‍याय निर्णयासाठी खालील मुद्दे उपस्थित होतात.
| मुद्दे | उत्‍तर |
1. | तक्रारदार हा सामनेवाला नं.1 व 2 यांचे ग्राहक आहेत काय व ग्राहक या संज्ञेत बसतात काय.? | ... नाही. |
2. | तक्रारदार हा सामनेवालाकडून आर्थिक नुकसान भरपाई मिळण्‍यास पात्र आहे काय.? | ... नाही. |
3. | आदेश काय ? | ...अंतीम आदेशानुसार. |
का र ण मि मां सा
11. मुद्दा क्र.1 –तक्रारीतील नमुद तथ्‍यावरुन तसेच त्‍याने दाखल केलेले दस्‍तावेज निशाणी 10 वरील सरतपासाचे प्रतिज्ञाप्रत निशाणी 11 वरील लेखी युक्‍तीवाद याचे अवलोकन केले असता असे दिसून येते की, तक्रारदार हा विक्रेता असून सामनेवाला नं.1 व 2 हे तक्रारदाराकडून दुध खरेदी करतात. व त्‍याकरीता तक्रारदाराला त्‍याची मोबदला रक्‍कम देतात ही बाब आणि तक्रारदाराने तक्रारीत नमुद केलेले कथन की, त्‍यांनी सामनेवाला नं.1 व 2 यांना त्‍यांचे दुध संकलन केंद्रामध्‍ये दिनांक 1.4.2016 ते 31.2.2017 पर्यंत 9282 लिटर दुध पुरविलेले आहे. या अर्थी तक्रारदार हा विक्रेता झाला व सामनेवाला क्र.1 व 2 हे त्‍यांचे खरेदीदार झाले. सबब तक्रारदार हा ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 चे कलम 2 (1) (ड) प्रमाणे ग्राहक या संज्ञेत बसत नाहीत. हे सामनेवाला क्र.1 व 2 यांचे ग्राहक नाहीत. म्‍हणून मुद्दा क्र.1 चे उत्‍तर नकारार्थी नोंदविण्‍यात येते.
12. मुद्दा क्र.2 – मुद्दा क्र.1 चे विवेचनावरुन अवलोकन केले असता तक्रारदार हा सामनेवालाकडून आर्थिक नुकसान भरपाई मिळण्‍यास पात्र नाहीत असे मंचाचे मत आहे. त्‍यामुळे मुद्दा क्र.2 चे उत्‍तर नकारार्थी नोंदविण्‍यात येते.
13. मुद्दा क्र.3 - मुद्दा क्र.1 व 2 चे विवेचनावरुन खालील प्रमाणे अंतिम आदेश पारीत करण्‍यात येत आहे.
- अं ति म आ दे श –
1. तक्रारदाराची तक्रार नामंजूर करण्‍यात येते.
2. उभय पक्षकार यांनी या तक्रारीचा खर्च स्‍वतः सहन करावा.
3. या आदेशाची प्रथम प्रत उभय पक्षकार यांना निःशुल्‍क देण्‍यात यावी.
4. तक्रारदार यांना या प्रकरणाची “ब” व “क” फाईल परत करावी.
