निकाल
दिनांक- 03.07.2014
(द्वारा- श्री.विनायक रावजी लोंढे, अध्‍यक्ष)
तक्रारदार जगन्‍नाथ भगवान काळे यांनी सदरील तक्रार ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 कलम 12 अन्‍वये सामनेवाले यांनी सेवेत त्रूटी ठेवली आहे म्‍हणून नुकसान भरपाई मिळण्‍यासाठी दाखल केली आहे.
तक्रारदारांची तक्रार थोडक्‍यात खालील प्रमाणे, तक्रारदार हे तांदळवाडी (घाट) ता.जि.बीड येथे राहतात. तक्रारदार हे शेती व्‍यवसाय करुन आपले कूटूंबाचा उदरनिर्वाह करतात. सामनेवाले क्र.1 हे कर्ज पूरवठा करणारी बँक आहे. सामनेवाले क्र.2 हे सामनेवाले क्र.1 चे एजंट म्‍हणून काम पाहतात. सामनेवाले क्र.3 हे महिंद्रा अँन्‍ड महिंद्रा ट्रॅक्‍टरचे अधिकृत विक्रेते आहेत. सामनेवाले क्र.1 ते 3 हे एकत्रितपणे संगनमताने ट्रॅक्‍टर विक्री व पतपुरवठा करण्‍याचे काम करतात.
तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.3 यांचेकडून महिंद्रा कंपनीचे एलएमव्‍ही ट्रॅक्‍टर खरेदी केले. त्‍या ट्रॅक्‍टरचा रजिस्‍ट्रर क्र.एम.एच.-23/टी-3141 असा आहे. ट्रॅक्‍टरची किंमत रु.6,58,000/- एवढी होती. त्‍यापैकी ¼ रक्‍कम म्‍हणजे रु.2,60,000/- सामनेवाले क्र.2 यांनी तक्रारदाराकडून भरुन घेतली. सामनेवाले यांचेवर विश्‍वास ठेऊन तक्रारदाराने व्‍यवहार केला. रक्‍कम रु.3,98,000/- चे कर्ज सामनेवाले क्र.1 यांचेकडून काढले. कर्ज भरणा हा रक्‍कम रु.76,500/- च्‍या हप्‍त्‍याने भरावयाचा होता. तक्रारदार यांनी ट्रॅक्‍टर मिळाल्‍यानंतर तिन हप्‍ते सामनेवाले क्र.2 मार्फत भरले. हप्‍त्‍यापोटी रक्‍कम रु.2,29,500/- सामनेवाले यांचेकडे जमा केलेले आहेत. तक्रारदार यांचेकडे कर्जापोटी रु.1,68,500/- शिल्‍लक राहिली होती. तक्रारदार हे कर्जाचा हप्‍ता नियमित भरत होते. दि.1.1.11.2013 रोजी सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांचे ताब्‍यात असलेला ट्रॅक्‍टर त्‍यांचे संमतीशिवाय जप्‍त केला व त्‍यांची विक्री केली. तक्रारदार हे कर्जाची रक्‍कम भरण्‍यास तयार होते परंतु सामनेवाले यांनी ट्रॅक्‍टर परत देण्‍यास नकार दिला. तक्रारदार हे राहिलेले कर्ज भरण्‍यास तयार आहेत. सामनेवाले यांनी कर्ज स्विकारण्‍यास नकार देऊन सेवेत त्रूटी ठेवली आहे. सामनेवाले यांनी परस्‍पर ट्रॅक्‍टरची विक्री केलेली आहे. त्‍यामुळे तक्रारदार यांचे नुकसान झाले आहे. तक्रारदार यांना शारीरिक व मानसिक त्रास झालेला आहे. सबब, तक्रारदार यांनी सामनेवाले यांचेकडून नुकसान भरपाई मिळून रक्‍कम रु.1,35,000/- मिळावेत व त्‍यावर व्‍याज मिळावे म्‍हणून तक्रार दाखल केली आहे.
सामनेवाले क्र.1 हे मंचासमोर हजर झाले व त्‍यांनी आपले लेखी म्‍हणणे नि.23 अन्‍वये दाखल केले आहे. सामनेवाले क्र.1 यांनी तक्रारदार यांनी तक्रारीत नमूद केलेल्‍या सर्व बाबी नाकारलेल्‍या आहेत. सामनेवाले यांचे कथन की, सामनेवाले क्र.1 हे वाहन खरेदी करणा-यासाठी कर्ज पुरवठा करतात. ट्रॅक्‍टर उत्‍पादन करणारी कंपनीशी त्‍यांचा कोणताही संबंध नाही. सामनेवाले क्र.1 यांचे कथन की, तक्रारदार यांनी कर्ज हप्‍ता मुदतीत भरला नाही. त्‍यामुळे कराराच्‍या शर्ती व अटीनुसार सामनेवाले क्र.2 यांनी ट्रॅक्‍टर जप्‍त केले आहे. तक्रारदार हे थकबाकीदार झाले होते. तक्रारदार यांनी दोन वर्ष ट्रॅक्‍टरचा उपभोग घेतला व उत्‍पन्‍न कमवले परंतु कर्जाचे हप्‍ते फेडले नाही. सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांना दयावयाचे सेवेत त्रूटी ठेवली नाही. सबब, तक्रार रदद व्‍हावी.
सामनेवाले क्र.2 यांना या मंचाची नोटीस प्राप्‍त झाली. ते मंचासमोर हजर झाले नाही. त्‍यांचे विरुध्‍द एकतर्फा आदेश करण्‍यात आला.
सामनेवाले क्र.3 हे मंचासमोर हजर झाले व त्‍यांनी नि.20 अन्‍वये लेखी म्‍हणणे सादर केले आहे. सामनेवाले क्र.3 यांचे कथन की, सामनेवाले क्र.1 हे महिंद्रा अँड महिंद्रा कंपनीचे वितरक आहेत. तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.3 कडून ट्रॅक्‍टर खरेदी केला आहे. तक्रारदार यांनी ¼ रक्‍कम रोख स्‍वरुपात भरली आहे. तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.1 यांचेकडून रक्‍कम घेतली त्‍या बाबत सामनेवाले क्र.3 यांना काहीही माहीती नाही. तक्रारदार यांनी सामनेवाले क्र.1 या बँकेकडून ट्रॅक्‍टर खरेदी करण्‍यासाठी कर्ज काढले आहे. त्‍या कर्जाशी सामनेवाले क्र.3 यांचा कोणताही संबंध नाही. सामनेवाले क्र.3 यांनी तक्रारदार यांना दिलेल्‍या ट्रॅक्‍टरमध्‍ये कोणताही दोष आढळून आला नाही. तक्रारदार यांनी कर्जाचे हप्‍त थकवलेले असल्‍यामुळे बँकेने नियमानुसार तक्रारदार यांचे ताब्‍यातील ट्रॅक्‍टर जप्‍त केलेला आहे.सदरील तक्रार या मंचास चालविणेचा अधिकार नाही. तक्रारदार यांची तक्रार रदद करण्‍यात यावी.
तक्रारदार यांनी शपथपत्र नि.25 अन्‍वये दाखल केले आहे. तक्रारदार यांनी नि.5 सोबत दस्‍त हजर केले आहेत. त्‍यामध्‍ये सामनेवाले क्र.1 यांनी तक्रारदार यांना पाठविलेल्‍या नोटीसा, रजिस्‍ट्रर पोस्‍टाच्‍या पावत्‍याची झेरॉक्‍स कॉपी, तक्रारदार यांनी रक्‍कम भरल्‍याच्‍या पावतया, सामनेवाले क्र.3 यांनी संदिप साहेबराव गाडे यांचे शपथपत्र नि.21 अन्‍वये दाखल केले आहे. तक्रारदार यांचे वकील श्री. चौरे यांचा यूक्‍तीवाद ऐकला, सामनेवाले यांचे वकील श्री.वडमारे यांचा यूक्‍तीवाद ऐकला. न्‍यायनिर्णयासाठी खालील मुददे उपस्थित होतात.
मुददे उत्‍तर
1. सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांचा दयावयाचे सेवेत त्रूटी
ठेवली आहे ही बाब तक्रारदार शाबीत करतात काय ? नाही.
2. सदरील मंचास ही तक्रार चालविण्‍याचा अधिकार
आहे काय ? नाही
3. काय आदेश ? अंतिम आदेशाप्रमाणे.
कारणमिंमासा
मुददा क्र.1 व 2 ः-
सामनेवाले यांचे वकील श्री.वडमारे यांनी असा युक्‍तीवाद केला की, सामनेवाले क्र.1 व 3 हे या मंचाच्‍या स्‍थळ सिमेत राहत नाहीत व सामनेवाले यांची शाखा बीड जिल्‍हयात आहे असे कथन केलेले नाही. तक्रारदार व सामनेवाले यांचा व्‍यवहार अहमदनगर जिल्‍हयात पार पडला. तक्रारदार यांनी सदरील ट्रॅक्‍टर सामनेवाले क्र.3 यांचेकडून राहूरी जि.अहमदनगर येथून घेतले. तसेच तक्रारदार यांनी कर्ज सामनेवाले क्र.1 पूणे शाखा येथून घेतले आहे. सामनेवाले हे या मंचाचे स्‍थळ सिमेत राहत नसल्‍यामुळे व तक्रारीतील कोणतेही कारण या मंचाच्‍या स्‍थळ सिमेत घडले नसल्‍यामुळे सदरील तक्रार या मंचात चालू शकत नाही.
तक्रारदार यांचे वकील श्री.चौरे यांनी असा युक्‍तीवाद केला की, सामनेवाले क्र.2 हे सामनेवाले क्र.1 व 3 चे एजंट आहेत. ते सामनेवाले याच्‍या स्‍थळ सिमेत राहतात. सामनेवाले यांनी ट्रॅक्‍टर या कोर्टाच्‍या स्‍थळ सिमेतून जप्‍त केला आहे. सबब, तक्रारीस कारण या मंचाचे स्‍थळ सिमेत घडले आहे. त्‍यामुळे या मंचास तक्रार चालविण्‍याचा अधिकार आहे.
वर नमुद केलेल्‍या यूक्‍तीवादाचे काळजीपूर्वक अवलोकन केले. तक्रारदार यांनी दाखल केलेल्‍या दस्‍ताचे अवलोकन केले असता तक्रारदार यांनी ट्रॅक्‍टर हा सामनेवाले क्र.3 यांचेकडून राहूरी जि.अहमदनगर येथून खरेदी केलेला आहे. तक्रारदार यांनी सदरील ट्रॅक्‍टर खरेदी करणेकामी कर्ज सामनेवाले क्र.1 यांचेकडून पूणे येथून काढले आहे. सामनेवाले क्र.2 हे सामनेवाले क्र.1 व 3 चे एजंट आहेत या बाबत तक्रारदार यांनी कोणताही पुरावा सादर केलेला नाही. सामनेवाले क्र.1 व 3 यांची शाखा या कोर्टाचे स्‍थळ सिमेत असल्‍या बाबत कोणताही पुरावा तक्रारदार यांनी सादर केलेला नाही. सबब, तक्रारदार व सामनेवाले यांचेमध्‍ये झालेला व्‍यवहार हे अहमदनगर येथे झालेला आहे. सामनेवाले हे अहमदनगर येथे राहतात. सबब, या मंचास सदरील तक्रार चालविण्‍याचा अधिकार नाही असे या मंचाचे मत आहे.
तक्रारदार यांचे वकील श्री.चौरे यांनी असा युक्‍तीवाद केला की, सामनेवाले यांनी तक्रारदार हे कर्ज हप्‍ता भरण्‍यास तयार असतानाही ट्रॅक्‍टर जप्‍त केला व त्‍यांची विक्री केली. तक्रारदार यांनी दाखल केलेल्‍या दस्‍ताचे काळजीपूर्वक अवलोकन केले असता असे लक्षात येते की, तक्रारदार यांनी कर्जाचे हप्‍ते भरण्‍यासाठी सामनेवाले क्र.1 यांनी तक्रारदार यांना वेळोवेळी नोटीस पाठविलेल्‍या आहेत व नोटीसमध्‍ये नमूद केलेली रक्‍कम भरण्‍याचे निर्देश दिलेले आहेत.तक्रारदार यांनी थकलेला कर्ज हप्‍ता भरल्‍या बाबत पावत्‍या हजर केलेल्‍या नाहीत. सामनेवाले यांचे वकिलांनी असा यूक्‍तीवाद केला की,तक्रारदार यांनी ट्रॅक्‍टर खरेदी साठी कर्ज घेतले आहे. सामनेवाले क्र.1 यांनी तक्रारदार यांचे बरोबर करार करुन कर्ज दिलेले आहे. करारातील शर्ती व अटीनुसार तक्रारदार यांनी कर्जाचे हप्‍ते फेडलेले नाहीत. सबब, सामनेवाले क्र.1 यांनी सदरील ट्रॅक्‍टर जप्‍त करुन, विक्री केलेले आहे. सामनेवाले क्र.3 हे ट्रॅक्‍टरचे वितरक आहेत. सामनेवाले क्र.1 बाबत त्‍यांचे कोणतेही संगनमत आहे असा पुरावा तक्रारदार यांनी सादर केलेला नाही.
संपूर्ण दस्‍त व शपथपत्राचे अवलोकन केले असता या मंचाचे मत की, तक्रारदार यांनी कर्जाचे हप्‍ते न फेडल्‍यामुळे सामनेवाले क्र.1 यांनी सदरील ट्रॅक्‍टर जप्‍त केलेले आहे. ती जप्‍ती कराराचे शती व अटीनुसार केल्‍याचे निदर्शनास येते. तक्रारदार यांनी म्‍हटले आहे की, ते कर्ज हप्‍ते भरावयाचे तयार आहेत परंतु त्‍यासंबंधी त्‍यांनी शब्‍दा व्‍यतिरिक्‍त कोणताही पुरावा सादर केलेला नाही. तक्रारदार हे कर्ज भरावयास तयार असते तर त्‍यांनी सामनेवाले यांचेकडे चेकने रक्‍कम जमा केली असती किंवा त्‍या बाबत नोटीस दिली असती परंतु तसे काही केल्‍याचे निदर्शनास येत नाही. सबब, सामनेवाले यांनी तक्रारदार यांना दयावयाचे सेवेत त्रूटी ठेवली नाही असे मंचाचे मत आहे.
मुददा क्र.1 व 2 चे उत्‍तर नकारार्थी देण्‍यात येते.
सबब, मंच खालीलप्रमाणे आदेश देत आहे.
आदेश
1) तक्रारदाराची तक्रार नामंजूर करण्‍यात येत आहे.
2)
3) ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 चे अधिनियम 2005 मधील कलम
20 (3) प्रमाणे तक्रारीतील सदस्‍यांचे संच तक्रारदाराला परत
करावेत.
श्री.रविंद्र राठोडकर श्री.विनायक लोंढे,
सदस्‍य अध्‍यक्ष
जिल्‍हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच, बीड
जयंत पारवेकर
लघुलेखक
