(पारीत व्‍दारा श्री भास्‍कर बी.योगी, मा.अध्‍यक्ष)
01. तक्रारकर्त्‍याने प्रस्‍तूत तक्रार ग्राहक संरक्षण कायदा -2019 च्‍या कलम-35 खाली विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 चोलामंडलम इन्‍शुरन्‍स कंपनी आणि विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कंपनी लिमिटेड वाहन विक्रेता यांचे विरुध्‍द त्‍याचे विमाकृत वाहनास झालेल्‍या अपघाता बद्दल विम्‍याची रक्‍कम मिळावी आणि ईतर अनुषंगीक मागण्‍यांसाठी जिल्‍हा ग्राहक आयोगा समक्ष दाखल केलेली आहे.
02. तक्रारीचा थोडक्‍यात आशय खालील प्रमाणे-
तक्रारकर्त्‍याचे तक्रारी प्रमाणे त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कंपनी लिमिटेड यांचे कडून महिंद्रा कंपनी निर्मित बोलेरे हे वाहन दिनांक-30.12.2019 रोजी एकूण किम्‍मत रुपये-7,10,369/- मध्‍ये विकत घेतले, ज्‍याचे वर्णन खालील प्रमाणे आहे-
Vehicle Type | Mahindra Company Bolero Pick up F.B. PS 1.7 T XL BS4 |
Vehicle No. | K1M92944 |
Vehicle Registration No. | MH-36/AA/1848 |
Vehicle Chassis No. | MA1ZU2BKK1M92944 |
Vehicle Engine No. | TBK1M97719 |
Vehicle Colour | A2 White |
तक्रारकर्त्‍याचे पुढे असे म्‍हणणे आहे की, विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांनी त्‍याला ज्‍यावेळेस उपरोक्‍त वर्णनाचे वाहन विक्री केले त्‍याच वेळी त्‍यांनी तक्रारकर्त्‍या कडून महाराष्‍ट्र शासनाचे वाहतूक परवाना संबधीत संपूर्ण दस्‍तऐवजावर त्‍याच्‍या सहया घेऊन त्‍या संबधात लागणारी रककम जमा करुन घेतली होती. तक्रारकर्त्‍याने सदरचे वाहन हे AO SMALL FINANCE BANK LIMITED B.O. 30/302, ATHARVA PLAZA, DHANKAWADI, PUNE-43 या कर्ज पुरवठा करणा-या कंपनी कडून कर्ज घेऊन विकत घेतले होते व सदर कर्जाचे परतफेडीची प्रतीमाह किस्‍त रुपये-14,789/- आज ही तो दरमहा जमा करीत आहे. त्‍याने सदर वाहनाचा विमा हा विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 चोलामंडलम जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी कडून दिनांक-30.12.2019 रोजी काढला होता. तक्रारकर्ता हा बी.टी.बी.सब्‍जी मार्केट मध्‍ये ठोक व्‍यापा-यांचा माल जिल्‍हयातील ईतर गावामध्‍ये पोहचविण्‍याचे काम ड्रायव्‍हरचे माध्‍यमातून करीतहोता व त्‍या अनुषंगाने तक्रारकर्त्‍याला प्रतीमाह रुपये-45,000/- नफा होत होताव सदर झलेल्‍या नफ्यामधून तो कर्जाची प्रतीमाह रुपये-14,789/- प्रमाणे परतफेड करीत होता.
तक्रारकर्त्‍याने पुढे असे नमुद केले की, त्‍याचे उपरोक्‍त वर्णनातीत बोलेरो वाहन दिनांक-12.07.2020 रोजी सकाळी तुमसर तहसिल मधील आंतरीक गावात माल पोहचवित असताना मौजा देवसर्रा या ठिकणी वाहन रस्‍त्‍याच्‍या खाली उतरुन झाडाला धडक दिल्‍याने वाहनास अपघात झाला होता परंतु सदर अपघातामध्‍ये कोणतीही जिवित हानी झाली नाही परंतु विमाकृत वाहनाचे भरपूर नुकसान झाले होते तसेच वाहन हे दुरुस्‍त होण्‍या पलीकडे होते. विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहनाची गणनाही टोटल लॉसचे आधारावर केली पाहिजे. सदर अपघाताची सुचना तक्रारकर्त्‍याने दिनांक-12.07.2020 रोजी पोलीस स्‍टेशन, सिहोरा, तहसिल तुमसर, जिल्‍हा भंडारा यांना दिली व त्‍यानंतर अपघातग्रस्‍त विमाकृत वाहन हे विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 वाहन दुरुस्‍त करणारी कंपनी यांचे कडे जमा केले. तक्रारकर्त्‍याने वाहनाचे संपूर्ण दस्‍तऐवज विम्‍यासह विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 ते 4 यांचे मागणी नुसार त्‍यांचे कार्यालयात जमा केले. तसेच ईमेल वर सुध्‍दा सुचना पाठविली परंतु विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 ते 4 यांनी विमाकृत क्षतीग्रसत वाहनाचे दुरुस्‍ती संबधात आज पर्यंत कोणतीही कार्यवाही केलेली नसून दोषपूर्ण सेवा दिली.
तक्रारकर्त्‍याने पुढे असे नमुद केले की, सदर वाहन हेच त्‍याचे एकमेव उत्‍पन्‍नाचे साधन होते परंतु विमाकृत वाहनास अपघात होऊन त्‍याचे पूर्णपणे नुकसान होऊनही (Total Loss) विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने विम्‍या संबधात कोणतीही कार्यवाही केली नाही. तसेच विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 वाहन विक्रेता यांनी विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहनाचे पूर्णपणे नुकसान होऊनही विम्‍याबाबत कार्यवाही केली नाही तसेच दुस-या वाहनाची व्‍यवस्‍था करुन न दिल्‍या मुळे त्‍याचे व परिवारावर उपासमारीची वेळ आलेली आहे. अशाप्रकारे विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 ते 4 यांचे चुकीमुळे त्‍याचे दरमहा रुपये-45,000/- एवढया उत्‍पन्‍नाचे आर्थिक नुकसान होत आहे. तसेच तक्रारकर्त्‍यास दुसरी कडून उधारीने कर्ज घेऊन वाहनाची मासिक किस्‍त रुपये-14,789/- प्रमाणे भरावी लागत आहे. विरुध्‍दपक्षांचे दोषपूर्ण सेवेमुळे त्‍याला आर्थिक, शारिरीक व मानसिक त्रास सहन करावा लागत आहे. विमाकृत वाहनाचे पूर्णपणे नुकसान झालेले असल्‍याने त्‍याची संपूर्ण विमा रक्‍कम रुपये-6,75,000/- आणि सदर रकमेवर अपघात झाल्‍याचे दिनांका पासून वार्षिक 18 टक्‍के व्‍याज विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 ते 4 यांनी दयावे अथवा विमाकृत वाहनाचे पूर्णपणे नुकसान झालेले असल्‍यामुळे त्‍याऐवजी नविन वाहन विरुध्‍दपक्षांनी तक्रारकर्त्‍याला दयावे. परंतु विरुध्‍दपक्षांनी त्‍याची विमा रक्‍कम रुपये-6,75,000/- देण्‍याची मागणी फेटाळून त्‍याला दोषपूर्ण सेवा दिलेली आहे म्‍हणून शेवटी त्‍याने प्रस्‍तुत तक्रार जिल्‍हा ग्राहक आयोगा समक्ष दाखल करुन त्‍याव्‍दारे खालील प्रकारच्‍या मागण्‍या विरुध्‍दपक्षां विरुध्‍द केल्‍यात-
- विरुध्‍दपक्षांनी तक्रारकर्त्‍यास त्‍याचे विमाकृत वाहनाचे पूर्णपणे नुकसान झाल्‍याचे निश्‍चीत करुन त्‍याची संपूर्ण विमा रक्‍कम रुपये-6,75,000/- अदा करावी आणि सदर विमा रकमेवर अपघात झाल्‍याचा दिनांक-12.07.2020 पासून वार्षिक 18 टक्‍के व्‍याज विरुध्‍दपक्षांनी त्‍याला देण्‍याचे आदेशित व्‍हावे.
- विरुध्‍दपक्षांनी दिलेल्‍या दोषपूर्ण सेवेमुळे विमाकृत वाहनास झालेल्‍या अपघात दिनांकापासून तक्रारकर्त्‍याचे प्रतीमाह होणारे आर्थिक नुकसान रुपये-45,000/- वार्षिक 18 टक्‍के व्‍याजासह विरुध्‍दपक्षांनी त्‍याला देण्‍याचे आदेशित व्‍हावे.
3. विरुध्‍दपक्षांनी दिलेल्‍या दोषपूर्ण सेवेमुळे तसेच निष्‍काळजीपणामुळे त्‍याला झालेल्‍या शारिरीक, मानसिक व आर्थिक त्रासापोटी विरुध्‍दपक्षांनी त्‍याला रुपये-2,00,000/- नुकसान भरपाई देण्‍याचे आदेशित व्‍हावे.
4. विरुध्‍दपक्षांनी तक्रारीचा खर्च तसेच अधिवक्‍ता यांची फी म्‍हणून त्‍याला रुपये-50,000/- देण्‍याचे आदेशित व्‍हावे.
5. या शिवाय योग्‍य ती दाद त्‍याचे बाजूने मंजूर करण्‍यात यावी.
03. विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 चोलामंडलम जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी तर्फे जिल्‍हा ग्राहक आयोगा समक्ष एकत्रीत लेखी उत्‍तर दाखल करण्‍यात आले. त्‍यांचे लेखी उत्‍तरा प्रमाणे तक्रारकर्त्‍याने तक्रारी मध्‍ये वर्णन केल्‍या प्रमाणे Mahindra Company Bolero Pick up F.B. PS 1.7 T XL BS4 हे वाहन विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांचे कडून दिनांक-30.12.2019 रोजी रुपये-7,10,369/- एवढया किमती मध्‍ये विकत घेतले हा एक अभिलेखाचा भाग असल्‍याचे नमुद केले. तक्रारकर्ता आणि विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांचे मध्‍ये काय व्‍यवहार तसेच संभाषण झाले या संबधी विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनी अभिप्राय देऊ शकत नसल्‍याचे नमुद केले. तक्रारकर्त्‍याने वाहन खरेदीसाठी कर्ज काढले होते आणि तो कर्ज रकमेची परतफेड प्रतीमाह रुपये-14,789/- प्रमाणे करीत आहे ही बाब अमान्‍य केली. तक्रारकर्ता हा वाहन चालविण्‍याचे कार्य करीत होता आणि त्‍याला प्रतीमाह रुपये-45,000/- उत्‍पन्‍न होत होते ही बाब सुध्‍दा नामंजूर केली. तक्रारकर्त्‍याचे विमाकृत वाहनास दिनांक-12.07.2020 रोजी अपघात झाला होता ही बाब विशेषत्‍वाने नामंजूर केली कारण तक्रारकर्त्‍याने विमाकृत वाहनास अपघात झाल्‍या बाबत एफ.आय.आर. किंवा अन्‍य दस्‍तऐवज दाखल केलेले नाहीत, जेणेकरुन ही बाब सिध्‍द होईल की, विमाकृत वाहनास अपघात झाला होता. तक्रारकर्त्‍याचा विमा दावा प्राप्‍त झाल्‍या नंतर विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने क्षतीग्रस्‍त विमाकृत वाहनाचे दस्‍तऐवजाची पाहणी केली असता असे आढळून आले की, अपघाताचे वेळी तक्रारकर्त्‍या जवळ वैध वाहन चालक परवाना नव्‍हता, त्‍यामुळे विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनी तर्फे तक्रारकर्त्‍यास दिनांक-25.08.2020 रोजी पत्र देण्‍यात येऊन वाहन चालक परवान्‍या बाबत खुलासा करण्‍या बाबत कळविले परंतु त्‍या संबधाने तक्रारकर्त्‍याने काहीही कळविले नाही त्‍यामुळे विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने त्‍याचा विमादावा नामंजूर केला. अशाप्रकारे विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने कोणतीही दोषपूर्ण सेवा दिलेली नाही. विमाकृत वाहनास झालेल्‍या अपघाताचे वेळी तक्रारकर्त्‍या जवळ वैध वाहन चालक परवाना नव्‍हता, परिणामी विमा पॉलिसीतील अटी व शर्तीचा भंग केलेला आहे आणि त्‍यामुळे तक्रारकर्त्‍याची तक्रार या मुद्दावर खारीज होण्‍यास पात्र आहे. तक्रारकर्त्‍याने विमाकृत वाहना संबधाने रुपये-6,75,000/- विमा रकमेची केलेली मागणी ही फारच जास्‍त रकमेची आणि काल्‍पनीक हिशोब करुन केलेली आहे. तक्रारकर्त्‍याची शारिरीक व मानसिक नुकसान भरपाईची तसेच तक्रारखर्चाची केलेली मागणी नामंजूर करण्‍यात येते. तक्रारकर्त्‍याची तक्रार ही खोटी असून न्‍यायालयाचा वेळ वाया घालविणारी असल्‍याने तक्रार ही त्‍याचेवर रुपये-10,000/- खर्च लावून खारीज करावी. तक्रारकर्त्‍या जवळ विमाकृत वाहनाचे अपघाताचे वेळी वैध वाहन चालक परवाना नसल्‍याने विम्‍याचे अटी व शर्तीचा भंग केलाद असल्‍याने तक्रार खर्चासह खारीज करावी अशी विनंती विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने केली.
04 विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 महिन्‍द्रा ऑटोमोबाईल्‍स कंपनीचे नागपूर येथील डिलर आणि विरुध्‍दपक्ष क्रं 4 विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 ऑटोमोबाईल कंपनीची बेला भंडारा येथील शाखा आहे त्‍यांनी जिल्‍हा ग्राहक आयोगा समक्ष एकत्रीत लेखी उत्‍तर दाखल केले. विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 चे एम.आय.डी.सी. हिंगणा नागपूर येथे वर्कशॉप आहे तर विरुध्‍दपक्ष क्रं 4 चे कंपनीचे शाखेतून वाहनाची विक्री व किरकोळ सर्व्‍हीसींगची कामे चालतात. तक्रारकर्त्‍याने दिनांक-30.12.2019 रोजी विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 ऑटोमोबाईल कंपनी कडून Mahindra Company Bolero Pick up F.B. PS 1.7 T XL BS4 हे वाहन,ज्‍याचा नोंदणी क्रं-MH/36/AA/1848 असा आहे खरेदी केले आणि सदर वाहन आर.टी.ओ. यांचे कडून नोंदणी करुन दिले या बाबी मान्‍य केल्‍यात. वाहनाची नोंदणी झाल्‍या नंतर तक्रारकर्त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांना खरेदी केलेल्‍या वाहनाचा विमा काढण्‍यास मनाई केली व तक्रारकर्ता आपल्‍या स्‍वेच्‍छेने बाहेरुन वाहनाचा विमा काढेल असे लिखितपत्र त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांचे कडे दिले. वाहनाचा विमा काढल्‍या नंतर वाहना बाबत जे परवाने काढावे लागतात त्‍याची जबाबदारी सुध्‍दा तक्रारकर्त्‍याने स्‍वतःकडे घेतली होती त्‍यामुळे विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांनी तशी परवानगी तक्रारकर्त्‍यास दिली. तक्रारकर्त्‍याने वाहन खरेदीसाठी कर्ज घेतले होते त्‍या बाबत त्‍यांचा कोणताही संबध येत नाही. तक्रारकर्त्‍याने खरेदी केलेल्‍या वाहनाचा विमा हा त्‍याने बाहेरुन स्‍वतः चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी कडून काढला होता व त्‍यानंतरची सर्व जबाबदारी तक्रारकर्त्‍याने स्‍वतः स्विकारली होती. अपघातामुळे क्षतीग्रस्‍त वाहन दुरुस्‍त करुन देणे हे विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांचे काम आहे. तक्रारकर्त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांचे कडे विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन हे दुरुस्‍तीसाठी दिनांक-14.07.2020 रोजी आणले होते परंतु ग्राहक किंवा विमा कंपनी जोपर्यंत वाहन दुरुस्‍त करण्‍यास परवानगी देत नाही तो पर्यंत वाहन दुरुस्‍त करण्‍याचा त्‍यांना अधिकार नाही. तक्रारकर्त्‍याने विमाकृत क्षतीग्रसत वाहन दुरुस्‍ती संबधात विरुदपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनीकडे विमा दावा दाखल केला होता व त्‍या संबधात विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने क्षतीग्रस्‍त विमाकृत वाहनाची तपासणी केली व विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांचे कडून वाहन दुरुस्‍तीचे अंदाजपत्रक मागितले होते व त्‍यानुसार विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांनी विमाकृत वाहन दुरस्‍तीचे अंदाजपत्रक दिले होते. क्षतीग्रस्‍त वाहन दुरुस्‍तीचे काम लवकरात लवकर पूर्ण करण्‍याचे दृष्‍टीने ते विमा कंपनी कडे सातत्‍याने पाठपुरावा करतात आणि पंधरा दिवस उलटूनही विमाकंपनी कडून विमा दावा मंजूर होऊन न आल्‍यास ते प्रती दिन रुपये-250/- प्रमाणे वाहन पार्कींगचे शुल्‍क आकारतात, जे शुल्‍क संबधित ग्राहकास देणे अनिवार्य असते. विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 चे वतीने विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनी कडे तक्रारकर्त्‍याचे विमाकृत वाहनाचे दुरुस्‍ती दाव्‍या संबधी वारंवार विचारणा करण्‍यात असता विमा दाव्‍याची प्रक्रिया सुरु आहे, कोरोना रोगाचे प्रार्दुभावामुळे कर्मचारी कमी असल्‍याने वेळ लागत असल्‍याचे विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनी तर्फे सांगण्‍यात आले. या संबधात त्‍यांनी तक्रारकर्ता यांना कळविले व विमा कंपनी मध्‍ये विमा दाव्‍या संबधात पाठपुरावा करण्‍यास सांगितले होते, त्‍याप्रमाणे तक्रारकर्त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनी मध्‍ये विमा दाव्‍या संबधी पाठ पुरावा केला परंतु दिनांक-10.09.2020 पर्यंत वि.प.क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने विमा दाव्‍या संबधात काहीही कळविले नाही.
विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 महिंद्रा कंपनीचे डिलर यांनी पुढे असे नमुद केले की, त्‍यानंतर तक्रारकर्त्‍याने त्‍यांचे भाऊ श्री सुधाकर गिरधारी भोंगाडे यांना त्‍यांचे एम.आय.डी.सी. हिंगणा नागपूर येथील वर्कशॉप मध्‍ये दिनांक-11.09.2020 रोजी पाठविले आणि लेखी अर्ज देऊन त्‍याव्‍दारे तक्रारकर्त्‍याचे विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन दुरुस्‍तीचे काम करण्‍यास सांगितले, त्‍यानुसार त्‍यांनी त्‍यांचे व्‍यवस्‍थापक यांचेकडे विचारणा करुन दुरुस्‍तीचे काम 45 दिवसात करुन देता येईल असे सांगितले होते परंतु विमा दावा आल्‍या शिवाय विमाकृत वाहन देता येणार नाही असे अर्जावर नमुद केले होते परंतु तक्रारकर्त्‍याने तो स्‍वतःचे खर्चावर विमाकृत वाहन दुरुस्‍त करण्‍यास तयार आहे, या बाबत त्‍यांना कोणतीही परवानगी दिलेली नव्‍हती परंतु अशी स्थिती असताना तक्रारकर्त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांना दिनांक-22.09.2020 रोजीची नोटीस पाठवून कळविले की, तक्रारकर्त्‍यास विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहना बद्दल दोषपूर्ण सेवा त्‍यांनी दिलेली आहे. वस्‍तुतः विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 वाहन विक्रेता यांनी तक्रारकर्त्‍यास कोणतीही दोषपूर्ण सेवा दिलेली नाही. तक्रारकर्त्‍याने तसेच विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने त्‍यांना दिनांक-11.09.2020 पूर्वी तसेच अदयाप पर्यंत वाहन दुरुस्‍त करुन देण्‍यास सांगितले नाही. जर तक्रारकर्ता यांनी विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांना ते स्‍वतः विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन स्‍वखर्चाने दुरुस्‍त करण्‍यास तयार आहे असे लेखी कळविले असते तर लगेच त्‍यांनी 45 दिवसाच्‍या कालावधीत अपघातग्रस्‍त वाहन दुरुस्‍त करुन दिले असते परंतु तक्रारकर्त्‍यानेचे स्‍वतः सांगितले की, त्‍यांना विमाकृत वाहनाचे दुरुस्‍ती खर्चा संबधात विमा दावा करावयाचा आहे त्‍यामुळे विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांना विमाकृत वाहनाचे दुरुस्‍ती करीता थांबावे लागले कारण विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन उघडायच्‍या आधी वाहन ज्‍या स्थितीत आहे,त्‍या स्थितीत अंदाजपत्रक घेतले असता वाहन दुरुस्‍ती साठी अंदाजे रुपये-5,09,395/- एवढा खर्च लागणे अपेक्षीत होते परंतु सदर वाहन दुरुस्‍त करुन येणारा खर्च देण्‍याची सहमती तक्रारकर्ता अथवा विमा कंपनीने त्‍यांना दिलेली नव्‍हती. अशाप्रकारे विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांनी तक्रारकर्ता यांना कोणतीही दोषपूर्ण सेवा दिलेली नाही. तक्रारकर्ता यांनी त्‍यांचे कडे विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन आणल्‍याचा दिनांक-14.07.2020 पासून ते आज दिनांक-26.12.2020 पर्यंत प्रती दिवस रुपये-250/- प्रमाणे पार्कींग चॉर्जेस एकूण रुपये-22,250/- त्‍यांना तक्रारकर्ता यांचे कडून घेणे बाकी आहे. तक्रारकर्ता यांनी पार्कींग चॉर्जेसची रक्‍कम अदा करुन त्‍यांचे वाहन घेऊन जावे, अन्‍यथा पुढील कालावधी करीता सुध्‍दा तक्रारकर्ता यांना पार्कींग शुल्‍क दयावे लागतील. विमा दाव्‍या संबधात विमा कंपनीने सुध्‍दा त्‍यांना आज पर्यंत कोणतीही माहिती दिलेली नाही. तक्रारकर्ता आणि विमा कंपनीचे वादा मध्‍ये विनाकारण त्‍यांना ओढण्‍यात आलेले आहे व तक्रारकर्ता यांनी त्‍यांचेवर नोटीस बजावून खोटे आरोप केलेले आहेत. विमाकृत वाहनाचे नुकसान हे टोटल लॉस मध्‍ये येते काय हे ठरविण्‍याचा अधिकार विमा कंपनीचा आहे तसेच तक्रारकर्ता यांना त्‍यांनी दुसरे नवीन वाहनाची व्‍यवस्‍था करुन देण्‍याचा प्रश्‍नच उदभवत नाही. विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांनी प्रार्थना केली की, तक्रारकर्ता यांना जर वाहन दुरुस्‍त करावयाचे असल्‍यास त्‍यांनी त्‍वरीत त्‍यांचेकडे इस्‍टीमेट मध्‍ये दिलेल्‍या रकमेच्‍या 50 टक्‍के एवढी रक्‍कम जमा करुन वाहन दुरुस्‍त करण्‍याची त्‍यांना परवानगी दयावी अन्‍यथा तक्रारकर्ता यांना वाहन दुरुस्‍त करावयाचे नसल्‍यास त्‍यांनी आता पर्यंतचे वाहनाचे पार्कींग चॉर्जेस त्‍यांचे कडे जमा करुन अपघातग्रस्‍त वाहन ताबडतोब घेऊन जावे असे आदेशित करावे असे नमुद केले.
05. तक्रारकर्ता यांची तक्रार, विरुदपक्षांची लेखी उत्‍तरे, उभय पक्षां तर्फे दाखल दस्‍तऐवज, साक्षी पुरावे व लेखी युक्‍तीवाद याचे अवलोकन जिल्‍हा ग्राहक आयोगाव्‍दारे करण्‍यात आले. तक्रारकर्त्‍या तर्फे वकील श्री एस. एस. चव्‍हाण यांचा तर विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 तर्फे अॅडमिनीस्‍ट्रेटर तथा लिगल हेड श्री बोभाटे यांचा मौखीक युक्‍तीवाद ऐकण्‍यात आला, त्‍यावरुन जिल्‍हा ग्राहक आयोगाचा निष्‍कर्ष खालील प्रमाणे आहे-
-निष्‍कर्ष-
06. तक्रारकर्त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कंपनी लिमिटेड यांचे कडून महिंद्रा कंपनी निर्मित बोलेरे हे वाहन दिनांक-30.12.2019 रोजी एकूण किम्‍मत रुपये-7,10,369/- मध्‍ये विकत घेतले, ज्‍याचे वर्णन खालील प्रमाणे आहे-
Vehicle Type | Mahindra Company Bolero Pick up F.B. PS 1.7 T XL BS4 |
Vehicle No. | K1M92944 |
Vehicle Registration No. | MH-36/AA/1848 |
Vehicle Chassis No. | MA1ZU2BKK1M92944 |
Vehicle Engine No. | TBK1M97719 |
Vehicle Colour | A2 White |
सदर वाहन विकत घेतल्‍याची बाब विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांचे दिनांक-30.12.2019 रोजीचे बिला वरुन सिध्‍द होते. तक्रारकर्त्‍याने सदर वाहनाचा विमा हा विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 चोलामंडलम जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी कडून दिनांक-30.12.2019 रोजी काढला होता. सदर वाहनाचे पॉलिसीचा क्रं-3379/02583385/000/00 असा होता आणि विम्‍याचा कालावधी हा दिनांक-30.12.2019 ते दिनांक-29.12.2020 चे मध्‍यरात्री पर्यंत होता ही बाब अभिलेखावर दाखल विमा पॉलिसीचे प्रती वरुन असे दिसून येते की सदर वाहनाची किम्‍मत रुपये-6,75,000/- दर्शविलेली आहे.
07. सदर विमाकृत वाहनास अपघात झाल्‍या बाबत पोलीस स्‍टेशन, सिहोरा, जिल्‍हा भंडारा यांनी दिरांक-12.07.2020 रोजी नोंदविलेल्‍या एफ.आय.आर.ची प्रत अभिलेखावर दाखल आहे, त्‍यामध्‍ये मौजा महालगाव फाटा ते देवसर्रा जाणा-या डांबरी रोडवर एक पिकअप बोलेरो क्रं-MH-36/AA/1848 हे पलटी झालेले आहे अशी पोलीस स्‍टेशनला माहिती मिळाली.यातील वाहन चालक नामे विलास शामराव समरीत हे आपल्‍या ताब्‍यातील वाहनात भाजीपाला भरुन सिहोरा ते बपे-या कडे जात असताना रोडचे कडेला वाहन पलटी झाल्‍याचे वाहन चालक विलास शामराव समरीत सांगत असल्‍याचे एफ.आय. आर. मध्‍ये नमुद आहे. तसेच तक्रारकर्त्‍याने विमाकृत वाहनास अपघात झाल्‍या नंतर व ते वाहन क्षतीग्रस्‍त झाल्‍या बाबत पुरावा म्‍हणून सदर वाहनाच्‍या छायाप्रती दाखल केल्‍यात, त्‍यावरुन वाहन रस्‍त्‍यावर पलटून मोठया प्रमाणावर तोडफोड झाल्‍याचे तसेच विमाकृत वाहनाची संपूर्ण बॉडी ही मोडकळीस आल्‍याचे दिसून येते यावरुन तक्रारकर्त्‍याचे तक्रारी मधील कथनास पुष्‍टी मिळते. तक्रारकर्त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 चोला मंडलम एम.एस. इन्‍शुरन्‍स कंपनी भंडारा यांना दिनांक-11.09.2020 रोजी दिलेले पत्र ज्‍यामध्‍ये असे नमुद केलेले आहे की, विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहनाचा विमा अजून पर्यंत मिळालेला नाही. क्षतीग्रस्‍त विमाकृत वाहन हे विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कंपनी नागपूर यांचे कडे दुरुसतीसाठी टाकलेले आहे. तसेच सदर पत्रामध्‍ये पुढे असे नमुद केलेले आहे की, आज दिनांक-11.09.2020 रोजी प्रोव्‍हीन्शियल ऑटोमोबाईल्‍स कंपनी येथे जाऊन माहिती घेतली असता आपण आज पावेतो त्‍यांना क्‍लेम बाबत काहीही कळविलेले नाही. मी आज दिनांक-11.09.2020 रोजी प्रोव्‍हीन्शियल ऑटोमोबाईल कंपनी नागपूर यांना गाडी दुरुस्‍ती करण्‍यासाठी परवानगी दिलेली आहे तरी आपणास विनंती आहे की, आमचे गाडीचे क्‍लेम त्‍वरीत करुन त्‍या क्‍लेमची सुचना प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कंपनी यांना देण्‍यात यावी. सदरचे तक्रारकर्त्‍याचे पत्रा वरुन ही बाब प्रकर्षाने सिध्‍द होते की, तक्रारकर्त्‍याचा स्‍वतःचे पैशाने विमाकृत वाहन दुरुस्‍तीचा उद्देश्‍य नव्‍हता तर विमादाव्‍याचे प्राप्‍त रकमे मधून तो वाहन दुरुस्‍तीचा खर्च विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांना अदाकरणार होता असेच दिसून येते.
08. विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 प्रोव्‍हीन्शिअल ऑटोमोबाईल्‍स नागपूर यांनी काही दसतऐवजाच्‍या प्रती पुराव्‍यार्थ दाखल केल्‍यात, ज्‍यामध्‍ये तक्रारकर्त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांना दिनांक-20.12.2019 रोजीचे दिलेले पत्र ज्‍यामध्‍ये त्‍याने असे नमुद केलेले आहे की, तो त्‍यांचे स्‍कीम प्रमाणे वाहनाचा विमा जास्‍त रकमेचा असल्‍याने काढत नसल्‍याने त्‍याला स्‍वतःच विमा काढण्‍याची परवानगी दयावी असे नमुद केलेले आहे. विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांनी तक्रारकर्त्‍याचे विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहनाचे दुरुस्‍तीसाठी येणा-या खर्चाचे दिनांक-17 जुलै,2020 रोजीचे अंदाजपत्रकाची प्रत पुराव्‍यार्थ दाखलकेली, ज्‍यावरुन अक्रं 1 ते 104 पर्यंत वाहनाचे विविध भागावर दुरुस्‍तीचा खर्च दर्शविलेला आहे तसेच सर्व्‍हीस कोटेशन दर्शविलेले आहे आणि विमाकृत वाहन दुरुस्‍तीसाठी एकूण अंदाजित खर्च हा रुपये-5,09,395/- एवढा दर्शविलेला आहे. सदर अंदाजपत्रका वरुन विमाकृत वाहनाचे अपघाता मध्‍ये फार मोठया प्रमाणावर टोटल लॉस बेसीस प्रमाणे नुकसान झाल्‍याची बाब दाखल पुराव्‍यानिशी सिध्‍द होते. सदर अंदाजपत्रका वरुन विमाकृत वाहनास फार मोठा दुरुस्‍तीचा खर्च येणार आहे आणि त्‍यामुळे सदर वाहनाचा विमा निश्‍चीत करताना टोटल लॉस बेसीस प्रमाणे विमा तक्रारकर्त्‍यास देय राहिल असे जिल्‍हा ग्राहक आयोगाचे मतआहे.
09. तक्रारकर्त्‍याने विरुदपक्ष क्रं 3 प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कंपनी हिंगणा नागपूर यांना दिनांक-11.09.2020रोजी दिलेल्‍या पत्राची प्रत वि.प.क्रं 3 यांनी दाखल केली.सदर पत्रा मध्‍ये तक्रारकर्त्‍याने असे नमुद केले की, गाडी दुरुस्‍तीच्‍या खर्चाचे इस्‍टीमेट विमा कंपनीने घेतलेले आहे, आपण आज दिनांक-11.09.2020 रोजी सदर गाडी दुरुस्‍तीचे काम करावे अशी अनुमती देतो व विमा क्‍लेम आल्‍यावर आम्‍हास कळवावे तसेच आपण सुध्‍दा इन्‍शुरन्‍स क्‍लेमचा विमा कंपनी कडे पाठपुरावा करावा. सदर पत्रावरुन ही बाब सिध्‍द होते की, जरी तक्रारकर्त्‍याने दिनांक-11.09.2020 रोजी विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांना वाहन दुरुस्‍तीची अनुमती दिली तरी तक्रारकर्ता हा वाहन दुरुस्‍तीचा खर्च हा विमा कंपनी कडून प्राप्‍त विम्‍याचे रकमे मधून करणार होता, तो स्‍वतः कडून वाहन दुरुस्‍तीचा खर्च करणार होता ही बाब दिसून येत नाही. विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 चे व्‍यवस्‍थापकाने अर्जावर असे नमुद केले आहे की, ते वाहनाचे काम सुरु करीत आहे व वाहनाचे काम पूर्ण करावयास एक ते दिड महिना लागेल आणि इन्‍शुरन्‍स क्‍लेम आल्‍या नंतर आपणास गाडी सर्पूद करण्‍यात येईल. सदर अटीचे खाली तक्राकर्त्‍याने सुध्‍दा स्‍वाक्षरी केल्‍याचे दिसून येते. तक्रारकर्त्‍याने अधिवक्‍ता यांचे मार्फतीने विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 ते 4 यांना दिनांक-22.09.2020 रोजी पाठविलेल्‍या नोटीसला विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांनी दिनांक-26.10.2020 रोजी दिलेल्‍या उत्‍तराची प्रत सुध्‍दा पुराव्‍यार्थ दाखल केली.
10. वरील सर्व दस्‍तऐवजी पुराव्‍यां वरुन ही बाब सिध्‍द होते की, तक्रारकर्त्‍याचे विमा दाव्‍याची रक्‍कम प्राप्‍त न झाल्‍यामुळे विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 प्रोव्हिन्शियल ऑटोमोबाईल्‍स नागपूर यांनी विमाकृत वाहनाची दुरुस्‍ती करुन दिलेली नाही तसेच विमाकृत वाहन तक्रारकर्ता हा स्‍वतःचे खर्चाने करण्‍यास तयार होता असे कुठेही दस्‍तऐवजी पुराव्‍याव्‍दारे जिल्‍हाग्राहक आयोगा समक्ष आलेले नाही, जो काही दस्‍तऐवजी पुरावा समोर आलेला आहे, त्‍यावरुन विमा दाव्‍याचे प्राप्‍त रकमे मधून तक्रारकर्ता हा क्षतीग्रस्‍त विमाकृत वाहन विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांचे कडून दुरुस्‍त करणार होता त्‍यामुळे विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 यांनी तक्रारकर्त्‍यास कोणतीही दोषपूर्ण सेवा दिल्‍याची बाब दिसून येत नाही असे जिल्‍हा ग्राहक आयोगाचे स्‍पष्‍ट मत आहे. विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 हे वाहन दुरुस्‍तीचे कामे करतात व त्‍यांना दुरुस्‍तीचा खर्च मिळण्‍याची खात्री झाल्‍या नंतरच ते वाहन दुरुस्‍तीचे काम करतील , कोणताही खर्च न देता त्‍यांनी वाहन दुरुस्‍त करुन दयावे अथवा त्‍याचे मोबदल्‍यात नविन वाहन दयावे ही तक्रारकर्ता यांनी केलेली मागणी सर्वसाधारण व्‍यवहारा व्‍यवहार्य वाटत नाही असे जिल्‍हा ग्राहक आयोगाचे मत आहे. जिल्‍हा ग्राहक आयोगाचे मते तक्रारकर्ता यांनी बरेच दिवसां पासून विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांचे ऑटोमोबाईल्‍स मध्‍ये वाहन आणून ठेवले आणि आज पर्यंत वाहन दुरुस्‍ती करीता विमा दावा मिळेल असे सांगून त्‍यांना ताटकळत ठेवले त्‍यामुळे खरे पाहता तक्रारकर्त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांना पार्कींग शुल्‍क देणे आवश्‍यक आहे.
11. दुसरी महत्‍वाची बाब अशी दिसून येते की, विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने तक्रारकर्त्‍याचे विमा दाव्‍या बाबत आज पर्यंत कोणताही निर्णय घेतला नाही तसेच विमा दावा फेटाळल्‍या बाबत तक्रारकर्त्‍यास काहीही लेखी कळविलेले नाही आणि जिल्‍हा ग्राहक आयोगा समक्ष दाखल झालेल्‍या तक्रारी मध्‍ये दिलेल्‍या उत्‍तरात असा बचाव घेतला की, तक्रारकर्त्‍या जवळ अपघाताचे वेळी Valid Permit नव्‍हते, त्‍यामुळे विमा अटी व शर्तीचा भंग झालेला आहे त्‍यामुळे तक्रार खारीज व्‍हावी. या संदर्भात तक्रारकर्त्‍याने त्‍याचे नावे गुडस परमीट असल्‍याबाबत आर.टी.ओ. भंडारा यांनी दिलेल्‍या परमीटची प्रत पुराव्‍यार्थ दाखल केली, त्‍यावरुन असे दिसून येते की, सदर परमीटचा कालावधी हा दिनांक-31 जुलै,2020 ते दिनांक-30 जुलै,2020 असा आहे आणि तक्रारकर्त्‍याचे विमाकृत वाहनास झालेला अपघात हा दिनांक-12.07.2020 रोजी झालेला आहे, यावरुन ही बाब दिसून येते की, अपघाताचे वेळी तक्रारकर्त्‍याजवळ वैध परमीटची प्रत नव्‍हती. परंतु तक्रारकर्त्‍याचे विमाकृत वाहनास झालेला अपघात हा त्‍याचे जवळ परमीटची प्रत असती तर झाला नसता असे म्‍हणता येणार नाही. विमाकृत वाहनास अपघात हा वाहन चालकाचे निष्‍काळजीपणाने झाला असे कुठेही पोलीस दस्‍तऐवजा मध्‍ये नमुद नाही. वाहन रस्‍त्‍याचे कडेला उतरल्‍याने पलटी होऊन अपघात झालेला आहे असे पोलीस दस्‍तऐवजा मध्‍ये नमुद आहे, त्‍यामुळे विमाकृत वाहनास झालेल्‍या अपघातामुळे विमा राशी देण्‍याची जबाबदारी ही विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीची आहे आणि ते केवळ परमीट नव्‍हते याचा फायदा घेऊन अस्‍सल विमा दाव्‍याची विमा रक्‍कम देण्‍यास टाळाटाळ करु शकत नाही असे जिल्‍हा ग्राहक आयोगाचे मत आहे.
12. या संदर्भात जिल्‍हा ग्राहक आयोगाव्‍दारे खालील मा. उच्‍च न्‍यायालय, मुंबई खंडपिठ औरंगाबाद यांनी दिलेल्‍या निवाडयावर भिस्‍त ठेवण्‍यात येते-
- WRIT PETITON NO.-2420 OF 2018-BHAGUBAI DEVIDAS JAVLE-VERSUS-THE STATE OF MAHARASHTRA & ANOTHER
सदर निवाडयात मा. उच्‍च न्‍यायालयाने असे मत नोंदविलेकी, पोलीस एफ.आय.आर. वरुन असे दिसून येते की, वाहन चालविण्‍या-या शेतक-या विरुध्‍द तो वाहन चालक परवाना नसताना वाहन चालवित होता असा कोणताही गुन्‍हा नोंद केलेला दिसून येत नाही.
आमचे समोरील हातातील प्रकरणात सुध्‍दा परमीट नसताना वाहन चालवित होता या बाबत पोलीसांनी गुन्‍हा नोंद केलेला नाही.
- WRIT PETITON NO.-10185 OF 2015-LATABAI RAOSAHEB DESHMUKH-VERSUS-THE STATE OF MAHARASHTRA & ANOTHER
सदर निवाडया मध्‍ये मा. उच्‍च न्‍यायालयाने स्‍पष्‍ट केले की, मृतक शेतक-याच्‍या दोषामुळे अपघात झाला होता असे कुठेही पोलीस दस्‍तऐवजा मध्‍ये नमुद नाही.
आमचे समोरील हातातील प्रकरणात वाहन चालकाचे निषकाळजीपणामुळे अपघात झाला असे कुठेही पोलीस दस्‍तऐवजा मध्‍ये नमुद नाही.
- HON’BLE MAHARASHTRA STATE CONSUMER DISPUTE REDRESSAL COMMISSION MUMBAI, BENCH AT AURANGABAD- FIRST APPEAL NO. 1126 OF 2019 DATE OF ORDER -05/10/2021- “THE ORIENTAL INSURANCE COMPANY LTD.-VERSUS-SMT.GANGUBAI VISHNU SHINDE & OTHERS”
सदर निवाडया मध्‍ये मा. राज्‍य ग्राहक आयोगाने स्‍पष्‍ट नमुद केले की, पोलीसांनी नोंदविलेल्‍या एफ.आय.आर. वरुन आणि पोलीस दस्‍तऐवजावरुन असे दिसून येते की, जो काही अपघात झालेला आहे तो अज्ञात वाहनचालकाने दोषपूर्ण वाहन चालविल्‍यामुळे झालेला आहे. महाराष्‍ट्र शासनाचे दिनांक-04.12.2009 चे परिपत्रकातील अट क्रं 21 नुसार अपघातग्रस्‍त शेतक-या जवळ अपघाताचे वेळी वैध वाहन चालक परवाना असणे ही अट बंधनकारक नसल्‍याचा निष्‍कर्ष मा. राज्‍य ग्राहक आयोगाने काढला.
हातातील प्रकरणात सुध्‍दा अपघाताचे वेळी जरी परमीट नसले तरी त्‍यानंतर तक्रारकर्त्‍याने वैध परमीट काढलेले आहे आणि परमीट नसल्‍यामुळे अपघात झाला असे म्‍हणता येणार नाही.
- HON’BLE MAHARASHTRA STATE CONSUMER DISPUTE REDRESSAL COMMISSION MUMBAI, BENCH AT AURANGABAD- FIRST APPEAL NO. 200 OF 2018 DATE OF ORDER -27/09/2021- THE NATIONAL INSURANCE COMPANY-VERSUS-SUNDHUBAI HAMBIRRAO NAGNE & OTHERS.
सदर निवाडया मध्‍ये मा. राज्‍य ग्राहक आयोगाने स्‍पष्‍टपणे नमुद केले की, जो काही अपघात झालेला आहे तो मृतक
शेतक-याजवळ वैध चालक परवाना नव्‍हता या कारणामुळे झालेला नाही तसेच सदर निवाडया मध्‍ये मा. राज्‍य ग्राहक आयोगाने मा. सर्वोच्‍च न्‍यायालयाचे पुढील निवाडयावर भिस्‍त ठेवली- In the case in hand it is quite apparent that, the accident is not occurred for want of valid license of the deceased. Not having license is not the cause of accident. Hence , the complainant rightly relied upon the Judgement of Hon’ble Apex Court in 2004 (5) ALL MR (SC) 251 (Supreme Court) in National Insurance
Company Ltd.-Vs. Swaran Singh stated Supra. But the accident occurred due to the fault on the part of driver of offending vehicle and the offence is also registered against him. Therefore, in the case in hand repudiating the claim on the ground that, the driver was not having valid and effective driving license at the time of accident, amounts to deficiency in service on the part of opponent Insurance Company.
आमचे समोरील हातातील प्रकरणात सुध्‍दा परमीट नसल्‍यामुळे अपघात झाला असे म्‍हणता येणार नाही.
- HON’BLE MAHARASHTRA STATE CONSUMER DISPUTE REDRESSAL COMMISSION MUMBAI, BENCH AT AURANGABAD- FIRST APPEAL NO. 158 OF 2020 DATE OF ORDER -24/11/2021- THE ORIENTAL INSURANCE COMPANY-VERSUS-SMT. GAYABAI APPASAHEB JADHAV & OTHERS.
सदर निवाडया मध्‍ये मा. उच्‍च न्‍यायालयाचे WRIT PETITON NO.-10185 OF 2015-LATABAI RAOSAHEB DESHMUKH-VERSUS-THE STATE OF MAHARASHTRA & ANOTHER या निवाडयाचा आधार घेऊन पुढे नमुद केले की, Wherein the Hon’ble High Court observed that, there
was nothing to infer that accident was occurred due to fault of deceased, and to reject the claim. Insurance Company has committed deficiency in service mistaken in rejecting claim. In view of the scheme introduced for benefit of farmers, as seen in GR of 2009 is binding on the insurance company. This court hold that, compensation needs to be given to the petitioner and interest also to be paid, as provided in GR of 2009.
उपरोक्‍त नमुद मा. वरिष्‍ठ न्‍यायालयांचे न्‍यायनिवाडे आमचे समोरील हातातील प्रकरणात लागू पडतात. त्‍यामुळे आम्‍ही असा निष्‍कर्ष काढीत आहोत की, विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने तक्रारकर्त्‍याचा विमा दावा आज पर्यंत प्रलंबित ठेऊन दोषपूर्ण सेवा दिल्‍याची बाब सिध्‍द होते आणि त्‍यामुळे आम्‍ही मुद्दा क्रं 2 चे उत्‍तर होकारार्थी नोंदवित आहोत.
13. उपरोक्‍त नमुद सर्व वस्‍तुस्थिती, पुरावे पाहता तक्रारकर्ता यांची तक्रार विरुदपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लिमिटेड यांचे विरुध्‍द मंजूर होण्‍यास पात्र आहे असे जिल्‍हा ग्राहक आयोगाचे मत आहे, त्‍यामुळे तक्रारकर्त्‍याचे विमाकृत वाहन क्रं- MH-36/AA/1848 यास विम्‍याचे वैध कालावधी मध्‍ये झालेल्‍या अपघातामुळे संपूर्णपणे नुकसान झालेले असल्‍यामुळे वाहनाचे पॉलिसी क्रं-3379/02583385/000/00 अनुसार विरुदपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लिमिटेड कडून वाहनाचा विमा टोटल लॉस बेसीस प्रमाणे मिळण्‍यास पात्र आहे. वाहनाची (Insured Declared Value) घोषीत रक्‍कम रुपये-6,75,000/- आहे. वाहनाचा विमा दिनांक-30.12.2019 रोजी काढलेला असून विमाकृत वाहनास झालेला अपघात हा दिनांक-12.07.2020 रोजी झालेला असल्‍याने वाहनाचा घसारा 5 टक्‍के म्‍हणजे रुपये-33,750/- आणि सॉल्‍व्‍हेजची रक्‍कम रुपये-30,000/-असे मिळून एकूण रक्‍कम रुपये-63,750/- वजावट वाहनाची घोषीत विमा रक्‍कम रुपये-6,75,000/- मधून होणे आवश्‍यक आहे, त्‍यानुसार अशी वजावट झाल्‍या नंतर रक्‍कम रुपये-6,11,250/- येते आणि एवढी रक्‍कम विमाकृत वाहनाचे नुकसानी संबधात विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनी कडून मिळण्‍यास तक्रारकर्ता पात्र आहे. त्‍याच बरोबर विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने आज पर्यंत तक्रारकर्त्‍याचा विमा दावा प्रलंबित ठेऊन दोषपूर्ण सेवा दिलेली असल्‍यामुळे तक्रारकर्त्‍याला झालेल्‍या शारीरीक व मानसिक त्रासा बद्दल नुकसान भरपाई दाखल रुपये-20,000/- आणि तक्रारीचा खर्च रुपये-10,000/- विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व 2 विमा कंपनी कडून मिळण्‍यास पात्र आहे. विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कंपनी लिमिटेड यांनी तक्रारकर्ता यांना कोणतीही दोषपूर्ण सेवा दिलेली नसल्‍यामुळे त्‍यांचे विरुध्‍दची तक्रार खारीज होण्‍यास पात्र आहे असे जिल्‍हा ग्राहक आयोगाचे मत आहे.
14. उपरोक्‍त नमुद वस्‍तुस्थितीचा विचार करुन आम्‍ही प्रस्‍तुत तक्रारी मध्‍ये खालील प्रमाणे आदेश पारीत करीत आहोत-
::अंतिम आदेश::
- तक्रारकर्ता श्री क्रिष्‍णा गिरधारी भोंगाडे यांची तक्रार विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लिमिटेड तर्फे- व्‍यवस्‍थापक, मुख्‍यालय चेन्‍नई आणि विरुध्‍दपक्ष क्रं 2 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लिमिटेड तर्फे- शाखा व्‍यवस्‍थापक, शाखा भंडारा यांचे विरुध्‍द वैयक्तिक व संयुक्तिकरित्‍या खालील प्रमाणे अंशतः मंजूर करण्‍यात येते.
- विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लिमिटेड तर्फे- व्‍यवस्‍थापक, मुख्‍यालय चेन्‍नई आणि विरुध्‍दपक्ष क्रं 2 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लिमिटेड तर्फे-शाखा व्‍यवस्‍थापक, शाखा भंडारा यांना आदेशित करण्‍यात येते की, त्‍यांनी तक्रारकर्त्‍यास विमाकृत वाहन क्रं- MH-36/AA/1848 यास झालेल्‍या अपघातामुळे टोटल लॉस बेसीस प्रमाणे ( आदेशात नमुद केल्‍या प्रमाणे
विमाकृत वाहनाचा घसारा रुपये-33,750/- तसेच सॉल्‍व्‍हेजची रक्‍कम रुपये-30,000/- या रकमा वगळून) रुपये-6,11,250/- (अक्षरी रुपये सहा लक्ष अकरा हजार दोनशे पन्‍नास फक्‍त) एवढी विमा रक्‍कम दयावी आणि सदर विमा रकमेवर तक्रारकर्त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 यांना रजिस्‍टर पोस्‍टाने नोटीस पाठविल्‍याचा दिनांक-22.09.2020 पासून ते रकमेच्‍या प्रत्‍यक्ष अदायगी पावेतो द.सा.द.शे.-12 टक्‍के दराने व्‍याजाची रक्‍कम तक्रारकर्त्‍याला दयावी.
किंवा
विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीला क्षतीग्रस्‍त विमाकृत वाहन आहे त्‍या स्थितीत पाहिजे असल्‍यास अंतीम आदेशातील अक्रं 2 मध्‍ये नमुद केल्‍या प्रमाणे विमाकृत वाहनाची आदेशित रक्‍कम रुपये-6,11,250/- अधिक विमाकृत वाहनाचे सॉल्‍व्‍हेजची वगळलेली रक्‍कम रुपये-30,000/- असे मिळून एकूण रक्‍कम रुपये-6,41,250/- (अक्षरी रुपये सहा लक्ष एक्‍केचाळीस हजार दोनशे पन्‍नास फक्‍त) एवढी विमा रक्‍कम तक्रारकर्त्‍याला दयावी आणि सदर विमा रकमेवर तक्रारकर्त्‍याने विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 यांना रजिस्‍टर पोस्‍टाने नोटीस पाठविल्‍याचा दिनांक-22.09.2020 पासून ते रकमेच्‍या प्रत्‍यक्ष अदायगी पावेतो द.सा.द.शे.-12 टक्‍के दराने व्‍याजाची रक्‍कम तक्रारकर्त्‍याला दयावी. विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीला असेही आदेशित करण्‍यात येते की, त्‍यांना विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन आहे त्‍या स्थिती मध्‍ये पाहिजे असल्‍यास त्‍यांनी विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कपंनी लिमिटेड, नागपूर यांना पार्कींग चॉर्जेस म्‍हणून रुपये-10,000/- (अक्षरी रुपये दहा हजार फक्‍त) देऊन विमाकृत वाहन सदर आदेशाची प्रमाणित प्रत मिळाल्‍याचे दिनांका पासून 07 दिवसांचे आत स्‍वखर्चाने विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांचे गॅरेज मधून घेऊन जावे. विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीला असेही आदेशित करण्‍यात येते की, त्‍यांनी तशी लेखी सुचना तक्रारकर्ता आणि विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कपंनी लिमिटेड, नागपूर यांना सदर आदेशाची प्रमाणित प्रत मिळाल्‍याचे दिनांका पासून 03 दिवसांचे आत दयावी. विहित मुदतीत विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 यांनी विरुदपक्ष क्रं 3 यांचे गॅरेज मधून विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन न्‍यावे. विहित मुदतीत विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने विमाकृत वाहन न नेल्‍यास विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 हे त्‍यांचे नियमा नुसार वाहनाचे पार्कींग शुल्‍क विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनी कडून वसुल करु शकतील. विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीने विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन पाहिजे किंवा नाही या बाबत या स्‍पष्‍ट अशी लेखी सुचना सदर आदेशाची प्रमाणित प्रत मिळाल्‍याचे दिनांका पासून 03 दिवसाचे आत तक्रारकर्ता आणि विरुदपक्ष क्रं 3 यांना दयावी व लेखी पोच घ्‍यावी.
- तक्रारकर्त्‍याला झालेल्‍या शारिरीक व मानसिक त्रासा बद्दल रुपये-20,000/- (अक्षरी रुपये वीस हजार फक्‍त) आणि प्रस्‍तुत तक्रारीचा खर्च रुपये-10,000/- (अक्षरी रुपये दहा हजार फक्‍त) अशा नुकसान भरपाईच्‍या रकमा विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लिमिटेड तर्फे- व्‍यवस्‍थापक, मुख्‍यालय चेन्‍नई आणि विरुध्‍दपक्ष क्रं 2 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लिमिटेड तर्फे- शाखा व्‍यवस्‍थापक, शाखा भंडारा यांनी तक्रारकर्त्‍याला दयाव्‍यात.
- तक्रारकर्ता श्री क्रिष्‍णा गिरधारी भोंगाडे यास आदेशित करण्‍यात येते की, जर विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 व क्रं 2 विमा कंपनीला विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन पाहिजे नसल्‍यास त्‍या परिस्थितीत तक्रारकर्त्‍याने विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कपंनी लिमिटेड,
नागपूर यांचे कडून निकालाची प्रथम प्रमाणित प्रत मिळाल्‍याचे दिनांका पासून 15 दिवसांचे आत त्‍यांचे गॅरेज मधून काढून घेऊन जावे आणि
वाहनाचे पार्कींगचे शुल्‍क म्‍हणून रुपये-10,000/- (अक्षरी रुपये दहा हजार फक्‍त) त्‍यांना दयावेत विहित मुदतीत विमाकृत क्षतीग्रस्‍त वाहन काढून न नेल्‍यास तक्रारकर्ता यास प्रतीदिन रुपये-50/- (अक्षरी प्रतीदिन रुपये पन्‍नास फक्‍त) प्रमाणे पार्कींग शुल्‍क विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 यांना दयावे लागतील.
.
- विरुध्‍दपक्ष क्रं 3 व क्रं 4 अनुक्रमे प्रबंधक, प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कपंनी लिमिटेड, नागपूर आणि व्‍यवस्‍थापक, प्रोव्‍हीन्शियल ऑटो कंपनी लिमिटेड शाखा बेला, भंडारा यांनी तक्रारकर्त्‍याला कोणतीही दोषपूर्ण सेवा दिलेली नसल्‍याने त्‍यांचे विरुध्‍दची तक्रार खारीज करण्‍यात येते.
- सदर आदेशाचे अनुपालन विरुध्‍दपक्ष क्रं 1 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लिमिटेड तर्फे- व्‍यवस्‍थापक, मुख्‍यालय चेन्‍नई आणि विरुध्‍दपक्ष क्रं 2 चोलामंडलम एम.एस. जनरल इन्‍शुरन्‍स कंपनी लिमिटेड तर्फे- शाखा व्‍यवस्‍थापक, शाखा भंडारा यांनी वैयक्तिक व संयुक्तिकरित्‍या सदर निकालपत्राची प्रथम प्रमाणित प्रत प्राप्‍त झाल्‍याचे दिनांका पासून 45 दिवसांचे आत आदेशात नमुद केल्‍या प्रमाणे करावे.
- निकालपत्राच्‍या प्रथम प्रमाणित प्रती सर्व पक्षकांराना निःशुल्‍क उपलब्‍ध करुन देण्‍यात याव्‍यात.
- सर्व पक्षकारांनी अतिरिक्‍त संच जिल्‍हा आयोगाचे कार्यालयातून परत घेऊन जावेत.
